چرا خداوند همه آیات را محکم نگفته است ؟

 الف ) الفاظ و عباراتی که در گفتگوهای انسانها به کار می‏رود تنها برای نیازمندیهای روز مره به وجود آمده ، و به همین دلیل ، به محض اینکه از دایره زندگی  محدود مادی بشر خارج می‏شویم و مثلا سخن در باره آفریدگار که نامحدود از هر جهت است به میان می‏آید ، به روشنی می‏بینیم که الفاظ ما قالب آن معانی نیست و ناچاریم کلماتی را به کار بریم که از جهات مختلفی نارسائی دارد ، همین نارساییهای کلمات ، سرچشمه قسمت قابل توجهی از متشابهات قرآن است ، آیات ید الله فوق ایدیهم یا الرحمن علی العرش استوی یا الی ربها ناظرة که تفسیر هر کدام در جای خود خواهد آمد از این نمونه است و نیز تعبیراتی همچون سمیع و بصیر همه از قبیل می‏باشد که با مراجعه به آیات محکم ، تفسیر آنها به خوبی روشن می‏شود . ب ) بسیاری از حقایق مربوط به جهان دیگر ، یا جهان ماورای طبیعت است که از افق فکر ما دور است و ما به حکم محدود بودن در زندان زمان و مکان ، قادر به درک عمق آنها نیستیم ، این نارسائی افکار ما و بلند بودن افق آن معانی ، سبب دیگری برای تشابه قسمتی از آیات است ، مانند بعضی از آیات مربوط به قیامت و امثال آن . و این درست به آن می‏ماند که کسی بخواهد برای کودکی که در عالم جنین زندگی می‏کند ، مسائل این جهان را تشریح کند ، اگر سخنی نگوید ، کوتاهی کرده و اگر هم بگوید ناچار است مطالب را به صورت سربسته ادا کند زیرا شنونده در آن شرایط ، توانائی و استعداد بیشتر از این را ندارد . ج ) یکی دیگر از اسرار وجود متشابه در قرآن ، به کار انداختن افکار و اندیشه‏ها و به وجود آوردن جنبش و نهضت فکری در مردم است ، و این درست به مسائل فکری پیچیده‏ای می‏ماند که برای تقویت افکار اندیشمندان ، طرح می‏شود  تا بیشتر به تفکر و اندیشه و دقت و بررسی در مسائل بپردازند . د ) نکته دیگری که در ذکر متشابه در قرآن وجود دارد و اخبار اهل بیت (علیهم‏السلام) آنرا تایید می‏کند ، این است که وجود این گونه آیات در قرآن ، نیاز شدید مردم را به پیشوایان الهی و پیامبر (صلی‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم) و اوصیای او روشن می‏سازد و سبب می‏شود که مردم به حکم نیاز علمی به سراغ آنها بروند و رهبری آنها را عملا به رسمیت بشناسند و از علوم دیگر و راهنماییهای مختلف آنان نیز استفاده کنند ، و این درست به آن می‏ماند که در پاره‏ای از کتب درسی ، شرح بعضی از مسائل به عهده معلم و استاد گذارده می‏شود ، تا شاگردان ، رابطه خود را با استاد قطع نکنند و بر اثر این نیاز ، در همه چیز از افکار او الهام بگیرند و در واقع قرآن ، مصداق وصیت معروف پیامبر (صلی‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم) است که فرمود : انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و اهل بیتی و انهما لن یتفرقا حتی یردا علی الحوض ) : دو چیز گرانمایه را در میان شما به یادگار می‏گذارم : کتاب خدا و خاندانم و این دو هرگز از هم جدا نمی‏شوند تا در قیامت در کنار کوثر به من برسند . ه ) مساله آزمایش افراد و شناخته شده فتنه‏انگیزان از مؤمنان راستین نیز فلسفه دیگری است که در آیه به آن اشاره شده است. [1] علامه طباطبایی در این باب مطالب ارزشمندی دارد که برای دسترسی به آنها می توانید به ترجمه تفسیر المیزان ج 3، صفحه 86 به بعد مراجعه فرمائید. .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه