آیا امام جواد ـ عليه السّلام ـ، ياران و اصحابی داشتند؟ به صورت مختصر بيان كنيد.

در هر دوره‎اي كه امامان شيعه پرچم هدايت جامعه را برعهده مي‌ گرفتند، و امامت جامعه را عهده‎دار مي‌ شدند، به تربيت شاگردان مي‌ پرداختند. شاگرداني كه هركدام وزنه علمي بزرگي به شمار مي‌ رفتند و در ميدان رقابت سرآمد دانشمندان عصر خود بودند. حضرت امام جواد ـ عليه السّلام ـ امام نهم ما شيعيان نيز به تربيت شاگرداني پرداختند كه مايه استمرار و پايداري تشيع بودند. آنها در رشد و شكوفايي تمدن اسلام سهم بسزايي داشتند، لذا شايسته است كه براي احياي نام و ياد و آثار و مرام تربيت يافتگان مكتب ائمه و معرفي آنان به نسل حاضر و آينده تلاش نمود. در اين جا به برخي از اين بزرگواران اشاره می شود. 1. عبدالعظيم حسني: عبدالعظيم فرزندعبدا... بن علي بن حسن بن زيد بن حسن بن علي بن ابي طالب ـ عليه السّلام ـ میباشد، که به سبب انتسابش به امام حسن ـ عليه السّلام ـ ملقب به عبدالعظيم حسني است. وي از اصحاب امام جواد ـ عليه السّلام ـ و امام هادي ـ عليه السّلام ـ بود. و مشهور است كه وي در زمان امام هادي ـ عليه السّلام ـ وفات يافت. وي فردي جليل القدر و عابدي وارسته بوده كه روايات و احاديث زيادي از امام جواد ـ عليه السّلام ـ و امام هادي ـ عليه السّلام ـ نقل كرده است وي كتاب «خطب اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ» و كتاب «اليوم و الليله» را تأليف نموده است. عبدالعظيم حسني خدمت امام هادى - عليه السلام - رسید ؛ اعتقادات خود را بر ايشان عرضه كرد و امام آنها را مورد تایید قرار دادند. محمد بن خالد برقي روايت مي‌ كند كه عبدالعظيم حسني از ترس سلطان وقت كه علويين را اذيت و آزار مي‌ كرد و آنان را به قتل مي‌ رساند، گريخت و به شهر ري آمد. و در خانه يكي از شيعيان سكونت گزيد، شيعيان خبر حضور ايشان را شنيدند. و به نزدش آمده و به حديث او گوش فرا مي‌ دادند و سئوالات شرعي خود را مي‌ پرسيدند. ابوحماد رازى مى گوید : خدمت امام هادى - عليه السلام - در سامرّا رسيدم و سؤ الاتى از احكام شرعى كردم ؛ پاسخ گرفتم هنگامى كه خواستم با حضرت وداع كنم ايشان گفتند: اى حماد! اگر در شهر و ناحيه خودت دچار مشكلى درباره احكام دين شدى درباره آن از عبدالعظيم حسنى بپرس و سلام مرا به او برسان . وي در سال 245 هـ.ق وفات يافت. هم اكنون قبر وي در شهر ري نزديك تهران واقع شده و زيارتگاه عاشقان اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ مي‌ باشد. در برخي از روايات ثواب زيارت ايشان را معادل ثواب زيارت امام حسين ـ عليه السّلام ـ ذكر كرده اند. 2. احمد بن محمد بن ابي نصر بزنطي: وي از جمله ياران و اصحاب امام رضا ـ عليه السّلام ـ و امام جواد ـ عليه السّلام ـ بود و نیز نزد آن دو بزرگوار جایگاه رفیعی داشت.. وي احاديث زيادي از اين دو امام بزرگوار روايت كرده و مورد وثوق واطمینان محدثان شيعي میباشد. بزنطي به عنوان فردي جليل القدر، فقيهي فاضل و يكي از اصحاب اجماع معرفي شده است. شيخ طوسي در الفهرست آورده است: وي از ثقات اهل كوفه مي‌ باشد كه حضرت رضا ـ عليه السّلام ـ را ملاقات كرده و نزد ايشان از مقام عظيمی برخوردار بود. وفات وي در سال 212 هـ.قمیباشد. وي كتب متعددي تأليف كرده كه از جمله آنها مي‌ توان به كتاب «الجامع» اشاره كرد. 3. فضل بن شاذان: فضل بن شاذان نيشابوري از اصحاب امام جواد و هادي و عسكري ـ عليهم السّلام ـ بود. وي نیز فردي مورد اعتماد و جليل القدر و فقيه و متكلم بود. فضل بن شاذان از جمله كساني است كه امام حسن عسكري ـ عليه السّلام ـ براي وي طلب رحمت فرمودند.برخي نوشته اند او 180 كتاب در فقه و حديث و رد بر فرقه هاي ضاله و... نگاشته است كه متأسفانه اكثر آنها از بين رفته است. شيخ طوسي نام برخي از آثارش را در الفهرست ذكر كرده است. اكثر تراجم نويسان از اوبه نيكي ياد كرده اند. وفات فضل را در سال 260 هـ.ق نوشتهاند. 4. حبيب بن اوس طائي: حبيب بن اوس طائي معروف به ابوتمام، از اصحاب خاص امام جواد ـ عليه السّلام ـ بود. او شاعري بزرگ و استاد لغت‎شناس و تاريخ و ايام عرب بود. وي داراي قصيده معروفي است كه درباره ائمه دوازده گانه مي‌ باشد. شيخ عباس قمي مي‌ نويسد: علما گفته اند كه از قبيله «طي» سه كس بيرون آمدند كه هر كدام در باب خود منفرد بودند، حاتم طائي در جود ، داود طائي در زهد و ابوتمام طائي در شعر. قبر ابوتمام در موصل معروف است. 5. محمد بن ابي عمير: وي از قبيله «ازدواج» از بزرگترين قبايل عرب بود. علما و دانشمندان حكم به وثاقت و بزرگواري او نموده اند و او را عابدترين و با ورع‎ترين مردم زمان خويش مي‌ دانند. و در فقه و دانش او را از افراد برجسته زمان خويش مي‌ شمارند كه داراي كتب بسياري است. از نظر علم حديث وي فردي معتبر مي‌ باشد. وفات وي در سال 217 هـ.ق ذكر شده است. شيخ طوسي كتب زيادي براي او شمرده است از جمله اين كتابها مي‌ توان به كتاب «النوادر»، كتاب «الاستطاعه» و كتاب «الرد علي اهل القدر و الجبر» اشاره كرد. 6. محمد بن سنان: وي از ياران برجسته امام جواد ـ عليه السّلام ـ بود. رواياتي وجود دارد كه بر بزرگي شأن و شدت اعتقاد و علم و ورع او دلالت مي‌ كند. امام جواد ـ عليه السّلام ـ درباره او و صفوان بن يحيي فرمود: خداوند از آن دو راضي و خشنود گردد زيرا آنها با من و پدرم هرگز مخالفت نكردند. 7. علي بن مهزيار: علي بن مهزيار اهوازي از اصحاب امام رضا ـ عليه السّلام ـ و امام جواد ـ عليه السّلام ـ و امام هادي ـ عليه السّلام ـ بود. وي از منزلتي رفيع در نزد ائمه برخوردار بوده است. از جانب امامان معصوم وكيل بود. او با امام جواد ـ عليه السّلام ـ مراسله و مكاتبه داشت. امام جواد ـ عليه السّلام ـ در جايي براي او مي‌ نويسد: «نوشته‎ات به دستم رسيد. از كلامت خوشحال شدم، خداوند تو را مسرور گرداند...» در معجم رجال الحديث آمده است: وي از خواص ياران امام جواد ـ عليه السّلام ـ بود و از جانب ايشان وكالت داشت و همچنین نزد آن امام بزرگوار داراي قدر و منزلت بود. در حديث، جزء موثقين بوده و طعن و ايرادي بر او وارد نشده است. وي كتب زيادي تأليف كرده است. از ديگر ياران آن حضرت مي‌ توان به آدم بن اسحاق قمي، ابراهيم بن مهزيار، احمد بن محمد بن عيسي اشعري قمي، زكريا بن آدم، صفوان بن يحيي و محمد بن اسماعيل بن بزيع اشاره كرد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه