بنده علاقمند به این هستم که دارای همسری باشم که تا پایان عمر در کنار هم با عشق عمیق زندگی کنم والان هم در مرحله انتخاب همسر هستم. اما دراین زمینه فکرهای زیادی به ذهنم رسید و اینکه به زندگانی زوج کامل و خدایی و نمونه مولا امیرالمومنین علیه السلام و حضرت فاطمه سلام الله علیها که همدیگر را واقعا دوست داشتن و الگو هستن در برخورد با یکدیگر رجوع کنم و یاد بگیرم. ازاین رو می پرسم که چرا این قدر حضرت علی علیه السلام و حضرت فاطمه سلام الله علیها همدیگر را دوست داشتن و آیا ما می توانیم در زندگی در جهت آنها حرکت کنیم. همچنین کتابهایی که در مورد این ازدواج گرامی و کلا زندگی و همسرداری این پایه های خلقت نوشته شده معرفی نمایید.

در ابتدا کلامى از این دو معصوم که الگوى تمام همسران و زوج هاى جوان باید باشد و هست برایتان نقل مى کنیم: حضرت على(ع) مى فرماید: «هیچ گاه فاطمه از من نرنجید و او نیز هرگز مرا نرنجاند و او را به هیچ کارى مجبور نکردم و او نیز مرا آزرده نساخت. در هیچ امرى، قدمى برخلاف میل باطنى من برنداشت و هرگاه که به رخسارش نظاره مى کردم، تمام غصه هایم برطرف مى شد و دردهایم را فراموش مى کردم» و در جایى دیگر مى فرماید: «به خدا قسم! هرگز کارى نکردم که فاطمه خشمگین شود و او نیز هیچ گاه مرا خشمگین نکرد»، (بحارالانوار، ج 43، ص 60 و 123). حضرت فاطمه(س) در ابتداى وصیت خود به امیرالمؤمنین(ع) فرمود: «یا ابن عم، ما عهدتنى کاذبة ولاخائنة، ولاخالفتک منذ عاشرتنى؛ اى پسرعمو! هیچ گاه مرا دروغگو و خیانتکار ندیدى و از آن زمان که با من زندگى کردى، با تو مخالفت نکرده ام». امیرالمؤمنین(ع) در پاسخ فرمود: «معاذاللّه ، انت اعلم باللّه وابّر واتقى واکرم واشد خوفا من اللّه من أن او بخک مخالفتى...؛ پناه به خدا، تو عالم تر به خدا و نیکوکارتر و پرهیزکارتر و گرامى تر و ترسان تر از خدایى، از این که من تو را به نافرمانى از خود سرزنش کنم»، (بحارالانوار، ج 43، ص 191). هر چند کسى نمى تواند همچون آن دو بزرگوار بشود ولى مى توان زندگى و نحوه روابط زن و شوهر و روش همسردارى را براساس تعلیمات و راهنمایى هاى آن بزرگواران شکل داد و آنان را به عنوان الگوى عملى خویش قرار دهد. در این راستا ابتدا باید شناخت نسبتا کاملى از شخصیت و روش زندگى و همسردارى آن دو بزرگوار به دست آوریم که در این زمینه ر.ک: - جلوه هاى رفتارى حضرت زهرا(ص)، عذرا انصارى، دفتر تبلیغات اسلامى قم - همسران برتر، دکتر غلامعلى افروز - در عین حال کلیاتى را درباره نحوه روابط زن و شوهر به عرضتان مى رسانیم. الف) نکات ضرورى و مهمى که شوهر در ارتباط با همسرش باید رعایت کند: 1- مهرورزى و اظهار محبت؛ یکى از وظایف مردان نسبت به زنان دوست داشتن وا ظهار محبت به اوست. پیامبر اکرم(ص) مى فرماید: من از زندگى دنیا به سه موضوع علاقه مندم. مهرورزى به زنان، عطر و بوى خوش، نماز. محبت به تنهایى کافى نیست بلکه شوهر باید آن را بر زبان آورد و این سخن را به او بگوید. به فرموده پیامبر(ص) سخن شوهر به همسر خود که: تو را دوست دارم هرگز از یادش نمى رود. بنابراین هم باید همسر خود را به صورت واقعى عمقى و قلبى دوست داشت و هم این محبت واقعى را در زبان و عمل ابراز و اظهار کرد. 2- حمایت از همسر و ایجاد دلگرمى؛ با توجه به این که معمولاً زنان در مواردى از دوران زندگى دچار برخى اضطراب ها و بحران ها و نگرانى هایى مى شود (مثل دوران باردارى، دوران قاعدگى و...) شوهر باید نقش حمایتى و دلگرم کنندگى خود را مضاعف کرده و مراقبت هاى بیشترى به عمل آورد و در رسیدگى به امور منزل تلاش بیشترى انجام دهد. 3- معاشرت خوب داشتن؛ نظیر این که با همسر مشورت و تبادل نظر کردن در زمینه وظایف و کارهاى منزل و احترام گذاشتن به نظرات مشورتى وى و عدم تمسخر نسبت به وى، عفو و گذشت داشتن نسبت به خطاها و لغزش هاى او. 4- همانندى در زندگى؛ در امر پوشاک و لباس و نیز غذا آنچه براى خود تهیه و استفاده مى کند براى همسر و شریک زندگى خود نیز فراهم نماید و از یک سطح تغذیه و پوشاک بهره مند شوند نه این که مرد در بیرون خانه از غذاى بهتر و یا لباس گران تر استفاده کند و زن در خانه به کمتر از آن. 5- اختصاص وقت براى گفتگو و مراوده با همسر؛ گذراندن اوقات خاص در شبانه روز پس از اشتغالات روزانه و در کنار همسر و فرزندان و ایجاد ارتباط کلامى و توجه عاطفى و هم سخن شدن با همسر موجب ایجاد تفاهم، صفا، صمیمیت و دوستى بیشتر مى شود. 6- توجه به حفظ پاک دامنى و عفت و آراستگى ظاهرى؛ مردان نیز همچون زنان باید در حفظ پاکدامنى و عفت و آراستگى ظاهرى و زیبایى خود در برابر همسران خویش کوشا باشند. بنابراین با زنان دیگر مخصوصا زنانى که همسرشان نسبت به آنها حساسیت دارند روابطى برقرار نکنند. از چشم چرانى و... خوددارى نمایند. از زیبایى هاى زنان دیگر نزد او سخن نگویند. خود رابراى همسر خود بیاراید. با لباس بهتر سر و وضع کامل، آرایش بیشتر در برابر همسر خودحاضر شود. 7- داشتن سعه صدر در برابر کج خلقى ها و خطاهاى همسر؛ روانشناسان معتقدند زنان در زندگى زناشویى شوهر خود را تنها یک شوهر نمى شناسند بلکه آرزو دارند در حقشان لطف پدرى را هم مراعات کنند. بنابراین شوهر نسبت به مشکلات زندگى و کم و کاستى هاى آن و لغزش هاى همسر خود باید از سعه صدر کافى برخوردار باشد و با ملایمت و زبان خوش با آنها رفتار نمایند. به همین جهت است که على(ع) نیز مى فرماید: در همه حال با زنان مدارا کنید با آنها به زبان خوش سخن بگویید و در جایى دیگر على(ع) زن را به شیشه اى تشبیه کرد که اگر رهایش کنند مى شکند و اگر محکم و با شدت بخواهند نگاهش دارند باز هم مى شکند. ب ) نکات مهمى که زن در ارتباط با شوهرش باید رعایت کند: 1- دوستى و تفاهم؛ همان طور که اساس ازدواج دوستى، مودت، رحمت و صمیمیت است ارتباط کلامى و رفتارى زن با شوهرش باید بر همین اساس و تداوم و تقویت محبت و مهرورزى باشد و از هرگونه بدبینى غرض ورزى، حسادت و آنچه با روابط دوستانه معارض است پرهیز نموده و به جاى این که «من و تو و دوگانگى داشته باشیم «ما» و یگانگى را در زندگى مشترک رواج دهیم. 2- احترام و استقبال؛ به شوهر باید احترام گذاشت نام او را به بزرگى و احترام یاد کنیم او را سبک صدا نزنیم. درباره قیافه ظاهرى و رفتار و کردارش اظهار نظر منفى نکنیم، به هنگام ورودش به خانه از او استقبال کنیم و او را گرم و صمیمانه پذیرا باشیم و امکان استراحت و آرامش او را فراهم نماییم. 3- تواضع و فروتنى؛ تواضع زن در برابر شوهر و منت نگذاشتن بر وى نه تنها مایه شکست و سقوط او نمى شود بلکه باعث نفوذ بیشتر او در قلب شوهرش مى شود. 4- آرایش و خودآرایى؛ زن با آرایش و خودآرایى و مرتب کردن سر و وضع خود و پوشیدن لباس زیبا براى همسر خود موجب دلبستگى بیشتر شوهر به همسر خود و جلوگیرى از برخى انحرافات همچون تنوع طلبى ها، چشم چرانى ها و اظهار عشق و علاقه به دیگر زنان خواهد شد. 5- کمک کار همسر بودن؛ در تحصیل علم، کسب مال براى امرار معاش و در موقعیت هاى مختلف و گرفتارى ها و مشکلات زندگى به شوهر خود کمک کند و او را تشویق کرده و او را تسکین و دلگرمى دهد. 6- بیش از توان و قدرت مالى همسر نباید از وى تقاضا کرد. پیامبر مى فرماید: بهترین زن زنى است که در هزینه زندگى معقول باشد و با شوهر رفیق و مدارا کند. او را بر انجام کارى که قدرت ندارد وادار نکند و او را شرمسارش نسازد. بنابراین زن نباید توقعات بیجا و خارج از استطاعت زندگى همسرش داشته باشد که موجب زحمت و ملال شده. 7- نشان ندادن رنج و زحماتى که در زندگى مشترک متحمل مى شود. در نزد مردان زنانى بیشتر ارزشمنداند که متحمل، پاک باز، صبور و بردبار باشند نه زنانى که جزع و بیتابى مى کنند و گاه رنج و درد خود را کوهى نشان مى دهند. آنچه بیان شد کلیاتى و مختصرى از وظایف اخلاقى و انسانى زن و شوهر نسبت به یکدیگر بود ولى براى شناخت بهتر و بیشتر در این زمینه مطالعات گسترده ترى داشته باشید. همانطور که می دانید ازدواج یکی از مهمترین حوادث و رویدادها ی زندگی است و نقش مهمی در سرنوشت و سعادت و خوشبختی انسان دارد ، مضافاٌ بر اینکه اگر به نحو صحیح انجام پذیرد بسیاری از نیازهای انسان را اعم از نیازهای عاطفی و جنسی را تاْمین و باعث آرامش روحی انسان می شود بنابراین در عین حال که نباید در انتخاب همسر خیلی وسواس گونه عمل کرد اما دقت ،شناخت و اتخاذ تصمیم حساب شده و بالاخره انتخاب صحیح از شرایط ضروری یک ازدواج موفق است.درست است که انتخاب همسر مسئله ای مهم و حساس است ولی در عین حال نباید زیاد وسواس به خرج داد. هیچ کس صد درصد طبق معیارهایی که انسان ابتدائا در نظر دارد آفریده نشده و پرورش نیافته است . کما این که ممکن است نسبت به طرف های مقابل شما نیز همین گونه باشد و صد درصد آن طور که آنان می خواهند نباشید. بنابراین ضمن حفظ معیارهای لازم باید چند نکته را در نظر گیرید:1) چون جامعه ما اسلامی است و اکثر قریب به اتفاق مردم تا حدود زیادی متناسب با فرهنگ و ارزش های اسلامی رشد کرده اند نور ایمان و اسلام در غالب دلها تابان است . البته درجات ایمان متفاوت است ولی شما هم نباید انتظار داشته باشید که حتما از بالاترین سطح ایمانی انتخاب کنید. بلکه همین که دختری را یافتید که نسبت به وظایف دینی خود کوشاست و گرد معصیت نمی چرخد کافی است. در روایات متعددی آمده است که به هنگام گزینش همسر به اخلاق و روحیات و رفتار خانواده اش بنگرید زیرا او در چنان محیطی پرورش یافته و منعکس کننده همان روش ها و هنجارهاست بنابراین با تحقیق کافی درباره فرد مورد نظر و خانواده وی، می توانید مطمئن شوید که آیا زن زندگی هست یا نه و به وجود ویژگیهای لازم برای یک زندگی مشترک پی ببرید و بدین ترتیب دغدغه خاطرتان کاهش یابد.2) شما در صورتی که 70 یا60% از معیارهای خود را در کسی یافتید می توانید به همان اکتفا کنید و بیش از آن را با برنامه ای حساب شده و با اخلاق رفتار و ارشاداتی نیکو و صمیمانه بسازید. ضمن آن که سطح توقع خود را نباید خیلی بالا ببرید و از طرفی باید بکوشید که خود نیز زوجی نیکو، با وفا، خوش اخلاق و شایسته برای همسرتان باشید. 3) از خداوند در این امر مهم استعانت جویید. 4) مشورت با بزرگان فامیل و خانواده بخصوص پدر و مادرتان در این رابطه بسیار نافع است.5) با نگاهی به ازدواجهای موفق دیگران و کشف رمز موفقیت آنها در این امر به تدریج ترس و وسواس تان از بین خواهد رفت. و همین که وارد اقدامات عملی در این زمینه شدید با گذر زمان این نگرانی از بین می رود. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه