با سلام و عرض ارادت خدمت شما پرسشگر گرامی؛ از اینکه با ما سخن می گوئید خرسندیم و امیدواریم که ارتباط شما با این مرکز تداوم داشته باشد.

با سلام و عرض ارادت خدمت شما پرسشگر گرامی؛ از اینکه با ما سخن می گوئید خرسندیم و امیدواریم که ارتباط شما با این مرکز تداوم داشته باشد. درباره سوال شما باید بگویم انسان در تربیت فرزند خود گاهی مجبور می شود تا از امر و نهی استفاده کند، که این امر به تنهایی ناپسند نیست، آنچه این کار را از لحاظ تربیتی مردود می کند به کار گیری بیش از حد امر و نهی در تربیت است. تجربه نشان می دهد امر و نهی بیش از حد کودک باعث شکل گیری لجاجت در کودک می شود. امیر المومنین علیه السلام در این باره می فرمایند: الافراط فی الملامة تشب نیران اللجاج زیاد روی در سرزنش آتش لجبازی را شعله ور می کند. (بحار النوار ج74 ص 231) (اشاره به این دارد که نهی نا صحیح، مخاطب را حریص و کنجکاو می کند و با تشدید ناصحیح نهی، نه تنها مخاطب گوش نمی دهد، بلکه به دنده لج می افتد). برای رفع این مشکل لازم است از این به بعد از امر و نهی فرزندتان به صورت مستقیم خودداری کنید و برنامه تربیتی خود را به صورت غیر مستقیم اجرا کنید، برای این کار : - وظایفی که او باید انجام دهد را به صورت بازی در آورید مثلا : چقدر طول می کشه مشق‌هاتو بنویسی؟ فکر می کنی تو زودتر می تونی مشق‌هاتو بنویسی یا خواهر درسش را حفظ کنه ؟ - از جنگ قدرت با کودک خود بپرهیزید . - از داستان برای انتقال مفاهیم مورد نظر خود استفاده کنید. کودک زبان داستان را بیش از هر چیز دیگری درک می کند. موضوعات مورد نظر خود را انتخاب کنید و برای آن داستانی جذاب بسازید و آن را برای فرزندتان تعریف کنید. به عنوان مثال تحقیقات نشان می دهد کودکانی که به آنان داستان هایی گفته شده است که در آن قهرمان داستان از غذاهای مقوی استفاده می کند، نسبت به خوردن این نوع غذاها علاقه بیشتری نشان می دهد. در ضمن می توانید کتاب های داستانی که به نظرتان مناسب می آید را انتخاب کنید و برای او بخوانید. - رفتار های نادرست او را یاد آوری نکنید. - از داد و فریاد استفاده نکنید . - در برنامه تربیتی خود از تغافل استفاده کنید. یعنی برخی از رفتارهای نادرست او را نادیده بگیرید و به جای اینکه به صورت مستقیم به او تذکر دهید، رفتار منفی او را مد نظر بگیرید و برای رفع آن برنامه ریزی کنید. - از ابزار شعر برای شکل گیری رفتار در کودک خود استفاده کنید. به عنوان مثال برای اینکه فرزند خود را نسبت به مسواک زدن علاقه مند کنید از کتاب هاپی و درد دندون(پدیدآورنده: فریبا صدقی پور (تصویرگر)، حمیده شکری زاده (شاعر) ناشر: آمیس) استفاده کنید. در این داستان هاپی به دلیل خوردن زیاد شیرینی دندان درد می گیرد. - به رفتار پسندیده ای که در مقابل رفتار ناپسند است پاداش دهید ؛ برای مثال اگر کودکان شما هنگام بازی با هم دعوا می کنند شما برای از بین بردن این بدرفتاری آنها می توانید به این صورت عمل کنید : ابتدا مدت زمانی محدود مثل 20 دقیقه را مشخص کرده، به روشنی برای آنها بیان کنید که اگر در این مدت با هم دوستانه و بدون دعوا بازی کنند پاداش مورد علاقه آنها را به ایشان خواهید داد. - دربسیاری ازمواقع می توان ازطریق اصلاح محیط به جای به کاربردن زور و قدرت، رفتار ناپسند کودک راتغییر داد؛ برای مثال ،اگرکودک شما برگ های گلدان را می کند، باجابجا کردن گلدان و قرار دادن آن درجایی که کودکتان نتواند به آن دست زند، محیط راتغییر داده و مانع بروز آن رفتار شوید. همچنین میتوانید ، بافراهم کردن وسایل بازی مناسب و معرفی فعالیت های جدید به کودک، محیط راغنی کرده و مانع انجام رفتار نامناسب ،از ناحیه کودک شوید .گاهی اوقات نیز،باید محیط راازاشیاء و مواد محرک، خالی کرد؛ برای مثال وقتی کودک قبل ازخواب پرجنب و جوش و پرتحرک هست والدین عاقل می دانند که باید محیط را از هرگونه محرکی که حواس کودک را به خود جلب می کند، خالی کنند . بااستفاده ازاین روش می توان،بسیاری ازرفتارهای ناپسند کودکان راکنترل کرد و مانع بروز آنها شد . - روش جایگزینی؛ دراین روش، ما رفتاری مطلوب راجایگزین رفتار نامطلوب می کنیم. جایگزینی به کودک نشان می دهد که چگونه همان رفتار رابه صورت مورد قبولی انجام دهد ؛اگرکودک، درحال کندن صفحه مجله ای است که شما آن را لازم دارید، مجله باطله ای دراختیارش بگذارید. اگر کودک شما، با شیئی خطرناک بازی می کند شما می توانید با یک اسباب بازی یا چیزی که او دوست دارد، آن شیء خطرناک را از او بگیرید، بدون آن که، به زور متوسل شده و یا او راتنبیه کنید . - علل رفتار نادرست او را شناسایی کنید و در صدد بر طرف کردن آن بر آئید.(به جای برخورد با معلول، علت را ریشه کن کنید). در اینجا لازم می دانم با ذکر مواردی دیگر جواب خود را تکمیل کنم : 1. هیچ گاه از تنبیه برای تربیت فرزند خود استفاده نکنید. 2. توقعات خود را بر اساس توانایی های کودک تنظیم کنید. برای این کار لازم است ویژگی های روانی کودک را به طور کامل شناسایی کنید. مطالعه کتاب هایی که در زمینه روان شناسی رشد نگاشته شده است در این مورد بسیار مفید است. 3. ارتباط عاطفی خود را با او بیشتر کنید. به طور حتم زمانی می توانید به اهداف تربیتی خود در مورد فرزندتان برسید که رابطه عاطفی مثبتی با او داشته باشید. پس تمام همت خود را برای داشتن رابطه عاطفی با او بکارگیرید. به یاد داشته باشید زمانی که کودکان از لحاظ روانی احساس امنیت کنند کمتر رفتارهای نادرست از آنان بروز می کند. 4. زمانی که از دست فرزند خود عصبانی هستید و بر خود تسلط ندارید به هیچ عنوان در صدد تربیت او بر نیایید؛ چراکه زمانی که انسان عصبانی می باشد غالبا از تصمیم گیری عاقلانه ناتوان است و همین امر به تربیت فرزند شما آسیب فراوان می رساند. 5. برای اینکه در برنامه تربیتی خود موفق باشید، لازم است با همسر خود به صورت هماهنگ عمل کنید، چراکه عدم هماهنگی افرادی که در تربیت کودک نقش دارند تاثیرات بسیار منفی در تربیت کودک دارد. برای این کار لازم است همسر خود را در جریان برنامه تربیتی خود قرار دهید و از او بخواهید که از شیوه ای هماهنگ استفاده کنند. 6.با توجه به سن کودک خود، در تربیت او از کلمه «نه» خیلی کم استفاده شود، اما زمانی که آن را به کار می برید قاطعانه عمل کنید و در برابر اصرارهای کودک خود تسلیم نشوید. 7. تجربه نشان می دهد در برخی مواقع کودک به دلیل جلب توجه والدین دست به رفتارهای ناپسند می زند، از این رو لازم است زمان مشخصی را در طول روز به او اختصاص دهید و با او بازی کنید. شرکت و همکاری همسر شما در این زمینه نقش تعیین کننده دارد. 8. در طول هفته چندین بار فرزند خود را به پارک ببرید تا انرژی روانی او تخلیه شود. 9. یکی از مسائلی که در ایجاد روابط سازنده والدین با کودکان تاثیر زیادی دارد، احترام گذاشتن به شخصیت مستقل کودک است. برخوردها با کودک باید عاقلانه باشد و هیچ گاه نباید احساسات او را به بازیچه گرفت. چنین موضعی در ایجاد احساس آرامش در کودک بسیار مهم است. یکی از شیوه های به رسمیت شناختن شخصیت کودک، دادن مسئولیت های مختلف ولو کوچک به آنان می باشد. کودکان در انجام مسئولیت، خود راه و روش بزرگ منشی را در پیش می گیرند و تا حدود زیادی به افرادی آرام و دارای صبر و حوصله تبدیل می شوند. در پایان ذکر این نکته ضروری است زمانی که کودک کار خطرناکی انجام می دهد که جان خود و یا اطرافیان خود را تهدید می کند، والدین باید بدون فوت زمان مداخله کنند و در اینجا دیگر روش های غیر مستقیم تربیتی نمی تواند مفید باشد. موفق باشید. منتظر مکاتبات بعدی شما هستیم. نویسنده : محمدصادق آقاجانی .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه