خداوند، جهان را برای هدفی آفرید و اگر جهان به هدف خود نرسد نقص غرض پیش می‌آید.هدف از خلقت نیز طبق صریح آیهی «و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون»، و حدیث امام صادق(ع) و در ذیل همین روایت که می‌فرماید: «أی لیعرفون»، عبادت انس و جن است که به معرفت خدا متناهی می‌شود. سؤال این است که بر فرض که حتی همه‌ی انس و جن خدا را پرستیدند؛ اما همه از روی اختیار او را پرستیدند و (معنای اختیار این‌که هم امکان پرستیدن هست و هم امکان نپرستیدن). پس بین این دو جمله تناقضی پیش می‌آید و آن هم این است که:1. (محال) است که خدای کریم انسان و جن را برای رسیدن به هدفی بیافریند و به این هدف نرسد.2. معنای اختیار داشتن انسان و جن این است که حتی اگر او را بپرستند امکان پرستیده نشدن او وجود دارد. این دو جمله با هم تناقض دارند. جمله‌ی اول ممتنع است؛ اما از روی معنای اختیار جمله دیگری ممکن است در صورتی که پرستیدن همان هدف است. این سؤال چگونه پاسخ داده می‌شود؟

بر اساس آیات قرآن و روایات، هدف از خلقت جن و انسان، عبادت و معرفت است، اگر هیچ فردی از جن و انسان، به خدا معرفت پیدا نمی‌کرد و عبادتی انجام نمی‌داد، در این صورت نقض غرض می‌شد؛ در حالی که:معرفت و عبادت انبیا و اولیا برای تحقق هدف خداوند کافی است.تاکنون حدأقل میلیون‌ها تن از جن و انس به خداوند معرفت پیدا کرده و عبادت انجام دادند.[1]با دیدگاهی وسیع‌تر از نظر اهل عرفان همه‌ی موجودات، معرفت خدا دارند و به دنبال خداوند هستند، هر چند از آن غافل باشند و یا به اشتباه چیز دیگر را به ‌جای خداوند پرستش کنند.این شیفتگان که دَر صراطند هَمه‏ ‏‏جوینده چشمۀ حیاتند هَمه‏‏‏حق می‌طلبند و خود ندانند آنرا‏ ‏‏در آب بدُنبال فُراتند هَمه.‏[2]باید توجه داشت هدف خداوند این بود که جن و انس از روی اراده و اختیار عبادت انجام دهند؛ لذا این مطلب که اگر از روی اختیار انجام دهند، پس امکان نپرستیدن هست، نه تنها منافات با تحقق غرض ندارد، بلکه انجام عبادت اختیاری دقیقا مطابق با غرض است. [1]. ر. ک: «هدف خلقت»، 76؛ «هدف از خلقت انسان و جهان»، 1052؛ «تناقض نداشتن آفرینش انسان برای عبادت و جهنم»، 34851.[2]. امام خمینی، دیوان اشعار، ص 239، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1392ش. .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه