آیا ولایت فقیه با جمهوریت نظام تضاد ندارد ؟

در اینجا به دو مبنا در تضاد جمهوریت با ولایت فقیه اشاره می‏شود: اول) مبنای اصلیِ تهافت و تضاد میان جمهوریت و ولایت فقیه این است که گمان کرده‏اند لازمه جمهوری بودن یکحکومت حق رأی داشتن مردم است و لازمه ولایت داشتن فقیه، مهجوریت مردم و رشد و بلوغ اجتماعی نداشتن آناناست. پاسخ این است که ولایت در قرآن و روایات به دو معنا استعمال می‏شود: 1 ولایت بر مهجورین که تصدی امور مردگان و سفیهان و صغیران و دیوانگان است. در این معنا از ولایت، مولّیعلیهم به نوعی عاجز و قاصر از امور خود می‏باشند و لذا شخصی به نام ولی تصدی امور آنان را به عهدهمی‏گیرد. 2 ولایت حکومتی که تصدی امور حکومتی است. مولّی علیهم در این ولایت بالغ، رشید و عاقل می‏باشند. آیه انّماولیکم الله و رسوله و الذین آمنوا الذین یقیمون الصلوة و یؤتون الزکاه و هم راکعون(سوره مائده، آیه 55) که مخاطب این سخن مردم عاقل و بالغ و رشید است. مراد از جمهوری در جمهوری اسلامی ایران، معنای دوم است و مردم در این جمهوری، حق رأی و دخالت در تعیینسرنوشت و نحوه حکومت دارند. در جمهوری اسلامی ایران هم شکل حکومت و هم قانون اساسی آن با رأی مردمتعیین شده است و هم انتخاب رهبر به طور غیرمستقیم از طریق نمایندگان خبرگان توسط مردم صورت می‏گیرد و هممردم در انتخاب مسئول قوه مجریه و نمایندگان قوه مقننه دخالت دارند. دوم) مبنای نصبِ فقیه از سوی شارع، ولایت را برای او ثابت می‏کند، بدون اینکه رأی مردم در آن هیچ‏گونه دخالتیداشته باشد و رأی مردم در آن صوری است. در حالی که در جمهوریت دخالت رأی مردم حقیقی است نهصوری. پاسخ این است که طبق مبنای نصب، که در پاسخ سؤال چهارم به تفصیل درباره آن توضیح داده شد، اگر در زمانی بیشاز یک فقیه جامع‏الشرایط وجود داشته باشد اعمال ولایت همه آنان باعث هرج و مرج می‏شود و لذا انتخاب رهبر ازسوی مردم تأثیر واقعی دارد یعنی مکانیزم موجود در قانون اساسی برای تعیین رهبر (مجلس خبرگان) یکی از راههایتشخیص ولی منصوب است. بله در قانون اساسی شرایط خاصی برای ولی فقیه (فقاهت، عدالت و درایت) ذکر شده است و تعیین شرایط حاکمتوسط قانون منافاتی با معنای جمهوریت حکومت ندارد؛ زیرا در همه حکومت‏های جمهوری، رئیس جمهوری بایددارای شرایطی باشد که قانون آن را تعیین کرده است. برای مطالعه بیشتر رجوع کنید به: 1 ولایت فقیه، جوادی آملی، ص 500 504. 2 ولایت و دیانت، مهدی هادوی تهرانی.                      .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه