احساس می کنم از یاد خدارفته ام! مگر خداوند بنده هایش را تنها می گذارد؟!

پاسخ اجمالی خدایی که همه موجودات و از جمله انسان ها را خلق کرده است بالاترین مرتبه محبّت و مهرورزی را نسبت به آنها دارد و همین لطف و مهربانی به انسان بلکه همه موجودات، عامل خلقت آنان و گستردن نظام هستی شده است. در آیات و احادیث زیادی، شدت محبت خداوند به مخلوقاتش از محبت مادر نسبت به فرزندش بیشتر دانسته شده است. برخی از افکار منفی، از جمله فریب های شیطان برای افسرده کردن و ناامید ساختن انسان نسبت به خداوند متعال است تا احساس کند خدا او را فراموش کرده و تنها گذاشته است! پاسخ تفصیلی طبق آیات قرآنو روایات اسلامی، خداوند بالاترین مرتبه محبّت و مهرورزی را نسبت به بندگانش دارد. اوّلین صفتی که هر روز در دفعات مختلفی آن را تکرار می کنیم و در ابتدای هر کلام و هر کاری آن را بر زبان می آوریم، صفت مهربانی و مهرورزی او نسبت به عالمیان است. در جمله «بسم اللّه الرحمن الرحیم» با ذکر دو صفت رحمان و رحیم یادآور می شویم که او مهربانترین مهربانان است که لطفش سراسر نظام هستی را فرا گرفته است. او خود در آیه156 سوره اعراف می فرماید: (رحمتم همه چیز را فراگرفته است)؛ «وَ رَحْمَتی وَسِعَتْ کُلَّ شَیء». مهرورزی پروردگار حتی نسبت به خطاکاران مهربانی و دلسوزی خداوند چنان است که حتی از بنده گنهکار و خطاکار خود نیز غافل نمی شود و او را از یاد نمی برد. در حدیثی قدسی می خوانیم: «لَو یَعلَمُ المُدبِرونَ عَنّی کَیفَ انتِظاری لَهُم ورِفقی بِهِم وشَوقی الی تَرکِ مَعاصیهِم لَماتوا شَوقاً الَیَّ وتَقَطَّعَت اوصالُهُم مِن مَحَبَّتی»(1)؛ (اگر کسانی که از من روی گردانیده اند بدانند چگونه منتظرشان هستم و چقدر لطف من شامل حال شان است و چقدر مشتاق به ترک گناهآنانم، حتماً از شوق می مردند و از محبت من متلاشی می شدند). این حدیثبه خوبی نشان می دهد که خداچقدر نسبت به بندگان حتی گناهکار خود رئوف است و چقدر به آنها علاقه دارد و با اینکه انسان گنهکار، خدارا نافرمانی کرده و از او دور شده، امّا خداوند مشتاقانه منتظر بازگشت اوست. آیا تا به حال در محبت یک مادر به فرزند دقّت نموده اید؟ مادری که آغوش پر مهرش همیشه به روی فرزند گشوده است و از هیچ کمکی نسبت به او دریغ ندارد. شدّت محبت خداوند به مخلوقاتش از محبت مادر نیز بیشتر است. در زمان رسول خدا(صلی اللهعلیه و آله) عدّه ای اسیر نزد پیامبر آوردند. ناگهان زنی از اسیران، که چشمش به کودکی اسیر افتاده بود، دوید و او را در آغوش گرفت و شیرش داد. پیامبر(صلی اللهعلیه و آله) به اصحاب فرمود: آیا به نظر شما این زن هیچ گاه حاضر می شود کودک خود را در آتش افکند؟ عرض کردند: خیر؛ تا قدرت داشته باشد این کار را نمی کند. پیامبر فرمود: خداوند نسبت به بندگان خود مهربان تر از این مادر نسبت به فرزند خود است.(2) خدایی که همه پدیده های هستی را جهت رشد و کمال انسان آفریده و تنظیم کرده و متناسب با جایگاه و وظایف هر کس، غرائز و کشش های لازم را درون او تعبیه نموده و برای مثال مادران را به گونه ای پر مهر و عاطفه آفریده که می توانند از آسایش و خواب و استراحت خود صرف نظر کنند و به تربیت و مراقبت از فرزندان شان همت بگمارند. بی گمان چنین خدایی به همه بندگان خود با نگاه رحمت و عطوفت و شفقتی بی مثال می نگرد چرا که او به عنوان کمال مطلق واجد همه فضائل و نیکی های مخلوقات خود در والاترین و بی حد و حصرترین مراتب آنهاست. یعنی اگر مهر مادری را وصفی نیکو در نهاد مادران می یابیم باید بدانیم که کمال این مهر و شفقت در وجود پروردگار یافت می شود. با این حساب آیا می توان چنین تصور کرد که خدابندگانش را فراموش کند و آنها را تنها بگذارد؟! باید مراقب بود! شیطان اینگونه القا می کند که احساس کنیم خداما را فراموش کرده و تنها گذاشته است تا ما را از خداو رحمتش ناامید و دور سازد و در نتیجه خداو یاد او را فراموش کنیم. این در حالی است که ما باید با تذکر و یادآوری مدام این حقیقت را از یاد نبریم که او دوست مان دارد. اطاعت الهی، شرط استمرار محبّت الهی انسان از طریق اطاعت خداوند و انجام واجبات الهی می تواند به او نزدیک شود و خود را محبوب او سازد. خداوند خود می فرماید: «مَا تَحَبَّبَ اِلَیَّ عَبْدِی بِشَیْ ءٍ اَحَبَّ اِلَیَّ مِمَّا افْتَرَضْتُهُ عَلَیْه»(3)؛ (بنده من با چیزی محبوب تر از آنچه بر او واجبنموده ام، محبت مرا بخود جلب نمی کند) و در روایتی امام علی(علیه السلام) می فرماید: (ای اصبغ! اگر گام های تو استوار باشد و ولایتپذیری تو کامل و دستت گشاده، بدان که خداوند به تو، از خودت مهربانتر است)؛ «یا اَصبَغُ! لئن ثَبَتَتْ قَدَمُکَ و تَمَّتْ وَلایَتُکَ و انبَسَطَتْ یَدُکَ فاللّه  اَرحَمُ بِکَ مِن نفسِکَ».(4) واضح است که برای تداوم بخشیدن این محبوبیت باید خدارا زیاد یاد کنیم. زیرا او خود در آیه152 سورهبقره فرموده: (پس به یاد من باشید، تا به یاد شما باشم! و شکرمرا گویید و [در برابر نعماتم] کفران نکنید)؛ «فَاذْکُرُونی اَذْکُرْکُمْ وَ اشْکُرُوا لی وَ لا تَکْفُرُون». همچنین در آیه31 سورهآل عمران و از قول پیامبر می خوانیم: (اگر خدارا دوست دارید از من اطاعت کنید تا خداشما را دوست بدارد)؛ «قُلْ اِن کُنتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونی یُحْبِبْکُمُ اللَّهُ». باید مراقب باشیم مانند کسانی نشویم که خدارا فراموش کرده اند و خداوند نیز آنها را به حال خودشان رها کرده و غرق در گناه شده اند. چرا که به تعبیر قرآن در آیه19 سورهحشر، فراموشی خدا سبب می شود که انسان خویشتن خویش را نیز از یاد ببرد: «وَ لا تَکُونُوا کَالَّذینَ نَسُوا اللَّهَ فَاَنْساهُمْ اَنْفُسَهُمْ اُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُون»؛ (و همچون کسانی نباشید که خدارا فراموش کردند و خدانیز آنها را به «خود فراموشی» گرفتار کرد، آنها فاسقان اند). خودفراموشی بدین معنا که آدمی ارزشها و استعدادها و لیاقتهای ذاتی خود را که خدادر او نهفته و از بقیه مخلوقات ممتازش ساخته، به دست فراموشی می سپرد و این مساوی با فراموش کردن انسانیت خویش است و چنین انسانی تا سرحد یک حیوان درنده سقوط می کند و همتش چیزی جز خواب و خور و شهوت نخواهد بود.(5) برای همین است که باید گناه و مجالسی را که زمینه فراموشی انسان از سوی خداوند سبحان فراهم می سازد، ترک کرد همچنان که در آیه140 سورهنساء نیز آمده که: «اِذا سَمِعْتُمْ آیاتِ اللَّهِ یُکْفَرُ بِها وَ یُسْتَهْزَاُ بِها فَلا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ حَتَّی یَخُوضُوا فی حَدیثٍ غَیْرِهِ اِنَّکُمْ اِذاً مِثْلُهُمْ»؛ (هر گاه بشنوید افرادی آیات خدارا انکار و استهزا می کنند، با آنها ننشینید تا به سخن دیگری بپردازند! و گر نه، شما هم مثل آنان خواهید بود). باید از روز نخست، در محافل و مجالسی که حرمت و حرم مقدسات و قداست مفاهیم و ضروریات دین در آن شکسته می شود، شرکت نکرد و یا به محض آگاهی از چنین چیزی، مجلس را ترک کرد تا خداوند ما را در زمره ی جمعیت ستمگر و فراموش شده قرار ندهد و اگر به گناهی آلوده شدیم به جای ناامیدی از رحمت الهی، با توبه زمینه جلب رحمت خداوند را ایجاد کنیم و بدانیم تنها گناهی که گناهی بزرگتر از آن نیست ناامیدی از رحمت و بخشایش پروردگار مهربان است.در جمع بندی همه این مطالب باید گفت که خداوند هیچ وقت انسان را فراموش نمی کند و از یاد او غافل نمی گردد. به هر حال خدایی که انسان را در ظلمتکده رَحم فراموش نکرد، خدایی که هنگام طفولیّت که توانایی بر تغذیه از موادّ غذایی این جهان نداشت روزی اش را قبل از تولّد به پستان مادر مهربان حواله کرد، خدایی که هنگام پایان دوران شیرخوارگی در آن حال که ناتوان بود روزی اش را به دست پدری پر مهر داد که صبح تا شام تلاش کند و خوشحال باشد که برای تهیّه غذای فرزندانش زحمت می کشد؛ این خداچگونه ممکن است انسان را فراموش کند(6) و او را برای تامین نیازهای مادی و معنوی و برای رفع مشکلاتش، تنها گذارد؟ .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه