موقعیت نزول و پیام مهمّ آیه «هزم» و «انتصار» چیست؟

برای روشن موضوع مورد پرسش، به عنوان مقدمه باید گفت:1. برای آیات مورد پرسش(44 و 45 سوره قمر) به خصوصه شأن نزولی ذکر نشده است. اما سوره قمر که آیات مورد پرسش در آن قرار گرفته، از سوره‌های مکی است و در مکه نازل شده است. آیات این سوره نشان مى‌‏دهد که بعد از سال سوّم بعثت نازل شده، موقعى که رسول خدا(ص) دعوت خویش را آشکار کرده بود و کفار در مقابل دعوت آن‌حضرت به سختى ایستادگى مى‌‏کردند، در عین حال وقت دقیق نزول آن معلوم نیست.[1]2. مطالب سوره مبارکه قمر یک‌پارچه انذار است، به استثناء دو آیه پایانی که بشارت به بهشت است، مطالب این سوره با نزدیک شدن قیامت و شکافتن ماه شروع مى‏شود، آن‌گاه سخن از تکذیب مشرکان است که نبوت رسول خدا(ص) را تکذیب مى‏کردند، با آن‌که مى‏دانستند به سر اقوام گذشته در اثر تکذیبشان چه بلاهایى آمد.آن‌گاه به طور تفصیل، عذاب‌هایى که بر قوم نوح، هود، صالح، و لوط آمد بازگو کرده و در مقام نتیجه‏‌گیرى می‌فرماید: مگر کفار مکه از آنها بهتر هستند که مانند آنها گرفتار نشوند؟ و یا در کتاب‌هاى آسمانى وعده شده است که اینان از بلا و عذاب مصون خواهند بود؟ و ...با این مقدمه می‌گوییم؛ آیات 44 و 45 سوره قمر،[2]در مقام تهدید مشرکان اهل مکه یا تمام کفّار عصر رسول خدا(ص) است. خداوند در این آیات خطاب به مشرکان می‌فرماید؛ وقتى سرگذشت امت‌های پیشین را شنیدید و دانستید که آنان در اثر مخالفت با پیامبران و فرستادگان الهى چگونه هر یک به طرز خاصی به عذاب الهى دچار شدند، چگونه متنبه نمی‌گردید و عبرت نمی‌گیرید، شما چه شرافت و مزیتى نسبت به آنان دارید که مطمئن از عذاب گردیده‌‏اید. آیا شما از حیث صفات یا از جهت خلقت بر آنها مزیّت دارید؟! یا آن‌که چنین گمان می‌برید که در کتاب‌هاى آسمانى پیش از قرآن براى شما از عذاب و سخط الهى برات آزادى رسیده؛ یا گمان می‌کنید و مى‌‏گویید ما جماعتى هستیم با قوت و شوکت و کسى بر ما غالب نخواهد گردید؛ زیرا که همدیگر را یاری می‌کنیم و با هم متحد هستیم.به عبارت دیگر؛ این آیات به کفّار اهل مکّه می‌گوید؛ شما برتر از قوم نوح، عاد و ثمود نیستید، نه در نیرو، نه در ثروت، نه در کثرت عدد و... که وقتى مورد سخط و غضب الهى واقع گردیدند، دیگر ملجأ و پناه‌‏گاهى نبود که عذاب را از خود رفع نمایند، قدرى چشم خود را باز کنید و ببینید چگونه در اثر مخالفت مبتلا به عذاب‌‏هاى شدید گردیدند، پس شما به چه چیز مطمئن هستید؟![3]خداى متعال در این‌جا کفار را هم به عذاب دنیا و هم به عذاب آخرت تهدید می‌نماید. عذاب دنیاى کفّار مکّه چنانچه مفسران گفته‏‌اند جنگ بدر بوده که آنان شکست خوردند، هزیمت شدند و از جنگ فرار نمودند.[4] اما عذاب و مجازات قیامت آنها به مراتب سخت‏تر و دردناک‌تر خواهد بود، و خواهند دید آتش آخرت چگونه آنها را خواهد گرفت.برای آگاهی بیشتر: شأن نزول دو آیه پایانی سورۀ حجر، ۲۰۲۶۶. .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه