شفاعت از نظر قرآن و روایات چقدر اعتبار دارد؟

شفاعت از نظر قرآن و روایات امریست حتمی و روشن علامه مجلسی( ره ) درباره شفاعت بیش از صد روایت در جلد هفتم بحار الانوار ذکر کرده است . *اما آیات شفاعت { من ذالذی یشفع عنده الاباذنه } ( 1) ترجمه : چه کسی است که شفاعت کند مگر به اذن خداوند. 2- { لایملکون الشفاعة الامن اتخذ عند الرحمن عمدا } ( 2) ترجمه : شفاعت نتوانند مگر افرادیکه با خداوند پیمان بسته اند. 3- { عباد مکرمون –ولایشفعون الا لمن ارتضی } ترجمه : هرگز آن مقربان درگاه خداوند از هیچکس شفاعت نمی کنند جز اینکه خدا ا زاو راضی باشد. .4- { و کنا نکذب بیوم الدین حتی اتانا الیقین فما تنفعهم شفاعة الشافعین } ما روز جزا را تکذیب می کردیم تا آنکه با مرگ یقین کردیم پس در آن روز شفاعت شفیعشان در حق آنان هیچ پذیرفته نشود .این گفتگو در روز قیامت میان دوزخیان و اهل بهشت صورت مگیرد : بحث در باره شفاعت مطلب مفصلی استکه باندازه یک کتاب جواب لازم دارد اما در این وقت کم در حد امکان به کنکاش پرداخته میشود .بدون شک مجازاتهای الهی در این دنیا و چه در قیامت به جنبه انتقامی ندارد , بلکه همه آنها در حقیقت ضامن اجرایی اطاعت از قوانین و در نتیجه پیشرفت و تکامل انسانهاست بنابر این هر چه که این ضامن اجراء را تضعیف کند باید از آن دوری کرد تا مردم جرات و جسارت بر گناه پیدا نکنند . از سوی دیگر نباید راه بازگشت و اصلاح بکلی بر روی گناهکاران بسته شود بلکه باید به آنها امکان داد که خود را اصلاح کنند و بسوی خدا و پاکی و تقوا باز گردند . اما کسانی که پیامدهای شفاعت و مفاهیم صحیح آنرا از هم تفکیک نکرده اند , گاه به کلی منکر مسئله شفاعت شده و آنرا با توصیه و پارتی بازی در برابر سلاطین و حاکمان ظالم برابر میدانند و گاهی مانند و هابیان آیه { لایقبل منها شفاعه}که میگوید در قیامت از کسی شفاعت پذیرفته نمی شود را بدون توجه به آیات دیگر دستاویز قرار داده و به کلی شفاعت را منکر شده اند . وعده ای دیگر اشکالاتی به مسئله شفاعت گرفته اند که ناشی از عدم درک صحیح و شناخت شفاعت از نظر قرآن و روایات است .مفهوم شفاعت بر محور دگرگونی و بغیر موضع شفاعت شونده دور می زند , یعنی شخص شفاعت شونده موجباتی فراهم میکند که از یک وضع نامطلوب و در خور کیفر برون آمده و به وسیله ارتباط با شفیع خود را در وضع پسندیده ای قرار می دهد که شایسته مستحق بخشندگی گردد و این دید نسبت به شفاعت در واقع یک مکانیزم عالی برای تربیت و وسیله اصلاح افراد و گناهکار است و شفاعت بدین معنا است که بیان گردید .اما مدارک شفاعت حدود 30 آیه قرآن در ارتباط با شفاعت می توان جستجو کرد , گروه اول آیاتیکه شفاعت را نفی می کند { یوم لا بیع فیه و لاخله و لاشفاعه } ( 5) گروه دوم : ٍآیاتیکه شفیع را منحصرا خدا معرفی کرده { مالکم من دونه من ولی و لاشفیع } ( 6) ترجمه : غیر از خدا ولی و شفیعی ندارید . گروه سوم : آیاتیکه شفاعت را مشروط به اذن و فرمان خدا می کند . مثل { من ذالذی یشفع عنده الا باذنه } (7) گروه چهارم : آیاتیکه شرایط شفاعت شونده بیان کرده است .مثل : { لایشفعون الا لمن ارتضی } ( 8) طبق این آیه شفیعان کسانی هستند که به مقام { ارتضاء } رسیده یعنی : پذیرفته شدن در پیشگاه خداوند رسیده اند . از آیات مذکور بخوبی می فهمیم که مسئله شفاعت از نظر منطق اسلام یک موضوع بی قید و شرطی نیست : بلکه قید و شرایطی برای شفاعت کننده و شفاعت شونده و از نظر جرم که در باره آن شفاعت می شود دارد مثلا گناهی مثل ظلم و ستم بطور کلی از دائره شفاعت خارج است و قرآن می گوید , به ظالمان { شفیع و مطاعی } ندارند . در مورد آمرزش گناهان در سایر شفاعت در سوره نساء می خوانیم { و لو انهم اذ ظلموا انفسهم } (9) در این آیه توبه و استغفار مجرمان مقدمه ای برای شفاعت پیامبران شمرده شده است .اما احادیث مربوط به شفاعت : روایاتی ائمه معصومین علیهم السلام بما رسیده که مکمل آیات فوق خواهد بود .1- علی علیه السلام فرمودند از پیامبر اسلام ( ص ) شنیدم که میفرمودند ‹ شفاعتی لاهل الکبائر من امتی › شفاعت من برای مرتکبین گناهان کبیره است ( 10) سئوال شد ه چگونه برای گناهان کبیره شفاعت ممکن است ؟ جواب شنیدم که فرمودند , هر فرد مسلمانی که مرتکب گناهی می شود طبعا پشیمان خواهد شد و پیامبر فرمودند پشیمانی از گناه توبه است و کسیکه پشیمان نشود مؤمن واقعی نیست و شفاعت برای او نخواهد بود , و عمل او ظلم است و خداوند می فرماید , ظالمان دوست و شفاعت کننده ای ندارند .2- از امام صاد ق علیه السلام روایت شده { اذا کان یوم القیامه بعث الله العالم والعابد } ( 11) ترجمه : در روز قیامت خداوند عالم و عابد را محشور میکند به عابد می فرماید تو بسوی بهشت برو , به عالم می گوید‘ مردمی را که تربیت کردی شفاعت کن . در پایان متذکر می شویم که اعتقاد به شفاعت یک مطلب قرار دادی و پارتی بازی نیست , بلکه یک مکتب تربیتی است و تجسمی است از تربیت در این جهان. و نباید گناه کرد بامید آنکه شفاعت می شویم برای تحقیق بیشتر به کتابهای مربوطه و تفسیر المیزان و تفسیر نمونه جلد اول مراجعه فرمائید موفق باشید منتظر دیگر سؤالات شما هستیم - خدا نگهدار .منابع:1- سوره مبارکه بقره , آیه 2252- سوره مبارکه مریم ,آیه 873- سوره مبارکه انبیاء , آیه 28- 4- سوره مبارکه مدثر آیات , 48-46-5- سوره مبارکه بقره آیات , 254-6- سوره مبارکه سجده آیه , 4 7- سوره مبارکه بقره آیه , 2558- سوره مبارکه انبیاء آیه, 289- سوره مبارکه نساء آیه 6410- تفسیر برهان جلد 3 , ص 57 11- بحار الانوار جلد 3 12- شفاعت در قرآن و حدیث , رضا استادی 13- تاثیر شفاعت در تربیت انسان از دیدگاه قرآن و حدیث , حسین محمدی 14- شفاعت : احمد مطهری , علامرضا کاردان 15- آرام بخش دل داغدیدگان , ترجمه مسکن الفؤاد شهید ثانی : حسین جناتی 16- الشفاعه فی الکتاب و السنه ( عربی ) جعفر سبحانی 17- الالهیات , ( عربی ) جعفر سبحانیبه نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 403/400008) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه