علل دروغگويي کودکان بالاتر از 6 سال چيست؟

دروغگويي از 6 سالگي به بعد عللي دارد: 1. محيط: دروغگويي اعضاي خانواده يا نزديکان، کودک را دروغگو مي‏کند. صداي در منزل بلند مي‏شود. پدر با قرايني مي‏فهمد طلبکار است. به فرزندش مي‏گويد: بگو پدرم در خانه نيست. پدر به طور غير مستقيم، دروغگويي را به فرزند خود منتقل مي‏کند. کودک مرتکب خلافي شده است. پدر يا مادر مي‏گويد: آقا کلاغه خبر آورده که چنين کاري کرده‏اي. او به تدريج خواهد فهميد که اين مسأله دروغ است و خود نيز دروغ مي‏گويد. افزون بر اين، اعتمادش نيز از والدين سلب خواهد شد. بايد توجه داشت که محيط، منحصر در خانه نيست و ممکن است دروغگويي از مدرسه، محله، خانه‏ي نزديکان يا... به کودک منتقل شود؛ پس بايد محيط را اصلاح کرد. در حضور کودک، به شوخي دروغ نگوييد. (1)«توريه» (2)هم نکنيد. 2. جلب توجه: کودکان به طور فطري به توجه نياز دارند و گاهي براي جلب توجه ديگران به خود، دروغ مي‏گويند. توصيه مي‏شود به حد کافي به آنان توجه کنيد تا مجبور نشوند از اين طريق، توجه ديگران را به خود جلب کنند. 3. انتقام‏جويي: کودک، گاهي دروغ مي‏گويد تا از ديگري انتقام بگيرد. بهرام و شهرام دو برادرند. بهرام، شهرام را کتک مي‏زند و چون شهرام، توان مقابله با بهرام را ندارد، به دروغ، او را نزد پدر خطاکار معرفي مي‏کند تا پدر او را توبيخ يا تنبيه کند و به اين صورت، انتقام بگيرد. در اين صورت، بايد به او درس انصاف بدهيد که پسنديده نيست براي انتقام از ديگري، به دروغ متوسل شود. 4. ترس از تنبيه: اگر کودکان، از تنبيه بدني در امان باشند، دروغ نمي‏گويند. اگر کودک بداند در صورت ارتکاب خلاف و عملي ناپسند، والدين يا معلم، او را تنبيه نمي‏کنند، بلکه به او آگاهي مي‏دهند و در صورت نياز، از او شکوه خواهند کرد، حقيقت را خواهد گفت. توصيه مي‏کنم در صورت ارتکاب خلاف، از ساز و کارهاي بازدارنده، يعني رو ترش کردن، محروميت، تحريک عواطف، قهر، و شيوه‏ي بده و بستان (ر. ک: ص 97) استفاده کنيد و از تنبيه بدني جدا بپرهيزيد. 5. تکليف زياد: معلمي که تکاليف فراواني را بر عهده‏ي دانش‏آموز مي‏گذارد؛ به گونه‏اي که انجام آن‏ها در توان کودک نيست، او را به دروغ وا مي‏دارد و کودک براي توجيه عدم انجام تکاليف، دروغ مي‏گويد. 6. توقع بيش از حد: توقع بيش از حد والدين و معلم، کودک را به دروغ وامي‏دارد. والدين يا معلم به کودک مي‏گويند: چرا در درس رياضي نمره‏ي 17 گرفتي؟ توقع ما از تو، نمره‏ي 20 بود. کودک به دروغ مي‏گويد: وقت کم آوردم و.... از کودکان خود در حد توان و هوش بهر آنان (ر. ک: ص 193) توقع داشته باشيد. 7. رسيدن به خواسته‏ها: کودکان، گاهي براي رسيدن به خواسته‏هايشان دروغ مي‏گويند. در اين صورت، آنان را با ارزش‏هاي ديني و روايات امامام معصوم عليهم‏السلام (3)آشنا کنيد تا زشتي اين عمل را دريابند (توجه داشته باشيد که نيازهاي اوليه‏ي آنان را مرتفع سازيد).پی نوشتها:(1)امام باقر عليه‏السلام: «اتقوا الکذب... في کل جد و هزل؛ از دروغ، چه جدي و چه شوخي بپرهيزيد» (کليني، کافي، ج 2، ص 338).(2)«توريه»، سخن دو پهلو گفتن است. کلامي که از آن، دو معنا فهميده مي‏شود: يکي معناي ظاهر و آشکار که ذهن شنونده به سرعت به آن منتقل مي‏شود و ديگري معناي نهاني و ناپيدا که مقصود اصلي گوينده است و ذهن شنونده به آن منتقل نمي‏شود؛ براي مثال، پدر در تماس تلفني، خود را عاصي معرفي مي‏کند، شنونده اين گونه برداشت مي‏کند که نام خانوادگي او است؛ اما پدر، معناي گناهکار را اراده کرده است. «توريه»گرچه حرام نيست، چون کودک قدرت تجزيه و تحليل ندارد، بهتر است که از آن استفاده نشود.(3)رسول خدا صلي الله عليه و آله: «ان الکذب يهدي الي الفجور و الفجور يهدي الي النار؛ همانا دروغ،]انسان را[به زشتي‏ها، و زشتي‏ها به آتش[جهنم]مي‏کشاند» (حر عاملي، وسائل الشيعه، ج 12، ص 250). رسول خدا صلي الله عليه و آله: «اعظم الخطايا عندالله اللسان الکذوب، بزرگ‏ترين خطاها نزد خدا زبان دروغگو است» (علي مشکيني، قصار الجمل، ج 2، ص 181).امام علي عليه‏السلام: «لا شيمة اقبح من الکذب؛ هيچ عادت و خلقي، زشت‏تر از دروغ نيست» (آمدي، غررالحکم، ص 220، ح 4383).منبع: کتاب نسیم مهر(1)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام) .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه