قرآن چه راه‎هايي براي خودسازي ارائه مي‎دهد؟

علاّمه طباطبایی(ره) در تفسیر المیزان شيوه‎ اي را ارایه می دهد كه اختصاص به قرآن و اسلام دارد و در هيچ يك از كتاب‎هاي آسماني يافت نمي‎شود و آن، نوع خاصي از تربيت است كه جايي را براي رذايل اخلاقي باقي نمي‎گذارد. ادعاي علامه (ره) اين است كه اگر كسي خود را با آموزه‎هاي قرآن و تعاليم و احكام آن تربيت نمايد، تمامي زشتي‎ها و پليدي‎ها از باطنش زدوده مي‎شود و دائماً با صفاي باطن و عزت نفس و رفتاري شايسته به زندگي و حيات خويش ادامه خواهد داد. و آن شيوه‎ي سوم اين است كه: هر عملي از اعمال و رفتار آدمي براي دو منظور انجام مي‎گيرد: يا براي رسيدن به عزت و سربلندي آن عمل را انجام مي‎دهد و يا به خاطر ترس از نيرويي آن را انجام مي‎دهد تا از شر آن نيرو در امان بماند. قرآن كريم هم عزت را منحصر در خدا مي‎داند: «إِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعاً»؛ تمام عزت از آن خداست.[1] و هم قدرت و نيرو را منحصر در او كرده و فرمود: «أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّهِ جَمِيعاً»؛ تمام نيرو از آن خداست.[2] اگر كسي با علم و اعتقاد به اين دو نكته، عملي را انجام دهد، هرگز انحرافي در رفتار و اخلاقش آشكار نخواهد شد.[3] پس بهترين و ساده‎ترين راه براي اصلاح اخلاق جوانان اين است كه با شناخت و معرفت و اعتقاد و ايمان به خالق متعال، مانع ورود رذايل اخلاقي در دل شوند؛ يعني نگذارند رذايل اخلاقي در قلب جاي گيرد و سپس به فكر زدودن و پاك كردن آن برآيند. از طريق دفع، اخلاق خويش را اصلاح نمايند نه از طريق رفع. اين كار كودكان و جاهلان است كه با عمل كودكانه و جاهلانه‎ي خود، قلمي به دست گرفته و بر روي كاغذ سفيد شفاف، خطوط نامعلومي مي‎كشند و بعد از مدتي كه فهميدند و بالغ و عاقل شدند، مي‎خواهند آن خطوط را پاك نموده و مطالب زيبا يا نقاشي زيبايي را ترسيم نمايند؛ در اين صورت قطعاً آن كاغذ شفاف، به سفيدي و شفافيت ابتدايي خود باز نمي‎گردد؛ چنان كه ميمون بن مهران نقل مي‎كند: چون بنده گناه كند نقطه‎اي سياه در دل او پيدا شود و اگر توبه كند زدوده شود و اگر به گناه باز گردد، آن نقطه زيادت شود تا به حدي كه دل را بپوشاند؛ و آن را رين و آلودگي گويند.[4] پس بهترين راه براي نسل جوان، همين راه است و اگر اين راه ممكن نبود، دو شيوه‎ي قبلي مورد توصيه‎ي رهبران ديني است. پی نوشتها:[1]. سوره‎ي يونس، آيه‎ي 65. [2]. سوره‎ي بقره، آيه‎ي 165. [3]. الميزان، ج 1، ص 355. [4]. غزالي، احياء العلوم، ج 3، ص 27.منبع: جوانان و پرسش‌هاي اخلاقی، مصطفي خليلي، ناشر: مركز مطالعات و پژوهش‌‌هاي فرهنگي حوزه‌ علميه) بهار 1381( .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه