نجابت یعنی چی؟

در پاسخ به شما چند نکته را لازم به ذکر می‌دانیم : 1 ـ جهت اطلاع از معنای لغوی نجابت مراجعه به چند کتاب لغت راه‌گشاست:در کتاب «العین» فراهیدی نجابت را این‌چنین معنا نموده است:والنجابة : مصدر النجیب من الرجال ، وهو الکریم ذو الحسب نجابت : مصدر است و به مردان نجیب اطلاق می‌شود و در باره اشخاصی به کار می‌رود که صاحب کرامت و اصل و نسب باشند.کتاب العین - الخلیل الفراهیدی - ج 6 ص 152ابن منظور در لسان العرب گفته است:نجب ینجب نجابة: إذا کان فاضلا نفیسا فی نوعه ، ومنه الحدیث : إن الله یحب التاجر النجیب أی الفاضل الکریم السخی .نجابت در هر چیزی که در نوع خود با فضل و نفیس باشد اطلاق می‌گردد، و از همین‌‌رو در حدیث آمده است: «إن الله یحب التاجر النجیب» یعنی خداوند شخص تاچری که فاضل، کریم و سخی باشد را دوست دارد.لسان العرب - ابن منظور - ج 1 ص 748و یا در معجم مقاییس اللغة‌این‌چنین آمده است:( نجب ) یدل على خلوص شیء وکرم . النجابة مصدر. الرجل النجیب أی الکریم . وانتجب فلانا استخلصه واصطفاه . ورجل نجب سخی کریم.( نجب ) بر خالص بودن چیزی و کرامت آن دلالت دارد . نجابت مصدر است. مرد نجیب: یعنی مرد کریم . وانتجب فلانا: یعنی فلان چیز را خالص و مصفّا گرداند. و مرد نجیب: یعنی مرد با سخاوت و کریم.معجم مقاییس اللغة - أبو الحسین أحمد بن فارس زکریا - ج 5 ص 399پس، از مجموع آنچه بیان شد معنای لغوی نجابت مشخص گردید که کلمه نجابت به معنای حسب کریم و با اصل و نسب و انسان فاضل و ارزشمند و سخی و کریم آمده است.2 ـ در برخی روایات و در مقام بیان فضائل اخلاقی، این کلمه معادل و مرادف با کلمه عفت و حیا و وقار نیز به کار رفته است . بنا بر این روایاتی که در مورد عفت و حیا و وقار است بیانگر نجابت نیز می باشد . 3 ـ نجابت و وقار و سنگینی از خصلت های ارزشمندی است که انسان بهره مند از آن، دارای امتیازات ویژه و جایگاه والایی است. نجابت و حیا صفتی است که هر کس به آن آراسته باشد از متانت و وقار و شخصیت ممتازی برخوردار است. انسان نجیب دارای حالت روانی خاصی است که تعادل و وقار در رفتار و حرکات و سکناتش هویدا می گردد. در اینجا مناسب است به چند روایت از اهل بیت علیهم السّلام که در آن، اصطلاح نجابت به کار رفته است توجه کنیم:قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام‌: إِنَّ أَمْرَنَا أَهْلَ الْبَیْتِ صَعْبٌ مُسْتَصْعَبٌ لَا یَعْرِفُهُ وَ لَا یُقِرُّ بِهِ إِلَّا مَلَکٌ مُقَرَّبٌ أَوْ نَبِیٌّ مُرْسَلٌ أَوْ مُؤْمِنٌ نَجِیبٌ امْتَحَنَ اللَّهُ قَلْبَهُ لِلْإِیمَان امیرمؤمنان علیه السلام‌ فرمودند: امر ما اهل بیت سخت و مشکل است که فقط چند گروه می‌توانند به آن دست یابند: ملکی مقرب نزد خداوند سبحان؛ پیامبری از پیامبران الهی؛ و یا بنده مؤمن و با نجابتی که خداوند سبحان قلب او را از ایمان مورد امتحان و آزمایش قرار داده باشد.بحار الانوار، ج 2، ص196.قال رسول الله صلّی الله علیه و آله: َإِنَّ لِکُلِّ أَهْلِ بَیْتٍ نَجِیبٍ وَ لَنَا شَفَاعَةً وَ لِأَهْلِ مَوَدَّتِنَا شَفَاعَةً فَتَنَافَسُوا فِی لِقَائِنَا عَلَى الْحَوْض در هر خانواده و طایفه‌ای انسان‌های کریم، با سخاوت، با حیاء و با اصل و نسب وجود دارد که برای کسانی که ما را دوست بدارند شفاعت اهل بیت علیهم السلام وجود دارد. از این‌رو برای دست‌یابی به شفاعت ما در کنار حوض کوثر با یکدیگر رقابت داشته باشید.بحار الأنوار ، ج 10، ص 103.عَنِ الرِّضَا عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ آبَائِهِ ع أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص کَانَ یُحِبُّ أَرْبَعَ قَبَائِلَ؛ کَانَ یُحِبُّ الْأَنْصَارَ وَ عَبْدَ الْقَیْسِ وَ أَسْلَمَ وَ بَنِی تَمِیمٍ وَ کَانَ یُبْغِضُ بَنِی أُمَیَّةَ ...ً وَ کَانَ ع یَقُولُ فِی کُلِّ حَیٍّ نَجِیبٌ إِلَّا فِی بَنِی أُمَیَّةاز امام رضا علیه السلام‌ از پدران بزرگوارش از رسول خدا صلی الله علیه وآله روایت شده است که آن حضرت چهار قبیله انصار و عبد قیس و اسلم و بنی تیم را دوست می‌داشت. اما بنی امیه را دوست نمی‌داشت و از آنها بغض داشت و می‌فرمود: در هر گروه و طایفه‌ای انسان نجیب پیدا می‌شود مگر در بنی امیه. الخصال، شیخ صدوق، ج 1، ص: 228 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه