در جنگ خندق پیامبر(ص) وعده فتح ایران و روم را می‌دهد و تکبیر می‌گوید، ولی امام علی(ع) این جنگ‌ها را مشروع نمی‌داند. آیا پیامبر(ص) فتح سرزمین‌های غیر اسلامی را به این شکل موجّه می‌دانست یا از چیز دیگری خوشحال بود؟

یکى از داستان‌هایى که در نبرد احزاب گزارش شده است، داستان سنگى است که مسلمانان هنگام کندن خندق با آن روبرو شدند و در پی آن، پیامبر(ص) سخنانی فرمود که بعدها تحقق یافت‏.[1] این ماجرا در منابع مختلف تاریخی و حدیثی با عبارات گوناگونی آمده است.[2] برای نمونه؛ کلینی(م 329ق) می‌گوید امام صادق(ع) فرمود: «هنگامى که پیامبر(ص) خندق را می‌کَنْد، مسلمانان به مانعى برخوردند. حضرتشان کلنگ را از دست امیرمؤمنان یا سلمان گرفت و ضربه‌اى بر سنگ فرود آورد که سه تکّه شد! سپس فرمود: "خداوند، با این ضربه من، گنج‌هاى کسرا و قیصر را برایم گشود". یکى از منافقان با تمسخر به فرد همراهش گفت: وعده گنج‌هاى کسرا و قیصر را به ما می‌دهد، در حالی‌که ما [از بیم دشمن‏] نمی‌توانیم براى قضاى حاجت، از جای خود تکان بخوریم!».[3]درباره این نقل و آنچه در پرسش مطرح شده، باید به چند نکته توجه داشت:1. پیامبر(ص) وعده داده بود که سرزمین‌های روم و ایران در اختیار مسلمانان قرار گیرند و لزوماً معنایش این نبود که با نبرد و جنگ این اتفاق رخ دهد، بلکه این امکان وجود داشت که با فعالیت فرهنگی به همین نتیجه دست یافت، چنانچه در سرزمین‌هایی مانند اندونزی (بزرگترین کشور اسلامی) این موضوع رخ داد.2. این‌گونه نبود که تمام نبردهای دوران خلفا از دیدگاه امام علی(ع) نامشروع باشد، هرچند حضرتشان انتقاداتی نسبت به آنها داشته باشند. در پاره‌ای از جنگ‌ها، مانند جنگ با ایران و روم و فتح بیت‌المقدس، امیرالمؤمنین علی(ع) مورد مشورت قرار ‏گرفت، ولی خود حضرت در جنگ حضور نداشتند. حضرت علی(ع) در چنین مواردی نه تنها بر اساس مصلحت اسلام و مسلمانان که بر اساس مصلحت و منافع همه جامعه بشریت مخصوصاً مستضعفان و مظلومان نظر خود را اعلام می‌فرمودند. در جنگ با ایران حضرت علی(ع) به عنوان امام معصوم که ولی، دلسوز و خیر خواه همه مردم جهان (حتی غیر مسلمانان و کافران) است با ابراز نظر مشورتی خود کاری کرد که این جنگ‌ها با کمترین خطر و کمترین تلفات به پایان برسد و چنین هم شد.[4] .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه