سوال آیا برای بیمار بهتر آن است که روز نگیرد یا آن‌که سختی را تحمل کند و روزه بگیرد؟

الحمدلله.اگر برای بیمار روزه گرفتن دشوار است، بهتر آن است که روز نگیرد و روزهایی که روزه نشده را بعدا قضا کند. و روزه گرفتن همراه با دشواری برای او مستحب نیست. دلیل آن: ۱ـ روایت امام احمد (۵۸۳۲) از ابن عمر ـ رضی الله عنه ـ است که رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرمودند: خداوند دوست دارد که رخصت‌های او پذیرفته شود چنان‌که بد می‌دارد معصیت او شود آلبانی در إرواء الغلیل (۵۶۴) آن را صحیح دانسته است. ۲ـ بخاری (۶۷۸۶) و مسلم (۲۳۲۷) از عایشه ـ رضی الله عنها ـ روایت کرده‌اند که فرمود: رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ میان دو امر مختار نمی‌شد مگر آن‌که آسان‌ترینش را برمی‌گزید تا وقتی که گناه نبود، پس اگر گناه بود دورترین مردم از آن بود. امام نووی ـ رحمه الله ـ می‌گوید: از این حدیث استحباب انتخاب آسان‌تر دانسته می‌شود در صورتی که حرام یا مکروه نباشد. بلکه برای بیمار در صورت دشوار بودن روزه، مکروه است که روزه شود و در صورتی که ترس از زیان دیدن او باشد ممکن است که روزه برایش حرام باشد. امام قرطبی ـ رحمه الله ـ (۲/ ۲۷۶) می‌گوید: بیمار دو حالت دارد: یکی آن‌که: به هیچ صورت توانایی روزه را نداشته باشد که در این صورت واجب است که روزه نگیرد. دوم: این‌که توانایی روزه را داشته باشد اما زیان ببیند یا دچار مشقت شود که برای او مستحب است روزه نگیرد و چنین روزه‌ای را نمی‌گیرد مگر جاهل. ابن قدامه ـ رحمه الله ـ در المغنی (۴/ ۴۰۴) می‌گوید: پس اگر بیمار تحمل کرد و با این حال روزه گرفت کار مکروهی انجام داده چرا که این کار در بر دارندهٔ زیان برای اوست و ترک تخفیفِ پروردگار و نپذیرفتن رخصت اوست. شیخ ابن عثیمین ـ رحمه الله ـ در الشرح الممتع (۶/ ۳۵۲) می‌گوید: به این ترتیب به اشتباه برخی از مجتهدین و بیماران پی می‌بریم که روزه برایشان دشوار و چه بسا زیان‌بار است اما ابا دارند که روزهٔ خود را بخورند. می‌گوییم: آنان اشتباه کرده‌اند چرا که کرم خداوند عزوجل را نپذیرفته و رخصت او را رد کرده‌اند و به خود زیان وارد کرده‌اند حال آن‌که الله عزوجل می‌فرماید:  وَلاَ تَقْتُلُواْ أَنفُسَكُمْ  [نساء: ۲۹] (و خودتان را به کشتن ندهید). مراجعه نمایید به سؤال شمارهٔ (۱۳۱۹). والله اعلم. .

اسلام سوال و جواب

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/16

لینک کوتاه