روش حکومت حضرت مهدي ـ عجل الله تعالي فرجه الشريف ـ چگونه خواهد بود؟

در پاسخ لازم است به نکاتي اشاره نماييم:الف) از مجموع آن چه در متون ديني در باب دولت و حکومت آمده است چنين بر مي آيد که اسلام بر شکل خاصي از ساختار نظام سياسي با جزئيات مشخص اصرار ندارد بلکه اسلام فراتر از معرفي شکل خاصي از حکومت و مناسب با احکام ثابت و تغيير ناپذير خود، چارچوب کلي را معرفي نموده که آن چارچوب در درون خود تغييرات و اشکال متعدد و متنوع را پذيرا مي شود البته اشکال حکومت نبايد از چارچوب فراتر برود.اسلام نه به طور کلي مردم را به حال خود رها کرده که هر چه خواستند انجام دهند و نه شکل و فرم محدودي را براي حکومت معرفي مي کند که فقط در شرائط زماني و مکاني خاصي قابل اجرا باشد. از چارچوب کلي به «حکومت و نظام اسلامي» تعبير مي شود اين چارچوب کلي در زماني با شکلي و در زمان ديگر با ساختار و شکل ديگر ظهور مي کند و در عين حال هيچ يک از آن اشکال با ماهيت اسلامي بودن حکومت تضاد ندارد. اين امر نتيجه اين مطلب دقيق علمي و عقلائي است که اسلام احکام ثابتي دارد که براي همه جوامع تا روز قيامت وضع شده و در مقابل آن ها احکام جزئي و متغيّر با شرائط خاص زماني و مکاني وضع مي گردد که آن نيز لازم الاتباع است. اصول حاکم بر ساختار نظام سياسي و چارچوب کلي که بدان اشاره شد عبارتند از:1ـ ضرورت الهي بودن حکومت.2ـ اسلامي بودن قوانين.3ـ ضرورت مشروعيت الهي مجريان يعني مجريان قانون بايد افراد صالح و لايق باشند.4ـ توجه به جايگاه مهم مردم به عنوان مبدأ شکل گيري و کارآمدي همه نهادهاي حکومتي.5ـ نظارت دقيق بر عمال حکومت به خاطر خطاپذيري آنان.ب) تشکيل حکومت در هر جامعه عقلاً مستلزم وجود ساختارها و نهادهائي جهت اداره هر چه کارآمدتر است منتهي ساختارها به مقتضاي گستردگي و عدم گستردگي جامعه و نيز مقتضيات زمان و مکان فرق مي کند.[1]پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و اله و سلم ـ به مقتضاي شرائط زمان و مکان اقداماتي را براي حاکميت اسلامي به عمل آوردند که عبارتند از:1ـ تشکيل کادر سياسي و شوراي اداري مدينه که اين کار بعد از پايان پيمان دوم صورت گرفت و حضرت يک گروه 12 نفري از نمايندگان خود را در رأس قبايل به عنوان نقباء انتخاب کرد و هر يک را براي اداره امور قبيله خود قرار داد و هر يک از اين نمايندگان سه نائب رئيس داشت و پيامبر ـ صلي الله عليه و اله و سلم ـ براي اداره کل نمايندگان رئيسي تعيين نمودند بدين ترتيب مجموعه شوراي سياسي مدينه از 49 نفر تشکيل مي يافت که به امور اقتصادي، اجتماعي و... رسيدگي مي کردند و شخص پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در رأس قدرت قرار داشت و تمامي مسائل در نهايت با تصميم گيري شخص ايشان حل مي شد.[2]2ـ سياست پيامبر در اداره امور جامعه بر اساس مشورت مي چرخيد و خدا او را مأمور به مشورت نموده بود.[3]3ـ تنظيم ساختار قضائي و تعيين قضات و اعزام آن ها به شهر هاي مختلف.5ـ نصب فرمانداران و صدور و ابلاغ بخش نامه هاي حکومتي.6ـ تنظيم و اجراي عهد نامه ها و معاهدات بين گروه هاي مختلف در مدينه و برقراري مؤاخات بين مسلمانان.7ـ بر اندازي قدرت جمعي مشرکان واعلان برائت از آنان.اين ها نمونه اي از سيره پيامبر خاتم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ راجع به برقراري حکومت اسلامي است و از روايات[4] بسياري استفاده مي شود که روش حکومت امام زمان همان روش پيامبر اسلام مي باشد و ايشان براي پياده کردن دستورات اسلام قرآن را که قانون اساسي حکومتش مي باشد محور قرار داده و مي خواهد آرماني ترين نظام عادلانه را در جهان ايجاد کند نظامي که قانون آن قرآن و مجريان آن 313 نفر به تعداد مجاهدين جنگ بدر و بودجه آن همان ثروت ها و برکاتي است که از آسمان به موقع مي بارد و زمين خزائن خود را بيرون مي دهد.همان گونه که ذکر شد اصحاب خاص حضرت مهدي ـ عجل الله تعالي فرجه الشريف ـ 313 نفرند لکن در عين حالي که همه آن ها از اولياء الله هستند داراي يک مقام نيستند بلکه يک نفر از آن ها (حضرت مسيح روح الله) سمت وزيري حضرت را دارد و 12 نفر ديگر که به آن ها نقباء گفته مي شود در مرکز حکومت خدمت حضرت هستند و طبيعي است که بر اساس دستور قرآن خيلي از امور را حضرت با مشورت انجام مي دهد که در اين جا نمونه اي از مشورت حضرت را با يارانش مي آوريم:يکي از ياران حضرت، سفياني را دستگير مي کند و هنگام نماز عشا او را به نزد حضرت صاحب الامر مي آورد امام ـ عليه السلام ـ با اصحاب خاص خود مشورت مي کند و آنان به قتل او رأي مي دهند و او را مي کشند.[5] و از اينجا معلوم مي شود که در حکومت حضرت به مسأله مشورت اهميت داده مي شود.دسته ديگري از اصحاب به «گواهان و ناظران اعمال» خوانده مي شوند و مأموريت آن ها نظارت بر عملکرد عمّال حکومت امام زمان و ديگر انسانهاست و بدين وسيله و نيز با استفاده از وسائل و ابزار پيشرفته زندگي در عصر حکومت امام زمان، به گونه اي که عالم مانند کف دست ديده مي شود، از تجاوز و انحرافات جلوگيري مي شود و اين ابزار پيشرفته در خدمت انسان، تقويت ايمان و تربيت بشريت قرار مي گيرد. دسته ديگر از اصحاب امام زمان ـ عجل الله تعالي فرجه الشريف ـ سمت فرماندهي ارتش، قضاوت، امامت و حکومت بر شهرها را بر عهده دارند.[6]ما اعتقاد نداريم که حضرت همه کارهاي حکومت خويش را با معجزه انجام دهد بلکه با گماردن عمّالي توانمند، مهذب و لايق، کارهايش را به پيش مي برد. عمالي که امام صادق ـ عليه السلام ـ در توصيف آنان مي فرمايد: «نشان سجده بر پيشاني آن ها نقش بسته است آن ها شيران روز و زاهدان شب اند...»[7]چنين کارگزاران و مهره هاي لايق را جذب مي کند و آن ها را به شهرها مي فرستد و به آن ها دستور مي دهد که به عدل و احسان عمل نموده و شهر ها را آباد کنند.با چنين ياراني دستگاه قضائي بيدار و آگاهي را بوجود مي آورد که نسبت به مجرمان مراقبت شديد و دقيق دارند و مجرمان نمي توانند از چنگ شان فرار کنند و از عدالت سرباز زنند در چنين عصري برخي[8] از روايات راجع به خود حضرت مي گويد ايشان هم طبق قانون دادرسي محمد ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ داوري مي کند يعني هم به موازين ظاهري دادرسي مي شود که آن ها عبارتند از اقرار، گواهي گواهان و امثال آن و هم از طرق رواني و علمي براي کشف مجرمان و جنايتکاران استفاده مي کند، همان امري که از روايات در مورد داود ـ عليه السلام ـ نقل شده است، که ايشان بر حسب باطن، قضاوت مي کرده است و شاهد و گواه نمي خواسته است.بنابر اين حضرت براي تحقق بخشيدن به اهداف انبياء و اجراي عدالت جهاني هم از توانمند ترين نيروها استفاده مي کند و هم خود حضرت بر عمّال و کارگزاران خويش مراقبت شديد دارد.آري مطابق برخي روايات يکي از علامات و روش هاي حضرت دقت حساب رسي نسبت به کارگزاران حکومتش است.[9]روش آن حضرت نسبت به مستکبران و کافران لجوج که قابل هدايت نيستند کشتن و نابود کردن است زيرا بعد از آمدن و رفتن 124هزار پيامبر و اوصياي هر يک، ديگر حجت بر اولين و آخرين نسل بشر تمام شده و ديگر آن روزگار که اولياء و انبياء از دم تيغ دشمنان شان بگذرد گذشته است و روزگار موعظه به پايان رسيده است. معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:1ـ بحار، ج 52، علامه مجلسي.2ـ المحجة فيما نزل في القائم الحجة، سيد هاشم بحراني.3ـ خورشيد مغرب، محمدرضا حکيمي. .

سامانه پاسخگویی به سوالات و شبهات

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/28

لینک کوتاه