در جایی خواندم که از قول امام محمد باقر و امام جعفر صادق(ع) نوشته بودند که (صله رحم باعث افزایش طول عمر می‌شود)، می‌خواستم بدانم به چه صورت این ممکن می‌گردد؟ قطعاً امامان(ع) به‌درستی گفته‌اند ولی می‌خواهم بدانم مکانیسم آن به چه صورتی است؟

در متون اسلامی به دو گونه اجل اشاره شده است.[1] قرآن کریم می‌فرماید: (ثُمَّ قَضی‌ أَجَلًا وَ أَجَلٌ مُسَمًّی عِنْدَهُ‌)؛[2] سپس مدتی مقرر داشت و اجل حتمی نزد او است؛ یعنی انسان یک اجل مبهم دارد[3] و یک اجل مسمی و متعین، که در نزد خدا است و در او تغییری حاصل نمی‌شود. شاهدش، کلمه (عنده) است. از طرف دیگر (ما عندالله باق)،[4] و این همان اجل محتوم است که در قرآن بدان اشاره شده است: (...هنگامی که اجل آنها فرا رسد، [و فرمان مجازات یا مرگشان صادر شود،] نه ساعتی تأخیر می‌کنند، و نه پیشی می‌گیرند).[5] اگر این مطالب را به آیه دیگری که می‌فرماید: (خداوند هرچه را بخواهد محو، و هرچه را بخواهد اثبات می‌کند؛ و "امّ الکتاب" [لوح محفوظ] نزد او است!)،[6] ضمیمه کنیم، به دست می‌آوریم که اجل مسمی، همان چیزی است که در (ام الکتاب) نهاده شده و غیر مسمی همان است که در (لوح محو و اثبات) نوشته شده است. (ام الکتاب) قابل انطباق بر حوادث ثابت در عین است؛ یعنی حوادث از جهت استنادش به اسباب عامه‌ای که از تأثیر، تخلف نمی‌ورزد، و (لوح محو و اثبات)، قابل انطباق است بر حوادث از جهت استنادش به اسباب ناقصه‌ای که چه بسا آن‌را (مقتضیات) می‌نامیم که ممکن است با موانعی همراه گردند و از تأثیر باز داشته شوند؛ لذا گاهی اجل مسمّی و غیر مسمّی با هم موافق‌اند و گاهی مخالف و آن اجلی که واقع می‌شود اجل مسمّی است.[7] به هر حال، اجل معلق این قابلیت را دارد که به تأخیر بیفتد، و در اثر موانعی از تأثیر باز داشته شود؛ لذا اگر در روایاتی مشاهده می‌کنیم که می‌فرمایند با انجام فلان کار و عمل، عمر آدمی زیاد می‌شود، اشاره بدین نکته دارند که عمل مذکور، مانعی برای تحقق اجل معلق است. در روایتی می‌خوانیم: (مردمی که به‌واسطه کارهای خوبشان زندگی می‌کنند، بیشتر از کسانی هستند که به عمر طبیعیشان زندگی می‌کنند و مردمی که به‌واسطه گناهانشان می‌میرند، بیشتر از کسانی هستند که به اجلشان می‌میرند).[8] گاهی بیان می‌شود که صدقه از اجل معلّق جلوگیری می‌کند و عمر آدمی را زیاد می‌نماید[9] و گاهی هم گفته می‌شود که صله رحم باعث عمر طولانی می‌شود.[10] در این گونه موارد مکانیزم دقیق اضافه شدن عمر برای ما معلوم نیست؛ شناخت دقیق آن مربوط به علم و اراده خداوند است؛ خداوند می تواند با روشهای گوناگون به عمر افراد بیفزاید. به عنوان نمونه از وقوع تصادفی که برای او مقدر شده بود جلوگیری کند یا ممکن است در صله رحم با دیدن و ملاقات فامیل انرژی مثبت به انسان وارد شود و این انرژی باعث نشاط و انبساط روحی شده و همین امر باعث طولانی شدن عمر گردد. پی نوشتها: [1]. ر.ک: مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 5، ص 139، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق. [2]. انعام، 2. [3]. نکره (اجلاً) ابهام را افاده می‌کند. [4]. نحل، 96: (آنچه نزد خداست باقی و ثابت است). [5]. یونس، 49. [6]. رعد، 39. [7]. ر.ک: طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 7، ص 8 - 10، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق. [8]. بحار الانوار ج 5، ص 140. [9]. ر.ک: islamquest.net/fa/archive/question/th21354. [10]. ر.ک:islamquest.net/fa/archive/question/fa1290. .

موتور جستجوی پرسش و پاسخ دینی امین

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/03

لینک کوتاه