سلام. ایا حدیثی مبنی بر سلام نکردن امام علی (ع) بر زنان جوان داریم و این حدیث تا چه حد معتبر است؟

بله، روایت مورد نظر: «علی بن ابراهیم عن ابیه عن حماد بن عیسی عن ربعی بن عبدالله عن ابی عبدالله (علیه‌السّلام) قال کان رسول الله یسلم علی النساء و یرددن (علیه‌السّلام) و کان امیرالمؤمنین یسلم علی النساء و کان یکره ان یسلم علی الشابة منهن و یقول اتخوف ان یعجبنی صوتها فیدخل علی اکثر مما اطلب من الاجر»؛ [1] [2] [3] رسول خدا (صلی‌الله‌ علیه‌ و‌آله‌ و سلّم) به زن‌ها سلام می‌کرد و جوابش را می‌دادند، و شیوه امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام) هم این بود که به زن‌ها سلام می‌کرد و خوش نداشت که به زن‌های جوان سلام کند و می‌فرمود: می‌ترسم آوازش مرا خوش آید، و زیادتر از آن اجری که می‌جویم(گناه) به من رسد. این روایت دارای سند صحیح و در منابع مختلف روایی نقل شده است.درباره متن این روایت و پرسش‌هایی که مطرح شده، توجه به نکاتی لازم است: وسوسه صدای نازک زنان جواناین که چرا امام علی (علیه‌السّلام) به زنان جوان سلام نمی‌کرد، دلیلش را خود حضرت در ادامه حدیث بیان می‌فرماید، و آن این که ممکن است صدای نازک زنان جوان موجب وسوسه در نفس شود، و آثار منفی آن بیشتر از ثوابی باشد که در سلام کردن به دست می‌آید. در واقع، امام علی (علیه‌السّلام) می‌خواهند به دیگران درس بدهند که در سلام کردن اگر جنس مخالف دختر جوان باشد، بهتر است از سلام کردن به او خودداری نمود تا از خطر لغزش در گناه در امان بود. [4] به دیگر سخن؛ در سلام کردن شایسته است تمام ملاحظات و جوانب رفتاری و اخلاقی رعایت شود. البته این که برخی به زنان جوان سلام می‌کنند و وقتی جواب سلام را می‌شنوند، در دل سلام کننده احساس شهوانی و دل مشغولی ایجاد نمی‌شود، مانعی ندارد؛ این که شارع مقدس چنین احکامی را مقدمه برای نیفتادن در گناه و آثار بد برخی از اعمال قرار داده؛ از آن رو است که همه در یک سطح معرفت و معنویت نیستند. بنابر این، این که برخی در اثر رفتارهایی مانند سلام کردن و معاشرت‌های عادی با زنان دل مشغولی و احساسات شهوانی در او ایجاد نمی‌شود چه بهتر، کسی به او ایرادی نمی‌گیرد. اما از نظر اخلاقی باید این سیره عملی امام علی (علیه‌السّلام) را یک نوع رعایت نکات دقیق دینی و آداب اخلاقی دانست که کار بسیار پسندیده‌ای می‌باشد؛ لذا مراجع تقلید با توجه به این مطالب، سلام کردن به زن جوان را مکروه می‌دانند. [5] [6] تفاوت سنتفاوت سیره امام علی (علیه‌السّلام) با پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) شاید به جهت تفاوت سن آن حضرت و جوان بودنش نسبت به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) باشد. عرفممکن است این تفاوت سیره به خاطر عرف آن زمان باشد؛ یعنی عرف جامعه نمی‌پسندید که یک مرد جوان به زن جوان نامحرم سلام کند. چنان که امروزه در جامعه ما نیز این گونه است. در عرف امروز چنین چیزی مرسوم نیست که یک مرد جوان به زن جوان نامحرم سلام کند. در سنین پیری چون احتمال هرگونه چشم داشتی منتفی است؛ لذا سلام کردن به زنان مسن اشکال ندارد. وانگهی آنچه را که در جامعه ما مرسوم است؛ این است که زنان به مردان سلام می‌کنند حتی زنان مسن به مردان جوان تر از خود. زمان و مکان صدور روایتیکی از مبانی فهم درست حدیث توجه به صدور روایتی در زمان و مکان است؛ یعنی برخی از احادیث برای یک زمان و یا مکان خاصی صادر شده‌اند؛ از این رو، امروزه که ارتباطات و معاشرت‌ها میان مردم گسترش پیدا کرده، غالب مردم با سلام کردن به زنان جوان و شنیدن صدای آنها لذت و شهوتی در دل و ذهن ایجاد نمی‌شود. اما باید این را مد نظر داشت که به بهانه سلام کردن به دختران جوان نباید در خیابان هر دختری را دیدیم سلام کنیم؛ چون لزومی ندارد، و از جهت اجتماعی نمود خوبی ندارد. عمل به شیوه و روش امامبا این توضیحات روشن می‌شود؛ اگر کسی خواست به این سنت حسنه عمل کند، بهتر آن است که به شیوه و روش امام علی (علیه‌السّلام) عمل کند؛ زیرا از هرگونه وساوس شیطانی، اتهام و... به دور است. منبع: ویکی شیعه پانویس:1. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۲، ص۶۴۸، محقق و مصحح:غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق. 2. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۴۶۹، محقق و مصحح:غفاری، علی اکبر، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق. 3.طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص۲۳۵، شریف رضی، قم، چاپ چهارم، ۱۴۱۲ق. 4. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۴۶۹. 5.مکارم شیرازی، ناصر، استفتاءات جدید، ج۱، ص۲۳۱، محقق و مصحح: علیان نژادی، ابوالقاسم، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب، قم، چاپ دوم، ۱۴۲۷ق.6.موسوی خویی، سید ابو القاسم، موسوعة الامام الخوئی، ج۳۲، ص۸۴ - ۸۵، مؤسسة احیاء آثار الامام الخوئی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۸ق. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه