به صورت عادی، هر فرد در هر جامعه‌ای به دنیا آمده باشد، دین حاکم بر همان جامعه و یا دین خانواده خود را می‌پذیرد. آیا این نشانی از کورکورانه بودن دین‌داری نیست؟

اساساً پذیرش واقعی و قلبی دین نمی‌تواند اجباری باشد، و این‌گونه نیست که هر فردی دین آبا و اجدادی خود را قلبا بپذیرد (حتی اگر به آن تظاهر کند)؛ چرا که اساس پذیرش دین و اصول آن باید از روی تحقیق و شناخت باشد، نه از روی تقلید، که تقلید در اصول دین بدون تفکر و اندیشه، مورد پذیرش عقل و نیز دین اسلام نیست. چنان‌که قرآن کریم می‌فرماید: «وَ أَنْزَلْنا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَیْهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُون»؛[1] و این قرآن را بر تو نازل کردیم تا براى مردم آنچه را به ایشان نازل شده بیان کنى، شاید اندیشه کنند.قرآن کریم در این آیه به صراحت به موضوع تفکر و اندیشه اشاره می‌کند: «وَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُون» و از مخاطبان اولیه خود - و حتی نسل‌های آینده که آنان نیز مخاطب قرآن هستند - نمی‌خواهد که کورکورانه و بدون اندیشه این دین و آموزه‌های آن‌را بپذیرند.[2]این‌گونه نیست که تمام مسلمانان؛ چون نسل به نسل، مسلمان و مسلمان‌زاده هستند، پس دینشان تقلیدی بوده و بدون شناخت و کورکورانه، دین پدرانشان را برگزیده‌اند، بلکه بسیاری از آنان در طول اعصار و قرون، در مورد این دین تحقیق نموده و با توجه با استفاده از منابع اولیه(قرآن و سنت) و نیز با بهره‌گیری از نظر اندیشمندان نسل‌های قبل، هزاران اثر علمی و تحقیقاتی در مورد تعالیم و آموزه‌های مترقی دین اسلام و برطرف نمودن‌ شبهات و اشکالات از خود به جای گذاشته و طالبان حقیقت در مراکز علمی به مطالعه و آموزش تعالیم ناب اسلام به نسل جوان هر برهه اقدام کرده‌اند.این‌گونه است که می‌بینم بعد از ظهور ادیان بزرگ الهی؛ مانند مسیحیت و اسلام، بیشتر دین‌ها و باورهای بدون ریشه در سراسر جهان کم‌رنگ و حتی نابود شده و مردم به سوی ادیان الهی متمایل شده‌اند. به عنوان نمونه، هیچ آیین مبتنی بر بت‌پرستی، ستاره‌پرستی، حیوان‌پرستی و ... را امروزه به صورت وسیع نمی‌توانیم در جهان مشاهده کنیم؛ چون خلاف عقل و اندیشه است و بیشتر پیروان آن ادیان، از باورهای خود رو برگردانده و یا تنها تظاهر به آن می‌کنند.4 . با تمام آنچه گفته شد، البته گروهی از مردم در نقاط دوردست که از دست‌رسی به مراکز علم و دانش محروم‌اند، بدون بررسی، همان دین والدین و جامعه خود را - بدون اجبار و تحقیق - می‌پذیرند که اگر دینشان نادرست باشد، به دلیل آن‌که حقیقت به آنان نرسیده و در استضعاف فکری به سر می‌برند، اگر بر اساس آنچه عقل مستقل بدان فرمان می‌دهد عمل کنند، احتمال رستگاری آنان نیز وجود خواهد داشت. [3] با این نگاه، افرادی که بدون تحقیق، پیرو دین حقی که هم‌خوان با فطرت است باشند، اگر چه این پذیرش بدون تحقیق و کورکورانه به نظر می‌رسد، اما اگر صادقانه و منطبق به آموزه‌های عقلی و دینی خود رفتار کنند، رستگار خواهند شد، اما به هر حال این دلیلی بر خودداری از تحقیق و توجیهی برای اندیشه‌نکردن نخواهد بود. .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه