چرا مردم براي امير المومنين ـ عليه السلام ـ قيام نکردند؟

قيام بر عليه وضع حاکم بدون مقدمه و بدون فراهم بودن زمينه مشکل است. در اين قضيه نيز اگر چه به سرعت فراهم نشد اما پس از مدتي محقق شد و اين گونه هم نمي توان تصور کرد که هيچ انعکاسي از سوي مردم انجام نشد چون قيام هايي صورت گرفت و عده اي از بيعت امتناع کردند اگر چه در همان روز قدرت کودتا گران و خشم و سرکوبي آنان به حدي بود که گروهي از انصار از جمله سعد بن عباده رئيس قبيله خزرج هرگز بيعت نکرد اما قومش از ترس خشونت و سرکوب، گردن به اطاعت نهاد، در هيچ کودتايي فرصت قيام براي معترضين و قيام گران وجود ندارد اگر کودتا هاي تاريخ در جهان را بررسي کنيد کودتاگران مدت ها قدرت را به دست گرفته اند وتا جامعه به خود بيايد و به وضع موجود اعتراض کند، مدت ها طول مي کشد. عمر از بيعت با ابوبکر به عنوان «فلته» ياد مي کند، فلته، به کاري نسنجيده و ناگهاني گفته مي شود که مترادف کودتا است در واقع مردم با جريان سقيفه در برابر عمل انجام شده و ناگهاني قرار گرفتند و از سوي کساني غافلگير شدند که با پيامبر نسبت داشتند و از مهاجرين بودند که بلافاصله پس از کودتا شروع کردند به گرفتن بيعت، ابتدا خود کودتاگران در بيعت پيش دستي کردند، و بعد ديگران را نیز وادار به بيعت کردند پس از بيعت جمعي که حاضر بودند، به خانه هاي غايبين و بني هاشم رفتند و تقاضاي بيعت کردند، با اين همه علاوه بر بني هاشم، برقي در رجال خود از عده اي ياد مي کند که از بزرگان صحابه هستند که هيچ يک بيعت نکردند. غير از آنها 150 نفر ديگر نيز از بيعت تمرد کردند که همه از صحابه بودند. از اين گذشته قيام مهمي صورت گرفت که مربوط به جريان سقيفه بود اين قيام را مورخين با نام (رده) يا مرتدين ياد کرده و آنرا خروج از اسلام ناميده اند در حالي که همه آنها از اسلام خارج نشدند، بلکه برخي معترضين به وضع موجود بودند، اعتراض آنان در مرحله اول به سقيفه و نوع حکومت و برخورد عاملان ابوبکر با مردم بود، پس شورش بزرگ و مهمي صورت گرفت اما توسط حکومت خلفا به شدت سرکوب شد ، از طرف دیگر مورخين نيز با سانسور يا عدم اطلاع دقيق از علل قيام، آن را به نام «مرتدين» در تاريخ ثبت کردند، و جرياني در تاريخ نگاري پس از آن بوجود آمد که طرفدار هيئت حاکم شد و بسياري از مسائل از جمله حديث غدير و احاديث فضيلت و حقانيت امير مومنان را سانسور کردند. پيشتر ياد آور گرديد که مردم با جريان سقيفه در مقابل کودتايي قرار گرفتند که خشن ترين مرد عرب (عمر) در پشت اين قضيه با عمال و کارگزاران و دستيارانش قرار داشت، که بلافاصله حکومت و دولت کودتا به وي رسيد، که سخت گيري هاي کم نظيري درباره صحابه بکار بست. علاوه بر اين بازگويي احاديث و سيره پيامبر و عمل به آنرا کاملا منع کرد و سانسور و اختناق خاص و بي سابقه در اسلام از سوي او اعمال شد، اما اين روش حکومتداري، و حکومت ميليتاريستي (نظامی گری) چندان نپاييد و سرانجام پس از طي شدن دوران حکومتش که به خاطر نوع حکومتش او را کشتند و عثمان بر سر کار آمد روش خاصي در پيش گرفت که مقدمه خيزش و شورش بزرگ گرديد که مقدمات آن از زمان خليفه اول و دوم شروع شده بود، اگر چه سقيفه محل کودتا بود اما با گذشت زمان و آشکار شدن بی لیاقتی خلفا ، سرانجام در سال 35 هجری ، زمينه قيام فراهم شد و مردم به طرفداري از حق و اعاده آن به صاحبش قيام کردند و براي قبولاندن حکومت و خلافت به سختي او را در تنگنا قرار دادند و بيعتي بي سابقه و استقبالي عمومي از حاکميت اميرمومنان روي داد. کودتاي سقيفه حدود 25 سال طول کشيد، تا دگر باره مردم به خود آمده و حکومت را به اهلش واگذار کردند. در ابتداي حکومت کودتا، عمر علاوه بر اينکه کار خودشان را «کودتا» و ناگهاني ناميد، گفت خداوند [ ما را ] از شر اين کار نگهدارد اگر بعد از اين عمل تکرار گرديد،عامل آنرا گردن بزنيد. اين اعتراف بهترين دليل بر نامشروع بودن حکومت آنان بود و عمر پيش بيني مي کرد که مردم به اين مسئله بعدا اعتراض خواهند کرد، اين گونه شد و مردم بعدها به اين کودتا اعتراض کردند و روشن گرديد که با رغبت و ميل باطني نبوده بلکه به زور سر نيزه مردم مجبور به سکوت شدند. نتيجه: اصل قيام صورت می گرفت، و نارضايتي ها از حکومت خلفا نيز اعلام شد،اما قيام هاي ابتدايي منسجم نبود لذا به زودی سرکوب می شد ، البته طرفداران علی (ع) نیز بعضاً به حمایت زبانی اکتفا می کردند و در مقام عمل اقدام نمی کردند لذا امام (ع) صبر و سکوت را پیشه کردند ، اما رفته رفته و با مشاهده بی عدالتی های حکومت وقت ، به خصوص در عصر عثمان اعتراض ها گسترش یافته و و سرانجام علناً خود را نشان داد، - به کلي وضع دگرگون شد، مردم به امير مومنان روي آورده و ایشان را به خلافت برگزیدند. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه