میشه برام توضیح بدهید در جریان ۱۳ آبان وقتی امریکا خواست بر علیه ایران در سازمان ملل قطعنامه صادر کند، چرا روسیه این قطعنامه را وتو کرد؟ مگه روسیه طرفدار ما بود؟ چه نفعی از این کار برد؟

مطالعه جهان در دوران انقلاب نشان دهنده فضایی دوقطبی در روابط بین‌الملل است. این فضا شامل دو بلوک قدرت مهم در سطح جهان بود یکی بلوک غرب به سرکردگی آمریکا و دیگری بلوک شرق به سردمداری شوروی کمونیست. در این فضای دوقطبی ما شاهد مسابقات تسلیحاتی و رقابتی شدیدی میان این دو ابرقدرت بوده‌ایم که یکی از نظام لیبرالیستی و دیگری از نظام کمونیستی حمایت می‌کرد. تقابلات ایشان بر سر مسائل جهانی بیش از آن‌که حمایتی از کشوری خاص باشد صرف موضع‌گیری نسبت به طرف مقابل بود. از نظر ایشان جهان به دو بخش بلوک غرب و شرق تقسیم می‌شد. اگر کشوری سیطره نگرش‌های غربی و سرمایه‌داری غربی را انکار می‌کرد لاجرم در نظام جهانی به عنوان کشور طرفدار شوروی تلقی می‌شد و برعکس. در مورد انقلاب اسلامی نیز وضع به همین منوال بود. اندیشه انقلابی اسلامی حضرت امام در مقابل نگرش‌های لیبرالیستی و سلطه‌جویانه آمریکا قدعلم کرده بود به همین جهت حاکمان شوروی خیال کرده بودند که اندیشه انقلاب ایران اندیشه‌ای چپ‌گرا بوده و ایران را که یکی از مهمترین پایگاه‌های آمریکا در خاورمیانه بود از دایره بلوک غرب درآورده به دامن کمونیست یا بلوک شرق انداخته است. این خیال باطل سبب شده بود که شوروی نسبت به مسئله ایران، در برخی موارد نگاهی متضاد و مقابله‌گر با آمریکا داشته باشد. لازم به ذکر است، این تقابل بیش از آن‌‌که حمایت از ایران باشد نوعی تقابل استراتژیک با آمریکا بود. در دوران پس از انقلاب و با روشن شدن اهداف کاملاً اسلامی و دینی نظام جمهوری اسلامی و شعار محوری آن یعنی نه شرقی نه غربی جمهوری اسلامی، باعث شد شوروی نیز به مانند آمریکا به این نتیجه برسد که انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن برمحور اندیشه‌ای شکل گرفته که هر دو بلوک قدرتی و استعماری جهان را به چالش می‌کشد همین امر نیز سبب شد که هم آمریکا و هم شوروی علی‌رقم تقابلات‌شان در جریان جنگ تحمیلی به پشتیبانی از صدام دست‌زده و اقدامات تخریبی وسیعی را علیه نظام نوپای ایران اجرا کنند.بنابراین مسئله‌ای که مورد اشاره شما قراردارد نیز از همین زاویه تحلیل می‌شود. مخالفت شوروی سابق با قطع‌نامه آمریکا، نه از سر دوستی شوروی با ملت ایران که از سر تقابل میان دو ابرقدرت در دوران جنگ سرد است، هرچند ایران تا حدودی از این فضای دوقطبی و تقابل، منافعی را به دست آورد. به طور کلی موضع‌گیری‌های متفاوت آمریکا و شوروی نسبت به مسئله ایران یا مسائل دیگر نه از سر دلسوزی یا حمایت از این کشورها که تنها برای حفظ منافع و بیشتر کردن منافع ملی خود آن کشورها است. این امر در طول تاریخ قابل لمس است و امروز هم جریان دارد. برخی حمایت‌هایی که روسیه یا چین در جریان انرژی اتمی از ایران دارند نه به این دلیل که پشتیبان یا طرفدار منافع ایران هستند بلکه تنها به دلیل جلب منافع بیشتر و امتیازگیری بیشتر از آمریکا در رقابت های بین‌المللی است، و بر این اساس سازی به ظاهر مخالف با آمریکا سر می‌دهند. اما آنجا که منافع مشترک و جهانی آنان اقتضا نماید کاملآً هماهنگ و متحد عمل می کنند . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه