در قسمت آخر دعای عرفه (که سید بن طاووس - رحمه الله - ذکر نموده)، آمده که:

در قسمت آخر دعای عرفه (که سید بن طاووس - رحمه الله - ذکر نموده)، آمده که: امّا چرا فضل خدا هم علاوه بر عدل او باید اعتماد و امید انسان را فرو بریزد؟ انسان در مقام عمل نمی تواند تنها بر عمل اعتماد کرده و اکتفاء نماید بلکه علاوه بر عمل رحمت و فضل الهی لازمه کار است و اصولا فضل خداوند از عمل والاتر است و ما در دعاها می بینیم که از خداوند می خواهیم که با فضل خود با ما معامله کند نه با عدل خویش ( اللَّهُمَّ افْعَلْ بِی مَا أَنْتَ أَهْلُهُ وَ لَا تَفْعَلْ بِی مَا أَنَا أَهْلُهُ لَا تَأْخُذْنِی بِعَدْلِکَ وَ خُذْ عَلَیَّ بِعَفْوِکَ وَ رَحْمَتِکَ وَ رَأْفَتِکَ وَ رِضْوَانِک ‏ [2] ). اگر قرار باشد خداوند با عدل خود رفتار کند چه عمل و فعلی پذیرفتنی خواهد بود و همه اعمال ما وجه و جنبه ای از ناخالصی دارند که برای عدم مقبولیت آنها کافی است و امیدی به نجات احدی باقی نمی ماند اگر خداوند به فضل و کرم خود با ما رفتار کند عمل در جنب این این فضل و کرم ناچیز خواهد بود امام (ع) در این فقره از دعا ، عمل را در مقابل دو عامل ناچیز می شمارد:  الف : عدل الهی که موجب بی اعتمادی به عمل صرف می شود و تنها آن را راه نجات نمی بیند ب: فضل الهی که با آن باز اصل را عمل نمی داند بلکه فضل و کرم خدا می بیند . و به این ترتیب در دو جهت متفاوت عمل تنها را کارساز نمی بیند از جهت عدل که اعتماد به عمل ( و نه امید و اعتماد مطلق را ) کافی نمی داند و قابل اتکاء نمی بیند ، از جهت فضل که با وجود فضل ، عمل ( که خود از فضل پروردگار است ) مدار و محور نیست . الصحیفةالسجادیة (ع)  ص : 72 (13) (و کان من دعائه علیه السلام فی‏..." وَ احْمِلْنِی بِکَرَمِکَ عَلَی التَّفَضُّلِ، وَ لَا تَحْمِلْنِی بِعَدْلِکَ عَلَی الِاسْتِحْقَاق‏" .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه