منظور قرآن از تفکر در طبیعت چیست؟ چگونه می توان در باره طبیعت تفکر کرد؟ اگر کتابهایی در این خصوص وجود دارد لطفا معرفی فرمایید (از زحمات بی دریغ شما ممنونم)

شایسته است انسان با دقت به ابعاد آفرینش توجه نموده و آثار قدرت حق را در آن مشاهده نماید و پیوسته به یاد خدا باشد حال براى توضیح بیشتر به چند نکته اشاره مى شود: الف) قرآن مجید مى فرماید: {/Bإِنَّ فِی خَلْقِ اَلسَّماواتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ اِخْتِلافِ اَللَّیْلِ وَ اَلنَّهارِ لَآیاتٍ لِأُولِی اَلْأَلْبابِ اَلَّذِینَ یَذْکُرُونَ اَللَّهَ قِیاماً وَ قُعُوداً وَ عَلى جُنُوبِهِمْ وَ یَتَفَکَّرُونَ فِی خَلْقِ اَلسَّماواتِ وَ اَلْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً سُبْحانَکَ فَقِنا عَذابَ اَلنَّارِ{w1-39w}3:191-190/}... ؛ همانا در آفرینش آسمان ها و زمین و جایگزین گشتن شب به جاى روز و روز به جاى شب براى خردمندان نشانه هایى از قدرت پروردگار مشهورد است. آن خردمندانى که خداى را در حال ایستاده و نشسته و بر پهلو یاد مى کنند و در خلقت آسمان ها و زمین مى اندیشند که اى خداى ما تو این ها را باطل و برخلاف حکمت نیافریده اى. تویى منزه از هر باطل و خطایى پس ما را از عذاب آتش نگهدار باش»(آل عمران، آیه 191 - 190). مشاهده مى کنید که: 1- دعوت به مطالعه هستى و آفرینش شده است. 2- از آن قدرتى یاد کنید که چنین عظمتى را رقم زده است. 3- توجه به اینکه این همه عظمت بدون حکمت و هدف نبوده است. 4- حال که چنین است نجات خویش را از خداى سبحان تمنا کنید، البته آیات بسیار دیگرى نیز در قرآن مجید آمده است که دعوت به مطالعه نشانه هاى قدرت پروردگار مى نماید. ب) حضرت على(ع) مى فرماید: ولو فکّروا فى عظیم القدرة و جسیم النّعمة لو جعوا الى الطریق و خافوا عذاب الحریق و لکن القلوب علیلة و البصائر مدخوله ؛ اگر در عظمت قدرت الهى مى اندیشیدند و همچنین در فراوانى نعمت هاى حق تأمّل مى کردند به راه راست برگشته و از عذاب سوزان مى ترسیدند. ولى چه باید کرد که دل ها مریض و چشم ها معیوب گشته و از دیدن و درک کردن حقایق بازمانده اند!. ملاحظه کنید که حضرت مى فرماید: اگر در عظمت قدرت پروردگار مى اندیشیدند به پیشگاهش سر خضوع فرود مى آورند، و از عذاب دوزخ بر حذر مى ماندند. ج) در حدیثى است که خداى سبحان خطاب به حضرت موسى مى فرماید: اى موسى نعمت هاى مرا براى مردم بیان کنید که در آن صورت مردم محبّت مرا در دل هاى خود خواهند گرفت. د) بابا طاهر عریان در رباعى دلنشین خود مى گوید: {Sبه صحرا بنگرم صحراته وینم # به دریا بنگرم دریاته وینم S} {Sبه هر جا بنگرم کوه و در و دشت # نشان روى زیباى ته وینم S} ه) علامه طباطباى نیز مى فرماید: جهان آیت حق است، بنابر این انسان باید به جایى برسد که همان گونه که وقتى به آیینه نگاه مى کند محو در تصویر مى شود و نظرش به خود آئینه جلب نمى شود. وقتى هم که کوه و در و دشت و درخت و سبزه و گل ها را دید یا پرندگان رنگارنگ یا حیوانات متنوع و ... را مشاهده نمود از آن همه کمال و زیبایى محو در جمال حق شود و خصوصیات آن اشیاء نظر او را جلب نکند، بلکه جهان را آینه جمال حق ببیند. به هر حال تفاوت مردان خدا و افراد دیگر در همین است که آنها وقتى در آسمان سیر مى کنند، یا در زمین سیاحت مى کنند، یا در دریا شناورند، یا به زیر دریا مى روند، همه جا خدا را مى بینند و ذکر و شکر خدا بر زبانشان جارى است ولى دیگران با بى اعتنایى فقط به زیبایى و نظم طبیعت چشم دوخته و خدایى برایشان مطرح نیست. برخى وقتى کنار دریا مى روند ففقط امواج چشم آنها را خیره مى سازد ولى گروهى از وراى امواج، اصل آن آب و ژرفاى دریا را مشاهده مى کنند. زهى خسارت که انسان از نعمت هاى خدا فقط لذت ببرد، ببوید و بنوشد و اشباع شود، اما هرگز به یاد منعم و آن کسى که لحظه به لحظه تدبیر آن همه نعمت و هستى را رقم زده نباشدمطالعه در نظم عالم، حس شکرگزاری را در بشر تحریک می کند. بشر خود را جهانی کوچک و منظم در مقابل جهانی بزرگ و منظم می بیند. او اگر بداند که قلب و یا سایر اعضاء او چگونه با نظم خاصی به انجام وظیفه مشغول هستند و از طرفی بفهمد که تمام موجودات عالم، مانند خود او دارای نظم و حسابند و همه در ادامه بقا و زندگی او تأثیر دارند؛ که اگر به فرض محال گوشه ای از عالم، از حساب و برنامه خود خارج شود، زندگی برای او محال خواهد بود، فطرتا حس شکرگزاری او نسبت به خالق بزرگی که این جهان عظیم را بر پا کرده، تحریک شده و با عشق و محبت در مقابل او خضوع می کند. اما آن کس که جهان را با نظر سطحی بنگرد، به همان اندازه، خضوع و شکرگزاری او هم از خالق جهان، سطحی خواهد بود! آفریدگار جهان، حضرت آیت الله مکارم شیرازی به نقل از سایت تبیان .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه