کتاب مقدس ابتدا به کتب یهود ومسیحیان گفته می شد و بعدها این اصطلاح به تمام کتب ادیان دیگر تعمیم پیدا کرد ؟

روح دین را قداست تشکیل می‌دهد، به طوری که تمام ادیان الهی بر احترام گذاردن خاص به خداوند و هر چه و هر کس که به او منسوب است تأکید می‌ورزند، حتی مذاهب انحرافی نیز برای بت و خدایان قداست قائلند. در اسلام از نظر دین، هر فعل یا امری که جنبه الهی و صبغه ربوبی داشته باشد، مقدس است. «صبغه الله و من احسن من الله صبغه؛ هر چیزی که به هر نوع و ترتیبی دارای چنین رنگی باشد، امری مقدس است» (بقره، آیه 138). قدسی بودن مبتنی بر بهره مندی از صبغه و جنبه الهی در عقاید و اخلاق و افعال فردی و اجتماعی است و آن نیز در پرتو حسن و نیکویی فعل و فاعل به دست می آید. بنابراین هر چیزی که صبغه ربوبی و جنبه الهی داشته و تحت نظارت و دستور خداوند متعال باشد از امور مقدس محسوب می شود. حتی افعالی که انسان ها به مقتضای طبیعت و نیازهای طبیعی خود انجام می دهند و در راستای دستورات خداوند متعال است از امر قدسی شدن مستثنا نیست (ر.ک: نسبت دین و دنیا، آیت الله جوادی آملی، نشر اسراء، چاپ اول 1381، صص 100 - 89). چنانکه امام صادق(ع) در این باره فرمودند: «الکاد علی عیاله کالمجاهد فی سبیل الله؛ کسی که برای تأمین خانواده خویش تلاش کند، اجر او مانند پاداش مجاهد در راه خداست» (وسائل الشیعه، ج 17، ص 67). دقت در حدیث فوق و سایر احادیث بسیار متعددی که مشابه آن وجود دارد، نشان می دهد که شرع با دخالت در امور دنیوی - حتی در امور ضروری بشر، همانند به دست آوردن مخارج زندگی - سبب می شود بین امور دنیوی بشر و مفاهیم کاملا مقدس - همانند قرآن کریم، پیامبران و امامان و... - ارتباط برقرار و آنها نیز اموری قدسی و الهی شود؛ حتی ممکن است آن قدر میزان تقدس و الهی بودن آنان بالا باشد که انسان به یاری آنها بتواند در معاد به بالاترین مدارج عالی بشریت و لقای پروردگارش نایل آید. تشخیص امور مقدس می تواند هم از طریق دلایل نقلی و آیات و روایاتی استفاده شود که برای اعمال خاصی نظیر نماز، روزه، حج و جهاد و... ارزش و جایگاه ویژه ای قائل شده اند باشد و هم می تواند از طریق دلیل عقلی دین و حکم آن پیرامون اعمالی که مربوط به امور زندگی دنیوی و معیشتی جامعه است؛ صورت پذیرد. و در این قبیل از اعمال و رفتار، هیچ فرقی بین امور مهم و غیر مهم وجود ندارد؛ به گونه ای که از اعمال به ظاهر کم اهمیت - مانند خوردن، آشامیدن، تفریح، مسافرت و... تا امور سرنوشت ساز اجتماعی نظیر تهیه امکانات اقتصادی ملت، ارایه خدمات و بهداشت و درمان، حفظ امنیت داخلی و خارجی، قانونگذاری و... همه در صورتی که در راستای تعالیم و ارزش های الهی بوده و صبغه دینی به خود گیرد و برای تحصیل قرب و رضای الهی باشد می تواند اموری مقدس شوند، گرچه درجه قداست آنها متفاوت است (ر.ک: نسبت دین و دنیا، همان، صص 94 - 93). و بالاخره این که؛ با همه ارزش و اهمیتی که دین اسلام برای هدایت مردم و فهم درست و اقبال انسان ها به سوی خداوند متعال و تعالیم او قایل است، هیچگاه تقدس و ارزشی ماورایی دین و مقدسات ربوبی را بر دیدگاه ها، فهم ها و تلقی های آنان مبتنی نمی کند؛ اینگونه نیست که قداست امری مقدس، بستگی به نظر و رأی مردم داشته باشد و براساس نظرات موافق و مخالف و توهم و خیال پردازی های اشخاص، قداست آنان در تغییر باشد، بلکه همانگونه که گذشت امور مقدس دارای پشتوانه مستقل و ثابت دینی هستند. کتاب قرآن نیز بدلیل انتسابش به خداوند (چه در الفاظ و کلمات و چه در مفاهیم) دارای تقدس می باشد. علاوه بر اینکه کتاب قرآن به عنوان « معجزه همیشگی» برای همه عصرهای پیش روست. بعلاوه اینکه؛ قرآن پاک ترین کتاب، از مبدا پاکى و طهارت، بر پاک ترین قلب عالم هستى، تلاوت و از لبان پاک ترین مخلوق الهى، بر عالم وجود عرضه گردید. و به همین خاطر، تنها کسانى مى توانند به این مصحف مطهر نزدیک شده، و از نور پر فیض آن بهره مند گردند که ظاهر و باطنى پاک و طاهر داشته، و از هر گونه آلودگى جسم و روح منزه باشند. « انه لقرآن کریم. فى کتاب مکنون. لا یمسه الا المطهرون» لذا اولین شرط براى تماس با قرآن, پاک بودن است. با توجه به آنچه بیان شد می توان نتیجه گرفت: قداست و مقدس سازی روح تمام ادیان الهی و غیر الهی است و اختصاص به یهود و نصاری ندارد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه