مفهوم و اهمیت تاریخی نهم ربیع الاول چیست؟ گفته شده است که در این روز قاتل امام حسین(ع) توسط امیر مختار کشته شده و نامه‌ای به این مضمون که این قاتل کشته شده، به امام زین العابدین(ع) ارسال گردیده بود و ایشان بدین واسطه لبخند بر لبانشان جاری گشت. آیا چنین مطلبی صحت دارد؟

نهم ربیع الاول از چند منظر قابل بررسی است:اول: به علت روایتی که این روز را عید بزرگ شیعیان نامیده به گونه‌ای که در آن روز برای شیعیان گناهی نوشته نمی‌شود؟! همان طور که در نمایه «رفع القلم نهم ربیع الاول»، سؤال 20229 آمده، چنین روایتی، و یا چنین برداشتی از آن صحیح نیست.دوم: موضوع دیگری که به این روز نسبت داده شده است،[1] کشته شدن عمر بن سعد، فرمانده لشکر یزید در مقابل امام حسین(ع) است، و گفته شده در چنین روزی به دست مختار کشته شد و مختار، سر عمر بن سعد را با نامه‌ای خدمت فرزند امام علی(ع) یعنی محمد بن حنفیه فرستاد، که در این‌باره چند مطلب بیان خواهد شد:1. مختار در ربیع الاول[2] یا ربیع الثانی سال 66 هجری، قیام کرد و مردم کوفه با او بیعت کردند، پس بلافاصله شروع به قصاص قاتلان شهدای کربلا کرد و عده‌ای از آنان را، به هلاکت رساند.[3]از جمله کسانی را که در همان سال 66 هجری از میان برداشت می‌توان به شمر بن ذی الجوشن،[4] خولی بن یزید،[5] عبید الله بن زیاد[6] و عمر بن سعد[7] اشاره کرد.2. بنابر نقل کتاب‌های تاریخی؛ مختار بعد از کشته شدن عمر بن سعد، سر او را به همراه نامه و مقداری پول به جانب محمد بن حنفیه فرستاد، و محمد بن حنفیه بعد از دیدن سر عمر بن سعد، برای مختار دعا کرد که: «خدایا! از طرف محمد و اهل بیتش به مختار برترین جزا و پاداش‌ها را عطا بفرما!».[8]بله! در روایتی که در کتاب کشّی وارد شده، چنین آمده: چون سرهای عبیدالله بن زیاد و عمر بن سعد را نزد امام زین العابدین(ع) آوردند؛ حضرت سجده کرده و حمد و سپاس خداوند را به جا آوردند و برای مختار دعا و طلب خیر کردند.[9] اما بنا بر نقل یعقوبی،[10] تنها سر عبید الله بن زیاد بود که نزد امام چهارم(ع) فرستاده شد و سر عمر بن سعد به نزد محمد بن حنفیه فرستاده شد.3. با توجه به نقل‌های تاریخی بیان شده؛ فقط در نهایت، دو سر پیش امام سجاد(ع) فرستاده شد که یکی سر عبید الله بن زیاد و دیگری سر عمر بن سعد است.نتیجه این‌که: با توجه به مطالب گفته شده؛ سر عمر بن سعد، در سال 66 هجری، نزد محمد بن حنفیه برده شد؛ زیرا عمر سعد در این سال کشته شد و با توجه به ماه خروج مختار که در ربیع الاول یا ربیع الثانی این سال بوده، قطعاً نمی‌تواند در نهم ربیع الاول همان سال؛ عمر بن سعد کشته شده باشد و با توجه به فاصله بین عراق و حجاز، در همان ایّام، سر او نزد امام سجاد(ع) فرستاده شده باشد! بله می‌توان قبول کرد که سر عمر بن سعد خدمت امام فرستاده شده ولی کشته شدن عمر بن سعد در نهم ربیع صحیح نیست.نسبت به سر عبید الله بن زیاد که بنا بر نقلی خدمت امام سجاد(ع) فرستاده شد، همین اشکال وارد است، مضافاً بر این که در کتاب‌های تاریخی و روایی، چنین مطلبی برای نهم ربیع الاول ثابت نیست. .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه