آیا حیوانات روز قیامت محشور می شوند؟

براساس آنچه از آیات قرآنى استنتاج مى شود، حیوانات نیز مانند همه موجودات و همه ذرّات وجود، به سوى معاد در حرکت بوده و همگام با همه نظام وجود و به عنوان قطعه اى از نظام هستى، در سیر و حرکت اند و حرکت و سیر آنها نیز به آنجایى منتهى مى گردد که همه حرکت ها منتهى خواهد شد .حیوانات هم مانند هر موجود دیگرى، داراى جهاز خاص وجودى بوده و داراى مسیرها و طریق هاى مختلف و متنوع و در عین حال حساب شده و منظم مى باشند و آنها نیز مانند هر موجود دیگرى، طبق راه و مسیرى که در پیش دارند و در پیش مى گیرند ؛ به نقطه اى که همه وجود به سوى آن در حرکت است (یعنى به سوى مبدأ متعال و روز معاد و قیامت )، در حرکت اند و در آن روز، به نتیجه حرکت خود و مسیر و راهى که در پیش دارند، خواهند رسید .در قرآن کریم بعضى از آیات وجود دارد که با صراحت به سیر و حرکت حیوانات و همه جنبنده ها و پرنده ها، به سوى معاد و قیامت اشاره مى کند:«وَمَا مِنْ دَابَّةٍ فِی الْأَرْضِ وَلَا طَائِرٍ یَطِیرُ بِجَنَاحَیْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثَالُکُمْ مَا فَرَّطْنَا فِی الْکِتَابِ مِنْ شَیْ ءٍ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ یُحْشَرُونَ »؛ الانعام (6 )، آیه 38 . ؛ «نیست هیچ جنبنده اى در زمین و نیست هیچ پرنده اى که با دو بال خود پرواز مى کند ؛ مگر اینکه همه آنها مانند شما انسان ها، امت هایى هستند و ما در کتاب تکوین، چیزى را بى حساب به وجود نیاورده ایم . سپس همه این جنبنده ها و پرنده ها، به سوى پروردگارشان محشور مى شوند» .این آیه با صراحت کامل، همه جنبنده ها و پرنده ها را - که شامل تمامى اصناف، انواع و طبقات حیوانات مى گردد حساب شده و داراى اجتماعات و مقررات و نظم خاص حاکم در اجتماعات آنها و نیز شعور و اراده و حرکت و سیر به سوى معاد و مبدأ متعال، مى داند و با وجود صراحت خاص این آیه در حشر همه حیوانات، هیچ گونه شبهه و تردیدى، در اصل حرکت به سوى معاد باقى نمى ماند .قرآن همچنین مى فرماید:«وَ اِذا الوُحُوشُ حُشِرَت »؛ تکویر(81 )، آیه 5 . . گرچه این آیه دلالت خاصى دارد و دلالت بر حشر وحوش مى کند ؛ اما این حقیقت را نیز مى رساند که غیر وحوش نیز محشور خواهند بود .بنابراین وقتى مى گوییم همه موجودات، بدون استثنا - به مقتضاى آیات قرآنى به سوى مبدأ متعال و به سوى معاد، برگشت نموده و حرکت مى کنند و به مبدأ متعال مى رسند؛ نباید از این جملات برداشت نادرستى کرد و اندیشید که در روز قیامت، رسیدن موجودات به مبدأ متعال، به یک معنا بوده و رسیدن موجودات به او معناى واحدى دارد ؛ بلکه باید توجه داشت که رسیدن به مبدأ متعال در خصوص هر موجودى، به معناى خاصى است ؛ مثلاً رسیدن انسان به مبدأ متعال، با رسیدن موجودات دیگر به او فرق دارد .همچنین رسیدن هر موجودى، غیر از رسیدن موجود دیگر است و نیز نتیجه حرکت و راه و روش هر کدام از موجودات - که در معاد ظاهر مى گردد نتیجه مخصوصى بوده و غیر از نتیجه حرکت و راه و روش موجود دیگرى است .اگر به شما گفته شود: در فصل بهار، همه خاک ها به حرکت در مى آیند و نتایج حرکت ها درفصل تابستان ظاهر مى گردد، آیا شما از این جمله، چنین مى فهمید که همه حرکت ها، نتیجه واحدى خواهد داد و نتیجه ها یک شکل و یکسان خواهد بود؟! اگر گفته شود: دانه ها در این فصل، حرکت آغاز مى کنند و نتیجه ها در فصل تابستان به ظهور مى رسد، آیا شما چنین برداشت مى کنید که نتیجه ها در تابستان، یکى خواهد بود؟اگر گفته شود: همه نطفه ها در رحم ها، حرکت هاى خود را شروع مى کنند و بعد از مدتى، نتیجه ها ظاهر مى شود ؛ آیا شما این تصور را مى کنید که نتیجه ها یکى خواهد بود؟ اگر گفته شود: همه موجودات، به سوى نقطه اى که «معاد» نامیده مى شود، حرکت مى کنند و همه در آن روز، نتایج حرکت ها را خواهند یافت و همه به مبدأ متعال خواهند رسید ؛ آیا این چنین خواهید فهمید که نتیجه ها یکى بوده و همه، به یک نحو، به معناى واحد به او خواهند رسید؟!افرادى هستند که وقتى چنین مى شنوند، آن چنان فکر مى کنند و سپس با شگفتى مى پرسند: آیا همه موجودات، مانند انسان به او مى رسند و همه موجودات، نتیجه و جزاى اعمالشان را مى بینند و به بهشت و جهنم مى روند و...؟! براى اطلاعات بیشتر ر .ک: محمد شجاعى، معاد یا بازگشت به سوى خدا، ج 1، صص 53 - 69 . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه