معناي کلي دين چيست؟ يعني اگر بخواهيم به فرد مسيحي يا غير مسلمان معناي دين را بفهمانيم بايد چه بگوييم؟

از ابتداي خلقت بشر موضوعي بنام دين همراه و همزاد آدمي بوده است. لذا مي توان گفت که دين، واقعيتي انکار ناپذير است که همواره در حيات بشري به همه ابعاد زندگي وي سايه افکنده است. و دين خواهي، در متن آفرينش و سرشت افراد نهاده شده و هرگز از بشر جدا نبوده است. البته بنا به دلايل بيروني و دروني، گاهي فرود و گاهي صعود هايي داشته است اما هرگز غروب دائمي نداشته است و فرستادن انبياء و پيامبران به سوي بشر به خاطر جلوگيري از فرود و غروب دائمي دين بوده است. واژه دين داراي معاني گوناگوني است که مهم ترين آنها عبارتند از: جزاء، طاعت، عادت، حکم، قيد، و... اما اصلي ترين و مهم ترين معناي دين طاعت و فرمانبرداري است. لذا با توجه به معناي لغوي دين در تعريف جامعه شناسان دین تعاريف گوناگوني دارد که به برخي اشاره مي شود و بعد از آن تعريفي هم از آيت الله جوادي آملي مي آوريم. 1. دين مجموعه اي از عقايد موروثي و مورد قبول است که در مورد روابط انسان با آنچه بعداً وجود خوانده مي شود، مانند مفاهيمي چون: روح، خدا، زندگي، مرگ، دنياي پس از مرگ، بهشت و دوزخ. 2. دين يک مکتب خاص اعتقاد و اعمال و عبادات است که مشتمل بر مجموعه اي از قواعد اخلاقي و حکمت هاي فلسفي باشد. 3. ماکس مولر، خاورشناس و دين شناس آلماني گفته است که دين کوششي است براي درک آنچه درک نشدني است و بيان آنچه غير قابل تقرير است. 4. دورکيم، جامعه شناس فرانسوي، گفته است که دين مذهب مشترکي از اعتقادات و اعمال مربوط به مقدسات و محرمات است، اين اعتقادات و اعمال کساني است که به نام گروه مؤمنان به آن گرويده و در امت واحدي گرد مي آيند. بنابراين تعاريف، اعتقاد به يک مبدأ متعالي و پرستش او، که از کهن ترين مظاهر حيات انساني است، دين ناميده مي شود. اما تعريف دين از نظر اسلام شناسان عبارت از: 5. مجموعه احکام و مقرراتي که زندگي انسان را در جهت طاعت و فرمانبرداري از مبداء هستي تنظيم مي کند و به عبارت ديگر: مجموعه عقايد، قوانين و مقرراتي که هم به اصول بينشي بشر نظر دارد و هم درباره اصول گرايشي وي سخن مي گويد و هم اخلاق و شئون زندگي او را زير پوشش دارد و براي اداره فرد و جامعه انساني و پرورش انسان ها از طريق وحي و عقل در اختيار آنان قرار دارد. اما دين در عرف قران عبارت است از سنت هاي اجتماعي که در جامعه جاري است و اين سنت اجتماعي يا دين فطري و حق است و يا دين تحريف شده غير فطري، آنجا که مي فرمايد: لکم دينکم ولي دين. يعني همان اعتقادي (شرک) که شما داريد براي شما و اعتقاد به دين توحيدي براي من باشد، اصولا دين الهي براي اصلاح انسان و جامعه او و محقق ساختن کمال و سعادت و رستگاري آمده است. بنابراين دستورهايي که پرودرگار عالميان براي رستگاري جامعه بشري بر رسولان و پيامبران حق، نازل کرده و اطاعت از اين فرامين و مقررات را لازم دانسته است تا با تبعيت و پيروي از آنها،کمال و سعادتي که خداوند وعده داده و نيل به آن را تضمين نموده است محقق گردد. در دوره هاي مختلف حيات بشري اين فرامين توسط انبياء بر انسان بيان شده است. دوره اي توسط حضرت نوح ـ عليه السلام ـ ، دوره اي ديگر توسط ابراهيم ـ عليه السلام ـ ، دوره اي توسط موسي ـ عليه السلام ـ و دوره اي توسط حضرت عيسي ـ عليه السلام ـ و در نهايت به صورت کامل و نهايي توسط حضرت پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در قالب قرآن و روايات وارده از آن حضرت بيان شده است و به عنوان دين اسلام در اختيار بشر قرار گرفته است و خداوند مي فرمايند: و من يبتغ غير الاسلام دينا فلن يقبل منه و هو في الآخرة من الخاسرين. «و هر کس غير از اسلام ديني اختيار کند هرگز از وي پذيرفته نيست و او در آخرت از زيانکاران است». جهل و ناداني نسبت به جهان آفرينش و مبدأ و معاد و از همه مهم تر جهل و ناآگاهي از دين موجب مي شود که افراد به خصوص افراد غير مسلمان نسبت به دين اسلام با ديده‌ای ترديد نگاه کنند لذا براي اينکه بخواهيم افراد را جذب دين کنيم ابتدا بايد خودمان از دين شناخت صحيح داشته باشيم و اين شناخت را براي ديگران نيز بيان کنيم تا آنها هم به شناخت صحيح از دين برسند. چرا که علم و دانش و شناخت از دين باعث گرايش به آيين و اعتقاد به مبدأ هستي مي شود همان طور که علي ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: «علم و دانش ريشه همه خيرها و جهل و ناداني، ريشه همه شرهاست». جارود بن معلّي معروف به ابو منذر، نصراني بود و از دانشمندان و فلاسفه نيز بشمار مي رفت. وقتي آوازه دعوت پيامبر را شنيد به مدينه آمد و به حضرت پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ گفت: من داراي ديني غير از شما هستم؛ شما بر چه مبعوث شده اي! حضرت فرمود: من مبعوث شده ام به گواهي بر يگانگي خداوند و اينکه بنده‌ی خدا و رسول او هستم و نيز مبعوث شده ام به دوري از شرک و ديني که در آن غير خدا عبادت شود و همين طور به اقامه نماز در وقتش و اداي زکات به اهلش و روزه ماه رمضان و حج گزاردن در صورت استطاعت و نيز در آئين من هر کس عمل صالح انجام دهد براي خودش مي باشد و اگر کار زشتي کند عقاب خواهد ديد و به اين ترتيب پروردگار من براي بندگان ظلم و ستم روا نمي دارد. در اين جواب، حضرت پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ دين خود را به طور خلاصه به جارودبن معلّي و همراهان معرفي مي کند و از آنجا که آنها هم با شناخت و علم و آگاهي سئوال نموده بودند و در اين زمينه مطالعه داشتند؛ لذا دعوت پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ را بر حق دانستند و ايمان آوردند و البته پيامبر اکرم اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در نامه هاي خود براي دعوت مردم به آيين مقدس اسلام به طور مختصر و مفيد به معرفي دين خود مي پرداختند و کساني که معرفت و آگاهي داشتند آيين حضرت را به صورت دين جديد مي پذيرفتند. لذا در فهماندن دين به ديگران ابتداء بايد خود شخص آگاهي کامل به دين داشته باشد و ديگران را نيز با آگاهي کامل به آيين و دين خود دعوت کند. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه