دانشجوی گرامی ؛احساستان را نسبت به مسأله ای که با آن مواجه شده اید درک کرده و با درک دغدغه خاطرتان سعی می کنیم اطلاعات لازم را در مورد این مسأله پس از بیان مقدمه ای جهت روشن شدن بحث در اختیارتان قرار دهیم . انسان موجودى اجتماعى است که نیازمند است با دیگر هم نوعان خود معاشرت داشته باشد. لازمه اصلى معاشرت و ارتباط با دیگران، داشتن احساس دوستى و محبت در ارتباط با هم نوعان خویش به آنان است.

دانشجوی گرامی ؛احساستان را نسبت به مسأله ای که با آن مواجه شده اید درک کرده و با درک دغدغه خاطرتان سعی می کنیم اطلاعات لازم را در مورد این مسأله پس از بیان مقدمه ای جهت روشن شدن بحث در اختیارتان قرار دهیم . انسان موجودى اجتماعى است که نیازمند است با دیگر هم نوعان خود معاشرت داشته باشد. لازمه اصلى معاشرت و ارتباط با دیگران، داشتن احساس دوستى و محبت در ارتباط با هم نوعان خویش به آنان است. بسیارى از افراد دوست دارند در اثر معاشرت با دیگران زندگی موفقی داشته باشند؛ ولى به جهت ناآگاهى از چگونگى معاشرت و آداب آن و نیز رعایت نکردن آن آداب، توانایى برقرارى روابط مناسب و اسلامى را از دست مى دهند و به ناچار منزوى مى شوند و یا مورد انتقاد دیگران قرار می گیرند. دوستى ارزشمند و واقعى در اسلام آنگونه است که اشعه تابناک آن بر شئون زندگى فردى و اجتماعى فرد پرتو افکند، و دست یابى به تکامل را رهنمون ساخته و به فرد احساس رضایت درونی ببخشد . دوستى در اسلام نه تنها فقط یک امر قلبى نیست ، بلکه تأثیر آن در ساختار شخصیتی ،در پیشرفت فردی و اجتماعی و در پدیدایی رضایت خاطر و تعادل روانی فرد را نباید از یاد برد،لذاست که در این راستا همچون دیگر جنبه های زندگی رعایت اعتدال،عقل و منطق لازم وضروری است . یکی از چیز هایی که در رسیدن به آرامش روانی در قالب دوستی با دیگران به ما کمک می کند رعایت حد و مرز دوستی است . امام صادق (علیه السلام ) در بیاناتی گرانبها این حدود و حقوق را بیان فرموده، می افزاید: مراعات این حدود، در هر کس بود (همه اش یا مقداری) او دوست است، وگر نه نسبت دوستی وصداقت به او نده . اول: آنکه نهان و آشکار دوست، برای تو یکسان باشد. دوم: آنکه زینت تو را زینت و آراستگی خودش ببیند وعیب و نقصان تو را عیب خویش بشمارد. سوم: اگر به ریاست وثروت و پست و مقامی رسید، این پست وپول، رفتار او را نسبت به تو عوض نکند. چهارم: اگر قدرت و توانگری دارد، ازآنچه دارد نسبت به تو دریغ و مضایقه نکند. پنجم: (که جامع همه آنهاست) اینکه تو را در گرفتاریها، رها نکند و تنها نگذارد. راه های پایداری و تقویت دوستی در ارتباط هاى دوستانه رعایت نکات زیر موجب استحکام و تقویت این روابط خواهد شد که شما نیز با رعایت دقیق این امور مى توانید به هدف خود نائل آیید: الف) رفتارها و اعمالى که باید انجام گیرد: 1- همدردى واقعى و عملى، 2- بخشش هاى مالى و عفو و گذشت و حتى بر زبان نیاوردن آنها، 3- یکرنگى، 4- مدافع حقوق او بودن در حضور و در زمان عدم حضور او، 5- کم توقع بودن، 6- اظهار نمودن دوستى و محبت خود با زبان و عمل، 7- فروتنى در برابر او، 8- پرهیز از مجادله و بگومگوهاى بى ثمر و حتى برخى بگومگوهاى باثمرى که موجب رنجش خاطر مى گردد، 9- گوش فرادادن به حرف او و شنونده خوب بودن، 10- پوشیدن اسرار او، 11- بردبارى در برابر ناملایمات و لغزش هایى که از او صادر مى شود، 12- شاد کردن او، 13- هدیه دادن به مناسبت هاى مختلف به ویژه مناسبت هایى که براى او اهمیت دارد، 14- دعا کردن در حق او، 15- پرهیز از ملامت و سرزنش علنى و غیرعلنى و حتى برخى انتقادهایى که موجب ناخرسندى او مى گردد، 16- وفادارى، 17- تعهد و عهد و پیمان و وعده ها، 18- رعایت ادب و احترام و آداب اجتماعى، 19- دوراندیشى و خیرخواهى، 20- کوشش در جلب محبت و علاقه او به هر شکلى مشروع و ممکن. ب ) رفتارها و اعمالى که باید از آن پرهیز نمود: - سخن چینى در حق او، - خیانت به سخن، حرف، خود او، - ستم نمودن، - اتهام بستن، - تندخویى و بداخلاقى، - خست به خرج دادن، - اعمال سلیقه هاى فردى و شخصى، - دروغ گفتن، - خلف وعده، - عیب جویى نمودن. توضیحی بیشتر درباره برخی از نکات بالا شخصی که با معیارهای صحیح، دوستان خود را انتخاب می کند باید طوری عمل کند که این دوستی بین آن ها تقویت شود و پایدار و استوار بماند. در این جا به توضیح مختصر چند نمونه از راه ها و روش های تقویت دوستی میپرداریم : 1. اخلاق نیکو: یکی از راه های تقویت دوستی، اخلاق نیکو است . در این باره رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند: «شما آن قدر مال و ثروت ندارید که همه را از خود راضی نمایید، به همین جهت سعی کنید که با اخلاق خوب، آنان را متوجه خود سازید». اخلاق خوب یکی از رموز ترقی و عظمت پیامبر اسلام بود. در میان آن مردم وحشی که دختر کشی، خون ریزی و جنایت از کارهای روزمره ی آنان بود و طبعاً زیر هیچ بار معنوی نمی رفتند، رسول خدا با اخلاق شایسته و نیکو آن ها را متوجه خود ساخت و اسلام را سربلند گردانید. خدای مهربان هم به وی اعلام کرد که: «با آن مهربانی که خدا به تو داده است، با مردم خوش رفتاری کن و اگر خواستی بداخلاقی کنی و رحم و عاطفه را کنار بگذاری، از اطرافت پراکنده می شوند. از لغزش های آنان چشم پوشی کن و از اشتباهاتشان صرف نظر نما». هم چنین وقتی که جبرئیل بر حضرت موسی (علیه السلام) و هارون نازل شد، اولین درس تبلیغ را که از جانب خدای بلند مرتبه بر آن ها عرضه شد این بود که: «به سراغ فرعون بروید و یا او به نرمی صحبت کنید و بد زبانی و پرخاش نکنید...» 2. ترحم: دل جویی و نوازش افراد و ابراز هم دردی کردن و شریک شدن در غم و شادی آن ها راه دیگری از راه های تقویت دوستی و افزایش دوستان است. یکی از روان کاوان در این باره می گوید: «ما همه محتاج محبت هستیم، خواه این محبت به صورت پذیرفتن تجلی کند و خواه به صورت تشویق». 3. دیدار: یکی دیگر از راه هایی که رفاقت را تقویت می کند و رابطه ی دوستی را عمیق می گرداند، دیدار از یک دیگر است. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «از یک دیگر دیدن کردن، دوستی را تقویت و نیرومند می گرداند». 4. سلام کردن و فشار دادن دست دوستان: دست دادن به یک دیگر و فشار دادن دستان دوست یکی از اعمالی است که دوستی را تقویت می کند و این عملی بود که همه ی پیشوایان دین مخصوصاً حضرت باقر (علیه السلام) انجام می داد و دست دوستان را فشار می داد تا آن حد که مورد اعتراض قرار می گرفت. اما امام می فرمودند: «این عمل کینه و حسادت را برطرف می گرداند و ناراحتی و اضطراب را فرو می نشاند». 5. هدیه دادن: هدیه دادن به دوستان یکی از راه هایی است که دوستی را تقویت می کند و اگر قبلاً ناراحتی و کدورتی وجود داشته به این وسیله برطرف می گردد. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در این باره می فرمایند: «هدیه بردن برای دوستان کینه ها را برطرف می سازد و دوستی ایجاد می کند و برادری را تجدید می نماید، پس برای یک دیگر هدیه ببرید تا دوستی بین شما افزایش یابد». اما برای دادن هدیه به دوست نباید بیش از استطاعت خود «کادو» تهیه کرد و خود را به زحمت انداخت. و هر گاه هدیه ای به ما دادند، سعی کنیم هر چند هم کوچک باشد آن را بپذیریم و با دیده ی احترام به آن بنگریم. 6. خوش بینی: آن گاه دوستی تقویت می شود که انسان بداند دوستش درباره ی او سوءظن ندارد و نسبت به وی خوش بین است. موقعی که انسان درک کرد که دوستش نسبت به وی بدبین نیست، احساس نشاط می کند و لذت می برد که قلبشان نسبت به یک دیگر نزدیک گردیده و روحشان آمیخته شده است. بنابراین خوش بینی باعث تقویت و جذب دوست و دوست یابی می گردد. 7-آغاز مثبت یک یا چند نکته مثبت و ارزشمند را در دوست خود شناسایى و برجسته سازید و با تحسین صادقانه به جهت وجود آن امر مثبت، ارتباط خود را با وى محکم سازید و هیچ گاه رابطه خود را با نکته اى منفى آغاز نکنید. 8- عدم سرزنش مستقیم در صورتى که اشتباه و لغزشى در دوست خود مشاهده کردید، به طور مستقیم از او گلایه نکنید و وى را مورد انتقاد مستقیم و سرزنش قرار ندهید. وقتى تذکر اخلاقى با کنایه و اشاره گفته شود، زودتر اثر مى بخشد تا اینکه با صراحت از گناه یا اشتباه نام برده و انتقاد گردد. دوست محترم، همراهی با شما در عبور از ناملایمات و ابهامات زندگی، توفیقی است که از جانب خدای مهربان داریم. چشم براه مکاتبات بعدی شما هستیم. در پایان چند کتاب مفید را در این زمینه معرفی می کنیم که انشاء الله با مطالعه آنها می توانید اطلاعات بهتری در این زمینه بدست آورید: 1- دوستی در قرآن و حدیث , نوشته آقای ری شهری 2- دوستی و دوستان , نوشته آقای سید هادی مدرس , ترجمه حمیدرضا شیخی و حمیدرضا آژیر, از انتشارات آستان قدس رضوی , 1376 3- آئین دوستی (دوست یابی) نوشته دیل کارنگی , انتشارات پیمان 1378 4- آئین دوستی در اسلام , نوشته آقای بابازاده نویسنده:حسین رضاییان .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه