آیه ۶ سوره آل عمران می گوید: خداوند کسی است که صورتگری می کند در رحم ها و در حال حاضر انسانها از طریق شبیه سازی موفق شدند که مخلوقاتی را خلق کنند، چگونه چنین چیزی ممکن است؟

در ابتدا بهتر است به بررسی واژه خلق بپردازیم تا با روشن شدن این معنا بتوانیم مساله را بهتر و راحت تر مورد بررسی قرار دهیم.خلق در لغتدرمفردات غریب القرآن - الراغب الأصفهانى - ص 157 – 158 در مورد معنای واژه خلق چنین آمده است ؛ خلق : الخلق أصله التقدیر المستقیم ویستعمل فی إبداع الشئ من غیر أصل ولا احتذاء قال : ( خلق السماوات والأرض ) أی أبدعهما بدلالة قوله : ( بدیع السماوات والأرض ) ویستعمل فی إیجاد الشئ من الشئ نحو : ( خلقکم من نفس واحدة - خلق الانسان من نطفة - خلق الانسان من سلالة - ولقد خلقناکم - خلق الجان من مارج ) ولیس الخلق الذی هو الابداع إلا لله تعالى : معنای خلق ایجاد کردن مستقیم است و هم در ابداع شیئ بدون اصل و نیز ایجاد شیئ از شیئ دیگر استعمال می شود ..مثال اول ؛ خلق السماوات والأرض ، و مثال برای استعمال دوم ؛ خلق الانسان من نطفه .اما شبیه سازی چیست؟شبیه سازی با روش های گوناگون و با اهداف متفاوت در مراکز تحقیقاتی دنبال می شود.شبیه سازی رویانی ،تولید مثلی و درمانی سه روشی است که در حال حاضر صورت می گیرد.شبیه سازی رویانی (Embryonic cluning):با همان شیوه ای که در طبیعت دوقلوها یا چند قلوها بوجود می آیند ،می توان با فن آوری های پزشکی از یک جنین چندین قلوی همسان تولید نمود .بدین منظور ،در شروع زندگی رویانی که هنوز سلول های جنینی تمایز نیافته اند یک تا چند سلول رویانی را جدا و با تحریک آنها به ادامه تقسیمات ،در نهایت جنین مستقل کامل تولید می نمایند .مدتهاست از این روش برای شبیه سازی گیاهان و جانوران استفاده می شود اما انجام این تجربیات در انسان به علت ممنوع بودن دستکاری جنین انسان محدود بوده است .بسیاری از مراکز علمی این محدودیت را رعایت کرده و می کنند .شبیه سازی تولید مثلی (Reproductive cloning)در این روش هدف تولید موجودات کامل با استفاده از سلول های بدنی است که می تواند منجر به تولید موجودات همسان به تعداد دلخواه گردد.این تجربه ابتدا در دوزیستانی مثل قورباغه موفقیت آمیز بود .همان روشی است که پژوهشگران اسکاتلندی در سال1997 برای اولین بار در موسسه روسلین در ادینبورگ اسکاتلند به کار گرفته و موفق به تولد ((دالی ))شدند .این تجربه در حیواناتی مانند:بز،گاو،موش و میمون تکرار شد که به تولید بچه هایی کاملا شبیه صاحب هسته سلول والد خود انجامید .ولی اجازه انجام این روش در انسان به علت تاثیر نامطلوب آن بر کیان خانواده که پایه زندگی مدنی را تشکیل می دهد از سوی مجامع علمی پزشکی و همچنین برخی دولتها ،غیر اخلاقی اعلام شده است .در روز 26دسامبر سال 2002کمپانی کلوناید اعلام کرد اولین نوزاد همسانه سازی این کمپانی متولد شده است و چند روز بعد خبر تولد دومین و سومین نوزاد همسانه سازی را منتشر کرد .گر چه هنوز تولد این نوزادان و ماهیت این کار از نظر بسیاری از متخصصین فن مورد تردید است ،اما باید دقیقا نکات مثبت و منفی این پدیده را مورد بررسی قرار داد .لازم به ذکر است از نظر علمی صفات هر موجود بر اساس اطلاعات موجود در ژنوم هر فرد ،شرایط محیطی زندگی فرد و تاثیر متقابل محیط و ژن ها تعیین می گردد.مطالعه بر روی دوقلوهای همسان نیز نشان داده است که محیط بر خصوصیات فردی (مانند ظاهر ،رفتار ،شخصیت و..)بسیار اثر گذار است .بنابر این نوزاد همسانه سازی شده به دو روش بالا،همچون سایر نوزادان در معرض شرایط محیطی و اجتماعی خود قرار می گیرد .شبیه سازی درمانی (Therapeutic cloning) در این روش ابتدا با استفاده هسته سلول خود فرد ،یک رویان شبیه سازی می شود .در مراحل اول رویانی که جنین حاوی چند سلول بیش نیست ،تعدادی از این سلول ها را جدا و در محیط های کشت اختصاصی سلول ،بافت اندام مورد نظر تولید می شود .هدف از این روش تولید بافت یا عضوی است که فرد از دست داده است مثل پوست ،کلیه ،کبد ،مغز ،استخوان ،قلب و سلول های عصبی یا عضلانی،بدیهی است پیوند بافت یا اعضای تولید شده به خود شخص به دلیل شباهت ژنتیک به مراتب موفقیت آمیزتر است .با این روش ،تهیه بافت و اندام محدودیتی ندارد و ضروری نیست .برای تهیه یک عضو مدت طولانی در انتظار اهدا کننده بمانیم .بعد از انجام پیوند ضرورتی ندارد گیرنده بافت یا اندام از داروهای زیان بخش به منظور جلوگیری از دفع پیوند به مدت طولانی مصرف نماید،چون خطر دفع پیوند وجود نداردنتیجهبا توجه به مطالب گفته شده ، اگر منظور از خلق ، کاربرد اول آن باشد ، قطعا مختص خداست و انسان نمیتواند از هیچ ، چیزی درست کند واگر منظور ، کاربرد دوم باشد ، شاید از نظر لغت ، کاربرد آن در شبیه سازی مانعی نداشته باشد ، ولی چنانکه واضح است حقیقت این دو ماهیت ، دو چیز مختلف است و تفاوت است میان خلق انسان از گل و خلق انسانی شبیه انسان دیگر با توجه به پتانسیل بالفعل موجود در سلولهای انسانی . حداکثر کاری که در شبیه سازی می کنیم همچون تلقیح صنعتی است تنها ایجاد شرایطی است که چنین موجودی پا به عرصه جهان بگذارد واین در واقع بدین معناست که خداوند استعدادی برای جنین شدن آن سلول در نهاد آن قرار داده که ما توانسته ایم آن را کشف کنیم ، ولی در خلق انسان از گل یا جن از اتش ، واضح است که آن استعداد و سنخیت شبیه سازی به هیچ وجه دیده نمیشود و با نگاهی دقیقتر شاید بتوان گفت حتی خلق انسان از گل هم ، به کاربرد اول واژه خلق بازمیگردد ، (کاربردی که مختص خدا بود ) چرا که قطعا ، پدید آمدن روح، از عدم است ونه از گل ، چرا که گل ، موجودی مادی است و نمیتواند علت و موجب موجودی مجرد (که موجودی قویتر در سلسله موجودات است) باشد . پس خلق روح ، که انسانیت انسان بدان است ، خاص خدا باقی خواهد ماند ودر نتیجه شبیه سازی با خلق ماهیتا تفاوت دارد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه