توصيه شما به طلبه اي که علاقمند به درس و بحث و اجتهاد است ولي جديت و پشتکار در تحصيل ندارد چيست؟ آيا حوزه را ترك كند يا راه‌حلي براي اين مشكل بزرگ وجود دارد؟

فردي که واقعا انگيزه دارد، تلاش و جديت نيز دارد. پس کسي که تلاش و جديت ندارد، در راه رسيدن به هدف دچار کمبود انگيزه شده است. کمبود انگيزه عوامل مختلف دارد و لي تمامي عوامل به سه چيز کلي بر مي‌گردد.1ـ کاهش جذابيت و اهميت هدف: فردي که در ابتدا تصميم داشته که به درجات بالاي علمي برسد، اما اکنون پشتکار ندارد، احتمال دارد که در اهميت و جذابيت هدف خود دچار ترديد شده باشد. اين ترديد مي‌تواند از تبليغات ديگران، دشواري کار يا توجه به مسائل مادي باشد. چنين فردي بايد بداند که هدفش ارزشمند است و در اين جهت هيچ ترديدي به خود راه ندهد.2ـ ترديد در رسيدن به هدف: هميشه يک بال قوي انگيزه توان رسيدن به هدف است. کسي که پشتکار خود را از دست مي‌دهد، احتمال دارد اين تصورات در ذهنش پديد آمده باشد که راه دشواري در پيش دارد که معلوم نيست به آن برسد. چنين فردي بايد اين ترديدها را از خود دور نموده و بداند که هدف دست يافتني است. زيرا بسياري به اين هدف رسيده‌اند. هيچ شکي در توانايي خود نداشته باشد.3ـ گرفتار شدن به موانع رسيدن به هدف: انواع تمايلات نفساني در وجود انسان هستند که مانع رسيدن انسان به مقامات علمي و معنوي مي‌شوند. دنياطلبي، راحت طلبي، تنبلي، شهرت طلبي، گناهان، هوا و هوس انسان را از رسيدن به هدف باز مي‌دارد. اين موانع اراده را سست نموده و امکان رسيدن به هدف را در نظر فرد غير ممکن مي‌سازد در نتيجه انگيزه او کاهش مي‌يابد. لذا کسي که مي‌خواهد به مقامات علمي برسد از اين موانع دوري کند.توجه دوباره به اهداف ورود خود به حوزهبلكه بايد يكبار ديگر انگيزه و هدف خويش از تحصيل در حوزه را مورد بازنگري قرار دهد، مگر هدف وي از ورود در حوزه آشنايي با معارف اسلامي و خدمت به جامعه نبود؟ مگر هدف او از درس خواندن اين نبوده كه به خودسازي بپردازد و درس وسيله‌اي براي رشد معنوي باشد؟ بنابراين نبايد همه اين اهداف را ناديده بگيرد و حوزه را ترك نمايد. توجه به استعدادها و قابليت‌هاي خودراه حل براي چنين شخصي، ترک حوزه نيست. چنين شخصي يا از قابليت ها و استعداد هاي خود آگاهي ندارد و يا انگيزه اي براي به کارگيري آنان ندارد و سرانجام ممکن است راه و روش هاي صحيح و اصولي تحصيل و درس خواندن و موفقيت را نمي داند و چه بسا اگر طعم شيرين موفقيت را بچشد، تلاش خود را دو برابر خواهد نمود.در ادامه به راهکارهايي در اين زمينه مي پردازيم:1. خود شناسي و توجه دوباره به قابليت ها، و استعداد ها و توانمندي هاي هر شخص، مي تواند زمينه حرکت دوباره باشد.2. توجه به نعمت هاي سرشار خداوند که در دورن ما نهاده شده است، انسان متعهد و وظيفه شناس را به حرکت وا مي دارد.تقويت اراده و پشت کاريكي از وديعه‌هاي ارزشمند الهي در وجود انسان نيروي اراده و همت است. انسان با بال اراده مي‌تواند به بلندترين قله‌هاي عالم پرواز كند و با كمك همت عالي است كه مي‌تواند زنجيرهاي قوي يأس و نااميدي را پاره كند، علي ـ عليه السّلام ـ مي‌فرمايد: «قدر الرجل علي قدر همته»[1] ارزش هر انسان به اندازة همت او است. اگر قدري دقت نمائيم خواهيم ديد كه مردان نامدار جهان عالمان و فقيهان برجسته شيعه، انسانهاي باهمتي بوده‌اند، در واقع با همت و ارادة قوي خود توانسته‌اند براي نجات بشريت تلاش كنند. و به انسانها خدمت كنند.اين خاطره درس آموز است: شخصي بخاطر کند ذهني، از تحصيل منصرف شده بود شبي در كنار حياط منزلش به فكر فرو رفته، مأيوس و نااميد، زانوي غم را بغل كرده بود، ناگاه منظره‌اي توجه‌اش را به خود جلب كرد و آن اين بود كه ديد مورچة ريزي، دانة گندمي برداشته به سوي آشيانه‌اش كه بر بالاي ديواري قرار داشت، مي‌برد و هر بار كه چند سانتيمتر بالا مي‌رود، سقوط مي‌كند، بار دوم و سوم و... تا نزديك صبح هر دفعه‌اي چند سانتيمتر بر صعودش مي‌افزود، ولي نهايتاً صبح نشده بار را به منزل رسانيد. اين شخص دل مرده و مأيوس به خود آمد و به خود نهيب زد كه هان اي دل غافل، همتت از اين مورچه كمتر است؟! و از آن روز تلاش و پشتکار خود را مضاعف نمود و سرانجام از علماي مشهور و بزرگوار گرديد.[2]داشتن برنامه‌ريزي درسي: تمامي كارهاي زندگي و از جمله رسيدن به اهداف بلندي مانند اجتهاد نياز به برنامه‌ريزي و نقشه دقيق اجرايي دارد. برنامه‌ريزي باعث نظم فكري و تقويت اراده مي‌شود. بسياري از مردم به هدفهاي كلي مي‌انديشند مثلاً مي‌گويند كه هدفشان در زندگي بدست آوردن پول بيشتري است، اما وقتي كه اين هدف كلي با در نظر گرفتن يك برنامه دقيق و مشخص، تبديل به اهداف جزيي‌تر و مشخص‌تر نگردد، هيچگاه نقطه آغاز و شروع براي بدست آوردن پول وجود ندارد. اجتهاد نيز يك هدف كلي است، بدون برنامه‌ريزي نمي‌توان به آن دست يافت، و يكي از علت‌هاي اصلي كه چنين شخصي در خود احساس عدم جديت و عدم پشتكار نسبت به تحصيل علم مي‌نمايد، اين است كه برنامه‌ريزي دقيق ندارد.[3] بايد توجه داشت که تمامي افرادي كه در گذشته به مقامات عالي علم و اجتهاد دست يافته‌اند و يا در حال حاضر جزء افراد موفق و پيشتاز حوزه به حساب مي‌آيند، يكي از عوامل اصلي موفقيت آنان، داشتن برنامه منظم مي‌باشد.اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ در آخرين لحظات عمرش فرزندانش را سفارش به تقواي الهي و نظم در امور زندگاني مي‌فرمايد. اين خود بيانگر اهميت نظم و برنامه‌ريزي در امورات زندگي و از جمله درس خواندن و تحصيل مي‌باشد.داشتن روش مطالعه صحيحبراي اينكه چگونه درس بخوانيد، و چگونه مطالعه نماييد تا در درس و امتحان موفق گرديد و علاقه و پشتکار در شما ايجاد گردد اين كتابها را مطالعه كنيد:ـ ليندار فريل اينس؛ فن مطالعه، ترجمه علي صلح جو، مركز نشر دانشگاهي، چاپ اول، 1373.ـ عين الله خادمي، مطالعة روشمند، نشر پارسايان، چاپ اول، 1379.ـ مستر هكتور تيلور، دانشجوي موفق، ترجمه محمد سعيدي‌مهر، نشر بضعة الرسول، چاپ اول، 1381.الگو قرار دادن شخصيت‌هاي بزرگمطالعه زندگي پر از تلاش و همت علماي بزرگ و انسان هاي موفق، سرمشق زندگي تحميلي يک طلبه مي‌تواند باشد.مشورتاستفاده از تجربيات اساتيد و طلاب موفق، انگيزه را تقويت و راه را روشن مي نمايد. دانشمندي مي‌گويد، شخص عاقل از تجربيات ديگران استفاده مي‌کند ولي شخص مغرور مي‌خواهد، همه چيز را خود تجربه نمايد ولي وقت به او مجال نخواهد داد.[4]ارتباط با دوستان موفقهم نشيني با طلاب با برنامه، موفق و درس خوان، بسيار مفيد است.امام علي ـ عليه السلام ـ در اينباره فرمودند: «من دنت همته لا تصحبه» با فردي که همت بالا ندارد، همنشين مشو.توکل بر خداوند توكل و واگذاري كارهاي به خداوند و نيز استعانت از او، يكي از عوامل اصلي موفقيت به حساب مي‌آيد، بدون توكل و استعانت از خدا و ارتباط معنوي با امام عصر (عج) نمي‌توان به تمام اجتهاد نايل شد، و چه زيبا خداوند فرموده است: «وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ»[5] هركه به خدا توكل كند، خداوند او را كافي است.معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:1. محمدتقي مصباح يزدي، مباحثي دربارة حوزه، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره)، چاپ اول 1376.2. علي گراميان، رمز پيروزي در زندگي فردي و اجتماعي، آستان قدس رضوي، چاپ اول، 1370.3. حميد نگارش، رمز موفقيت استاد مطهري، لوح محفوظ، چاپ اول، 1377. .

سامانه پاسخگویی به سوالات و شبهات

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/28

لینک کوتاه