در مورد برنامه‌هاي تلويزيون چه اندازه خانواده بايد فرزندان را آزاد بگذارد و اگر محدوديتي از طرف خانواده باشد آيا مي‌تواند اثر منفي روي فرزندان داشته باشد يا نه؟

نظركارشناسان و محققان علوم تربيتي در مورد استفاده كودكان از برنامه‌هاي تلويزيون اين است كه اگر از تلويزيون به ميزان بيش از حداستفاده شود، قطعاً اثرهاي منفي و زيان بار بسياري روي كودكان بر جاي مي‌گذارد. لذا توصية كارشناسان در مورد برنامه‌هاي تلويزيون مانند فيلم‌هاي كارتوني، سينمايي و... كه بيشتر جنبة سرگرمي دارند و يا برنامه‌هاي آموزشي، خبري و... اين است كه نبايد كودكان را به كلي آزاد گذاشت تا هر نوع برنامه‌اي را تماشا كنند. الف) پيامدهاي نامطلوب استفاده بيش از حد كودكان و نوجوانان از برنامه‌هاي تلويزيون: 1ـ پاره‌اي از برنامه‌هاي تلويزيوني حتي مواردي كه ويژه كودكان است مانند فيلم‌هاي كارتوني، داراي صحنه‌هاي خشونت آميزي است كه طبعاً در ذهن و حافظة كودك تأثير مي‌گذارد. كودك به تدريج و با گذشت زمان، خشونت را رفتار عادي تلقي كرده و بعدها در روابط اجتماعي و برخورد با همسالان از خود بروز مي‌دهد. و يا برعكس همانگونه كه روبروي صفحة تلويزيون در برابر خشونت حالت كنش پذيري دارد، در زندگي روزمره نيز آن را تحمل كرده و در صحنه‌هاي اجتماعي توان دفاع از خويشتن را از دست خواهد داد. 2ـ مشاهده تصاوير مبتذل: در صورتي كه به كودك اجازه داده شود هر نوع برنامه‌اي را نگاه كند ممكن است بصورت تصادفي گوشه‌هايي از تصاوير مبتذل كه معمولاً در فيلم‌ها و سريال‌هاي خارجي وجود دارد، توجه او را به خود جلب كند و تركيب ناآگاهانة چنين تصاويري در ذهن ناپخته و تأثيرپذير كودكان و نوجوانان ممكن است آنان را به برداشت نادرستي در خصوص برخي مسايل سوق دهد. 3ـ جلوگيري از فعاليت‌هاي حركتي: يكي ديگر از پيامدهاي منفي مشاهدة بيش از حد تلويزيون براي كودكان اين است كه باعث مي‌شود از جنب و جوش و فعاليت‌هاي كودكان جلوگيري كند و حتي باعث از بين رفتن توان‌مندي‌ها و استعدادهاي درخشان كودكان شود. يعني كودكان و نوجوانان به جاي پرداختن به فعاليت‌هايي كه نيازمند تلاش و كوشش و كسب قابليت‌ و مهارت در زمينه‌اي مي‌شود، عادت كنند كه در موقعيت راحت و آسوده بينندة برنامه‌هاي تلويزيون قرار گيرند. البته اين پيامد منفي اختصاص به برنامه‌ خاصي ندارد،‌ حتي مشاهدة بيش از حد بهترين و ايده‌آل‌ترين برنامه‌ها نيز ممكن است باعث تنبلي و ناكار آمدي كودكان شود. 4ـ خيره شدن بيش از حد به صفحة تلويزيون به خصوص در فاصله نزديك، باعث ضعف بينايي، اختلال توجه، آسيب‌هاي عضوي و... خواهد شد. با توجه به آن‌چه بيان شد، نمي‌توان كودكان را در مشاهدة برنامه‌هاي تلويزيون از نظر گسترة زماني و گسترة موضوعات مختلف، آزاد گذاشت بلكه مي‌بايست برنامه‌هاي خاصي را كه به نظر مي‌رسد در رشد و شكوفايي استعداد كودكان و آموزش مهارت‌هاي اجتماعي در آنان كمك مي‌كند، براي آنان انتخاب نمود و به محض اين‌كه برنامة مورد نظر به پايان رسيد كودكان را تشويق به فعاليت‌هاي خوشايند ديگر نمود البته اين كار در صورتي امكان پذير است كه از قبل برنامه‌ريزي شده باشد. و اساساً مي‌توان استفاده از برنامه‌هاي تلويزيون را وسيله‌اي براي انجام ديگر وظايف كودكان قرار داد. ب) اثرات منفي محدوديت بيش از حد در برنامه هاي تلويزيون اگر محدوديتي كه والدين ايجاد مي‌كنند گسترده و انعطاف‌ناپذير باشد به گونه‌اي كه اصلاً به كودك اجازه ندهند برنامه‌هاي تلويزيون را ببيند و يا مثلاً در روز يك ساعت يا كمتر اجازه دهند، اين قطعاً تأثير منفي روي كودك خواهد گذاشت چون طي چند دهه اخير تلويزيون جايگاه مهمي را در خانواده‌ها و در اكثر منازل احراز كرده و به صورت عامل مهم براي سرگرمي و كسب اطلاعات در آمده و از جاذبة زيادي برخوردار گرديده است. محدويت بيش از حد ممكن است پيامدهاي زير را بدنبال داشته باشد: 1ـ منع و يا محدوديت بيش از حد باعث مي‌شود كودكان از اين منبع مهم آموزشي كه به صورت الگوي تصويري ايفاي نقش مي‌كند محروم شوند و كم كم در رفتارها و تعاملات ميان فردي دچار مشكل شوند. چراكه نقش مثبت برخي از برنامه‌هاي آن را نمي‌توان ناديده گرفت. لذا چندين محقق گفته‌اند تلويزيون به طور كلي وسيله‌اي آموزشي است. 2ـ ايجاد محدوديت بيش از حد باعث تضادورزي در كودك مي‌شود. طبيعت كودك به گونه‌اي است كه تفريح، بازي و برنامه‌هاي شاد و سرگرم كننده را دوست مي‌دارد و اگر اين نياز كودك به صورت صحيح و مطلوب ارضا نشود و هميشه با برخوردهاي خشك، جدي و آمرانة والدين روبرو شود، تصوير نادرستي از آن‌ها در ذهن كودك شكل مي‌گيرد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه