امام زمان گناهان ما را میبیند؟

بله بر اساس منابع دینی، امام زمان ( و انبیا و امامان معصوم )از اعمال بندگان دیگر مطلع می شوند ؛ این جزء عقاید شیعه است و خاستگاه قرآنی دارد . پیروان مکتب اهل بیت، با توجه به اخبار فراوانی که از امامان رسیده، ، عقیده‌شان این است که پیامبر و امامان(علیهم السلام)از اعمال همه امت آگاه می‌شوند. یعنی، خداوند از طریق خاصی اعمال امت را بر آنان عرضه می‌دارد. گواه و شاهد بودن پیامبر«ص» (و امامان معصوم ) بر رفتارهاى مردم، در آیاتى از قرآن کریم بیان شده است ؛ از جمله: «فَکَیْفَ إِذا جِئْنا مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِیدٍ وَ جِئْنا بِکَ عَلى هؤُلاءِ شَهِیداً»؛ نساء (4)، آیه 41. ؛ «حال آنان چگونه است، در روزى که از هر امتى شاهد و گواهى (بر اعمالشان) مى آوریم و تو را نیز بر آنان گواه خواهیم آورد».افزون بر فرشتگان (نویسندگان رفتارها)، اعضا و جوارح انسان، زمان و مکان، پیامبران و معصومین نیز از جمله گواهان یاد شده در آیه شریفه مى باشند طبرسى، مجمع البیان، ج 3، ص 89..مراد از «شهادت و گواهى» یاد شده در آیه، آگاهى از حقایق و ژرفاى رفتارهاى مردم در دنیا، از جهت نیل به نیک بختى یا تیره روزى، پذیرفته شدن یا رد شدن در پیشگاه الهى، امتحان فرمانبرى یا سرپیچى از احکام الهى و سپس گواهى دادن بر آن در روز قیامت است. آن گاه که خداوند از بسیارى - از جمله پیامبر و معصومین«ع» - گواهى مى طلبد علامه طباطبائى، المیزان، ج 1، ص 321..دوم. با توجه به مطالب یاد شده، مراد از گواه بودن امام زمان بر رفتارهاى ما، آگاهى از اعمال ما است و منظور از دیدن اعمال، دیدن با «چشم دل» است، نه چشم سر ؛ همچنان که خداوند ناظر و آگاه بر اعمال است، بدون اینکه چشم مادى داشته باشد.امام زمان(عج) چشم خدا در میان انسان ها است «السلام علیک یا عین الله فى خلقه»؛ مفاتیح الجنان، ص 106 و 992. و بر کل هستى و همه جوامع انسانى، اشراف و نظارت کامل دارد «و عینک الناظرة باذنک»؛ مفاتیح الجنان، ص 106 و 992..سوم. بر اساس روایات مختلف و تفاسیر، اعمال و تقدیرات انسان ها هر سال - در شب قدر و توسط ملائکه و روح - بر امام زمان(عج) عرضه مى شود و او از همه آنها مطلع است. امام«ع»، همچون پدرى مهربان، از شیعیان خود مراقبت مى کند و در لحظات سرنوشت ساز، با شیوه هاى مختلف به یارى آنها مى شتابد و چنان که در توقیع شریف آن حضرت به شیخ مفید آمده است :«فانّا نُحیط علما باَنبائکم و لا یعزب عنّا شى ءٌ من أخبارکم»؛ احتجاج طبرسى، ج 2، ص 596. ؛ «ما بر اخبار و احوال شما، آگاهیم و هیچ چیز از اوضاع و احوال شما، بر ما پوشیده و مخفى نیست».حضرت على«ع» در حدیثى در این باره مى فرماید:«لیس یغیب عنّا مؤمن فى شرق الارض و لا فى غربها»؛ ؛ یوم الخلاص، ج 2، ص 648. «هیچ مؤمنى در شرق و غرب زمین، از نظر ما غایب نیست».امام صادق«ع» نیز فرموده است :«انّ الدنیا لتمثّل للامام مثل خلقة الجوز فلا یعزب عنه شى ءٌ»؛ اختصاص، ص 217. ؛ «آسمان و زمین در نزد امام، چون پاره گردویى حاضر و نمایان است».در واقع بر اساس احادیثى که تفسیر سوره «قدر» و آیات آغازین سوره «دخان»... وجود دارد ؛ فهمیده مى شود که فرشتگان در شب قدر، مقدّرات یکساله را به نزد «ولىّ مطلق زمان» مى آورند و بر او عرضه مى دارند و به او تسلیم مى کنند. این واقعیت همواره بوده و خواهد بود. در روزگار پیامبر اکرم«ص» محل نزول فرشتگان شب قدر، حضرت محمد مصطفى«ص» بوده است.بر اساس دلایل معتبر و احادیث وارده از سوى اهل بیت«ع» و اهل سنت، پس از رحلت پیامبر اکرم«ص»، شب قدر هم چنان وجود دارد ر.ک: اصول کافى، (کتاب الحجه، باب فى شأن انا انزلناه...)، ح 5 و 7. و این مقام شایسته جانشینان واقعى پیامبر است.امام على«ع» درباره این دو واقعیت بزرگ مى فرماید : «شب قدر هر سال هست. در این شب امور همه سال (تقدیرها و سرنوشت ها)، فرو فرستاده مى شود. پس از درگذشت پیامبران، نیز این شب، صاحبانى دارد...» کافى، تناسب الحجة، ح 2.. آیت الله بهجت نیز در این باره می فرماید:آیا نباید توجّه داشته باشیم که ما رییسى داریم که بر احوال ما ناظر است؟! واى بر حال ما اگر در کارهایمان او را ناظر نبینیم، و یا او را در همه جا ناظر ندانیم! گناهان شخصى که در خلوت انجام مى گیرد و ربطى به امور اجتماعى ندارد، استحقاق جهنّم را دارد « إِلّا بِتَوبَةٍ مُناسِبَةٍ لِلْحالِ »؛ (مگر این که بعد از آن توبه اى مناسب حال، انجام گیرد.) عواقب گناهان اجتماعى که موجب تغییرات در جامعه و اختلال نظام و انحلال آن، و یا تحریم حلال و ترک واجب و یا مصادره ى اموال، هتک حرمت و قتل نفوس زکیّه و ریختن خون مسلمانان و حکم به ناحقّ و...مى شود، چگونه خواهد بود؟با وجود اعتقاد به داشتن رییسى ـ که « عَیْنُ اللّه النّاظِرَة »( بحار الانوار، ج 26، ص 240؛ توحید صدوق ـ رحمه اللّه ـ ص 167؛ معانى الاخبار، ص 16) است ـ آیا مى توانیم از نظر الهى فرار کنیم و یا خود را پنهان کنیم؟! و هر کارى را که خواستیم انجام دهیم؟! چه پاسخى خواهیم داد؟ همه ادوات و ابزار را از خود او مى گیریم و به نفع دشمن به کار مى گیریم، و آلت دست کفّار و اجانب مى شویم و به آنها کمک مى کنیم! چه قدر سخت است اگر براى ما این امر ملکه نشود که در هر کارى که مى خواهیم اقدام کنیم و انجام دهیم، ابتدا رضایت و عدم رضایت او را در نظر نگیریم و رضایت و خوشنودى او را جلب ننماییم! البته رضایت و سخط او در هر امرى معلوم است، و ظاهرا منتهى به واضحات مى شود، و در غیر واضحات و موارد مشکوک باید احتیاط کنیم.در همین اواخر اتّفاق افتاده که شخصى در تقلید و تعیین مرجع شایسته شکّ و تردید داشت، در خواب چهره ى شخص مورد نظر را به او معرفى کردند. به نجف رفت و پس از مدّتى جست و جو او را پیدا کرد.هم چنین براى بعضى اتّفاق افتاده که در بقا بر تقلید یا عدول به حىّ تردید داشته اند، از قبر معصوم شنیده است که « باقى باش! »البتّه هر کدام از این نقل ها قابل تکذیب است، ولى از مجموع این قضایا معلوم مى شود که امام زمان ـ عجّل اللّه تعالى فرجه الشّریف ـ متوجّه و مراقب ما است، و نمى توان گفت از احوال ما مطّلع نیست و ما هر کار و یا هر چه را خواستیم، مى توانیم آزادانه انجام دهیم. خلاصه آنکه در تفکر دینی ما، امامان معصوم دارای دو حیثیت متفاوت و مختلف هستند :یکی حیثیت عادی و فردی شان که همانند همه افراد دیگر زندگی می کردند . خود مکلف به تکالیف و رعایت حلال و حرام و دیگر شئون دینی بودند. مثلا حق نداشتند در خصوص احوال و اعمال کسی تجسس کنند یا غیبت کسی را بشنوند تا متوجه اشتباهات و خطاهای او گردند .اما حیثیت دیگری نیز داشتند که بر اساس آن رابطه خداوند در زمین و خلیفه خداوند بین مردم محسوب می شدند . از همین جهت مرتبط با علم الهی و قدرت و حکمت و سایر صفات خداوند بودند . به حقایق عالم دسترسی داشتند. این امور لازمه مقام امامت آن ها بود . در همین راستا هم از حقایق عالم نظیر اعمال بندگان مطلع می گردند ؛ امام زمان از آن جا که تجلی علم خداوند است، از حقایق عالم مانند اعمال بندگان آگاه می شود . علم حضرت عین علم خداوند است؛ در نتیجه این امر با ستارالعیوب بودن خداوند منافات ندارد .به علاوه همان طور که امامان معصوم مظهر اسم علیم خداوند هستند، مظهر اسم ستّار هم هستند . اطّلاع ایشان بر اعمال انسان ها و پیروان خود هرگز موجب افشای سرّ افراد نمی گردد. چه بسا اطلاع ایشان سبب می گردد که برای افراد دعا کرده و شفاعت نماید که خداوند آن عمل را بر بنده خود ببخشد و گنهکاران را از ورطه انحراف نجات دهد .خداوند برخود واجب کرده که در برابر اشتباهات مکرر بندگان صبر کرده، تا انحرافات از حد و مرز معینی فراتر نرفته، او را خوار و رسوا نسازد . لطف و مهربانی خود را در حق او تمام نماید تا حتی در بدترین اوضاع هم امکان بازگشت برای بندگان منحرف وجود داشته باشدلطف و مهربانی خداوند اقتضا می کند که از ابتدا برای بنده روشن نماید در هر حال من که خالق تو هستم، از اعمالت آگاهم . به علاوه اولیای من هم از اعمال تو به نوعی آگاهی خواهند داشت تا فرد از ابتدا انگیزه ورود در گناه و معصیت را نداشته باشد . این امر مهم ترین حکمت آگاهی ائمه از اعمال ماست که بیش ترین حالت بازدارندگی را برای محبان شیعیان آن بزرگواران دارد .همچنین اگر بنده گناه و انحراف را از حد گذراند ، باز لطف خداوند می طلبد که پرده ستاریت خود را کناری نهاده ، با آشکار نمودن بخشی از خطاهای او، زمینه اصلاح و تادیب و بازگشت او را فراهم نماید . او نظارت و علم و آگاهی خدا را فراموش نکرده ، لااقل از شرم جامعه و تحقیرهای آن خود را از انحراف مصون نگه می دارد . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه