چرا بعضی علما برای خواندن نماز یا تبلیغ دین پول می گیرند؟ مگر در حدیث ثقلین مزدی نقدی برای تبلیغ در نظر گرفته شده است؟

در پاسخ به این پرسش توجه شما را به چند نکته جلب می نماییم : 1- سیره قطعى انبیاى الهى، عدم درخواست مزد در برابر تبلیغ بود.آنان به طور مکرّر و مؤکّد اعلام مى کردند که در برابر تلاش هایى که براى ابلاغ پیام هاى الهى دارند، از مردمْ چیزى نمى خواهند. نخستین پیامبر اولوالعزم، حضرت نوح(ع)، صریحاً اعلام کرد که خدماتش به جامعه، رایگان است. پیامبران دیگر، همچون: هود، صالح، لوط و شعیب(ع) نیز بدین شیوه عمل مى کردند. امّا نکته درخور تأمّلْ این است که پیامبر اسلام، به دستور خداوند متعال، مکلّف شد به امّت اعلام کند که:( ... لآ أَسَْلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِى الْقُرْبَى )... در مقابل تبلیغ رسالت، پاداشى از شما نمى خواهم، مگر دوستىِ خویشاوندانم.و در پاسخ این سؤال که حکمت این درخواست چیست، به امر الهى توضیح مى دهد:(قُلْ مَا سَأَلْتُکُم مِّنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَکُمْ إِنْ أَجْرِىَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ)بگو: آنچه از شما به عنوان مزد رسالتْ خواستم، به سود شماست. پاداش من، فقط با خداست.یعنى من هرگز چیزى در مقابل رساندن پیام الهى از شما نمى خواهم. من نیز همچون سایر انبیاى الهى، بى مزد و منّت، خدمتگزار مردم هستم و آنچه بر آن نامِ مزد نهاده ام، در واقع، چیزى نیست که منافع شخصى مرا تأمین کند؛ بلکه به عکس، براى تأمین منافع شماست که با این تعبیر لطیف و عاطفى، خواستم شما را بر حفظ آن برانگیزم تا پس از من، از راه صحیح و استوار، منحرف نگردید.و براى توضیح بیشتر فرمود:(مَآ أَسَْلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَن شَآءَ أَن یَتَّخِذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِیلاً)براى تبلیغ رسالتم مزدى نمى خواهم؛ مگر این که هرکس بخواهد، راهى به سوى پروردگارش (در پیش) گیرد .بنابراین، آنچه پیامبر اسلام به عنوان مزد رسالت خواست، در حقیقت، انتخاب راه خداست که همان راه ارزش هاى دینى و تکامل مادّى و معنوى انسان است که در رهبرى الهى تجسّم پیدا مى کند و اهل بیت پیامبر اسلام، کامل ترین مصادیق رهبران الهى هستند.2- زیانبارترین اثر «تبلیغ در برابر پاداش»، تحریف ارزش هاى دینى است. هنگامى که تبلیغ به صورت کالا درآید، مبلّغ به جاى آن که نیاز مخاطب را در نظر بگیرد، خواست او را مورد توجّه قرار مى دهد و از این رو، سعى مى کند کالاى خود را مطابق میل وى تنظیم کند و بدین سان، چه بسا لازم بداند که ارزش هاى دینى را تحریف کند تا دنیاى خود را تأمین نماید.از دیدگاه قرآن کریم، تحریف کتب آسمانى پیشین، به همین ریشه خطرناک مى رسد که جمعى از مبلّغان و پیشوایان دینى، در برابر بهایى اندک، براى تأمین خواست خداوندان زور و زر، حقایق دینى را تحریف کردند.3- میان درخواست مزد و اجر در برابر پاداش و اعطای هدیه و پاداش در برابر زحمات تبلیغ از طرف مردم تفاوت فراوانی است . آثار زیانبارى که بدانها اشارت رفت، هنگامى پدید مى آیند که مبلّغ، درست به عکسِ انبیاى الهى عمل کند؛ یعنى انبیا مى گفتند ما مزد تبلیغ نمى خواهیم؛ امّا او بگوید که مزد تبلیغ مى خواهد و با دین خدا مانند یک کالا معامله کند. امّا اگر مبلّغ، درخواست مزد نداشته باشد، لیکن مردم براى تأمین زندگى اش چیزى به وى اهدا کنند، پذیرفتن آن منعى ندارد. در این باره، از امام صادق(ع) روایت شده است:المعلّم لا یعلّم بالأجر، ویقبل الهدیة إذا اُهدى إلیه.( التهذیب، ج 6 ، ص 365 ،ح 1047)معلم، براى مزد تعلیم نمى دهد؛ اما اگر هدیه اى به او داده شود، آن را قبول مى کند.همچنین حمزة بن حُمران، از امام صادق(ع) چنین روایت مى کند:«من استأکل بعلمه افتقر». فقلت له: جعلت فداک! إنّ فى شیعتک و موالیک قوماً یتحمّلون علومکم ویبثّونها فى شیعتکم، فلا یعدمون على ذلک منهم: البرّ والصلّة والإکرام. فقال: «لیس أولئک بمستأکلین«هر کس از راه علمش نان بخورد، مستمند خواهد شد». به ایشان گفتم: فدایت شوم! میان شیعیان و دوستداران شما گروهى هستند که دانش هاى شما را فرا مى گیرند و آن را میان شیعیانتان منتشر مى سازند و در مقابل نیکى، انعام و هدایاى آنان، بى بهره نمى مانند. فرمود: «اینان، کسانى نیستند که با علم خود، نان مى خورند».( بحارالأنوار ج 2 ص 116 باب 16)4- مبلغین دینی به خاطر یاد گیری علوم و احکام دین از بسیاری از برخورداری چشم پوشیده و با این که توانایی درس خواندن در رشته های پزشکی و مهندسی دانشگاه و دریافت عالی ترین مدارک دانشگاهی را کاملا دارا بوده و برخی از آنها دانشجوی رشته پزشکی و برق و مانند آن بوده اند عشق به تحصیل علوم دینی آنها را به حوزه کشانده است . چنین افرادی مانند سایر مردم نیازهای مادی و معیشتی دارند وپرداختن به دروس سنگین و عمیق حوزه اجازه به دنبال شغل رفتن به آنها نمی دهد . مردم نیز از ارزش کار و وضعیت معیشت این مبلغان آگاه هستند و می دانند که اهمیت کار آنها از معلم و دبیردرس دینی در مدارس که حقوق معین و بازنشستگی و سایر مزایا را دارند کمتر نیست و به همین خاطر با دادن هدیه و پاداش از زحکات آنها قدر دانی و سپاس گزاری می کنند و این غیر از طلب کردن مزد و درخواست اجر است که با سنت و سیره انبیا منافات دارد . (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 2/100108223) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه