اساس مباني اعتقادات شيعه بر غلو بوده و غلات علماي شيعه از اين طريق موجب انحرافات عقيدتي بين مسلمين شده‌اند.

در كتب لغت، كلمه‌ «غلو» به معني مطلق تجاوز از حد آمده است. كه هر گونه تجاوز از حد را شامل مي‌گردد و در برخي ديگر از كتب لغت مانند لسان العرب و تاج العروس اين كلمه به تجاوز از حد همراه با افراط معني گرديده است. در اصطلاح علما و محققين اسلامي «غلو» عبارت است از اعطائي مقام الوهيّت به پيشوايان ديني». بعضي به خاطر غرض‌ورزي و باهدف ايجاد تفرقه بين صفوف مسلمين شيعيان را متهم به غلو نموده‌اند در حالي كه شيعيان دوازده امامي به پيروي از ائمه ـ عليهم السّلام ـ معتدل‌ترين فرقه اسلامي است كه از افراط و تفريط هميشه دور بوده‌اند و هميشه راه اعتدال را پيموده‌اند. پيامبر اسلام دربارة امام علي ـ عليه السّلام ـ فرموده: «دو گروه دربارة تو به هلاكت مي‌افتند گروهي كه از فرط دوستي به وادي غلو مي‌‌‌غلتند و گروهي هم كه در دشمني خود با تو سخت مي‌باشند.» از بررسي تاريخ اسلام بدست مي‌آيد كه اين سخن پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ در مورد امام علي ـ عليه السّلام ـ محقق گرديد. گروه‌هايي در دنياي اسلام پديد آمدند كه نسبت به امام علي ـ عليه السّلام ـ راه غلو را پيموده‌اند و او ار از آنچه بود بالاتر دانستند تا جايي كه در حد خدايي رسانده‌اند، بغدادي در كتاب «الفرق بين الفرق» باب جداگانه‌اي به غاليان اختصاص داده‌ و گفته است: باب چهارم از ابواب اين كتاب در بيان فرقه‌هايي است كه به اسلام نسبت داده شده‌اند و لكن در واقع از امت اسلامي نيستند.» روشن است كه اين فرقه‌ها راه افراط را برگزيده‌اند و در نتيجه همان‌گونه كه پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ خبر داده است هلاك شده‌اند و از جرگه امت اسلامي خارج گرديده‌اند. در مقابل اين گروه‌ها فرقه‌هايي در جامعه اسلامي پديد آمدند كه نسبت به ائمه ـ عليهم السّلام ـ و خصوصاً امام علي ـ عليه السّلام ـ راه تفريط را انتخاب نموده‌اند به اين معني كه ائمه ـ عليهم السّلام ـ را از آنچه بوده كمتر دانسته‌اند اينها در دو گروه ذيل تقسيم مي‌گردند: 1 . گروهي كه با ائمه ـ عليهم السّلام ـ و خصوصاً امام علي ـ عليه السّلام ـ دشمن بوده تا جايي كه حكم كفر امام را صادر نموده‌اند مانند خوارج وناصبي‌ها. 2 . گروهي كه دربارة ائمه اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ كوتاهي نموده‌اند و سفارشات پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ مانند روايت غدير، ثقلين، سفينه و منزلت و روايات ديگر در مورد آنان را ناديده گرفته‌اند. در نتيجه ديگران را در مسأله مهم امامت و رهبري بر آنها ترجيح داده‌اند، اين فرقه‌ها نيز طبق حديث پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ هلاك گرديده‌اند. شيعيان دوازده امامي دربارة پيشوايان دين اصل اعتدال را كه هم شرعي و هم عقلائي است رعايت نموده در مورد امام علي ـ عليه السّلام ـ و اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ بيش از آنچه خدا و پيامبر در مورد آنها فرموده قائل نمي‌باشند زيرا همان‌گونه كه غلو در حق آنها موجب كفر و الحاد است، دشمني و مخالفت و ناديده گرفتن حقوق آنها هم كه از طرف خدا به آنها داده شده و از سوي پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ بارها ابلاغ گرديده، نادرست و خروج از دائره اسلام حقيقي است. براي روشن شدن ديدگاه شيعه اماميه دربارة غلو و غاليان و اينكه شيعه هيچ‌گونه ارتباطي با آنان ندارد. لازم است كه ابتدا به برخي از روايات ائمه ـ عليهم السّلام ـ در اين مورد اشاره نمائيم و سپس به ذكر گفتار علماء و بزرگان شيعه در اين موضوع بپردازيم. امامان شيعه به شديدترين وجه غلو را مردود دانسته و غاليان را نكوهش و تكفير كرده‌اند. علامه مجلسي حدود صد روايت از آنان در اين‌باره دركتاب بحار‌الانوار نقل كرده است، در اينجا چند نمونه از آنها را ياد‌آور مي‌شويم: 1 . امام علي ـ عليه السّلام ـ فرموده است: خداوندا من از غلات بيزاري مي‌جويم همان‌گونه كه عيسي ابن مريم از نصاري بيزاري جست، خدايا آنان را خوار گردان و احدي از آنان را ياري مكن.» 2 . امام علي ـ عليه السّلام ـ در روايت ديگر از غلو دربارة خاندان خود نهي كرده و فرموده است: «بپرهيزيد از غلو دربارة ما، در حق ما اعتقاد به دين داشته باشيد كه پروردة پروردگاريم و آن‌گاه هر چه در فضايل ما خواستيد بگوييد.» 3 . امام صادق ـ عليه السّلام ـ فرموده است: بر جوانان خود از خطر غلات برحذر باشيد مبادا عقيده آنان را تباه سازند زيرا غلات بدترين خلق خدايند عظمت خدا را كوچك نشان داده و براي بندگان خدا دعوي ربوبيت مي‌كنند. در جاي ديگر از معاشرت با غلات نهي كرده و فرموده است: «با غلات نشست و برخواست نكرده، هم غذا نشده همراهشان چيزي ننوشيد و با آنان مصافحه نكنيد.» علماء و دانشمندان شيعه از قديم در مقابل غلات به شدت ايستادگي نموده و خطر آنها را بدتر از هر گروهي دانسته‌اند لذا در تكفير و نكوهش آنها از هيچ كوششي فرو گذار نكرده‌اند. 1 . شيخ صدوق از علماي بزرگ شيعه در مورد غلات مي‌گويد: «اعتقاد ما دربارة غلات و مفوّضه اين است كه آنها كافرند و بدتر از يهود و نصاري و مجوس و قدريه و حروريه و ديگر فرقه‌هاي گمراهند. 2 . شيخ مفيد درباره غلات گفته است: غلات گروهي از متظاهرين به اسلامند كه اميرالمؤمنين و امامان و فرزندان او را به الوهيّت و نبوت توصيف كردند و در حق آنان از حد اعتدال تجاوز كردند آنان گمراه و كافرند. 3 . علامه مجلسي پس از ذكر اقسام و مظاهر غلو گفته است: اعتقاد ما به هر يك از آنها سبب الحاد و كفر و خروج از دين است، چنانچه ادّله عقليه و آيات و اخبار بر آن دلالت مي‌كند و اگر احياناً در روايات حديثي يافت شود كه موهم يكي از اقسام غلو باشد بايد تأويل شود و اگر قابل تأويل نباشد از افترائات غاليان است». با توجه به روايات ائمه اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ و گفتار و روش علماء و دانشمندان شيعه مانند شيخ صدوق، مفيد و علامه مجلسي در مورد غلو و غاليان هيچ‌گونه ابهامي باقي نمي‌ماندکه شيعه اماميه از همان ابتدا مخالف اين جريان بوده و هيچ‌گاه آنها را تأييد ننموده‌اند. ارتباط اين گروه به شيعه هيچ دليل و مدركي ندارد.و از افترائات مخالفان مكتب اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ مي‌باشند آنها از قديم سعي داشته تا چهرة پيروان مكتب اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ را مخدوش جلوه دهند. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه