دانشجوی گرامی ابتدا از اینکه این مرکز را به منظور دریافت پاسخ سوالات خویش انتخاب نموده اید از شما سپاسگذاریم . در پاسخ به سوال شما لازم است چند نکته را متذکر گردیم :

دانشجوی گرامی ابتدا از اینکه این مرکز را به منظور دریافت پاسخ سوالات خویش انتخاب نموده اید از شما سپاسگذاریم . در پاسخ به سوال شما لازم است چند نکته را متذکر گردیم : در مورد اختیارات ولایت مطلقه فقیه برخی تفاوت های جزئی وجوددارد .اما عمده و یا همه صاحب نظران در این حوزه در مورد اختیارات این منصب معتقدند که ولایت فقیه در تمام اختیاراتی که پیامبر و امام معصوم عهده دار آن ها بودند دارای اختیار می باشد مگر اینکه به دلیلی خاص اثبات شود که این اختیار از اختصاصات پیامبر و یا امام معصوم می باشد که بر اساس این حکم کلی بر روی مصادیق این حکم بحث می شود که آیا دستور به جهاد ابتدایی جزء اختصاصات معصوم ع می باشد و یا اینکه از اختیارات ولی فقیه نیز می باشد که مشهور فقهای شیعه این موضوع را جزء اختیارات معصوم ع می دانند ولی برخی فقها آن را مختص امام معصوم ندانسته و معتقدند که ولی فقیه نیز این اختیار را دارا می باشد که البته خود این فقها نیز به بیان های مختلف حکم به جواز جهاد ابتدایی نموده اند . به عنوان مثال مقام معظم رهبری در این زمینه در پاسخ به استفتا چنین بیان می کنند : «بعید نیست که حکم به جهاد ابتدائى توسط فقیه جامع الشرائطى که متصدّى ولایت امر مسلمین است، در صورتى که مصلحت آن را اقتضا کند، جایز باشد، بلکه این نظر اقوى است.» (رساله اجوبه الاستفتائات ، سوال 1048) و یا آیت الله خوئی که در کتاب منهاج الصالحین حکم به جواز جهاد ابتدایی داده اند و از میان علمای متقدم نیز فقهایی همچون شیخ مفید ، سلار ، ابوالصلاح حلبی و ... نیز حکم به جواز جهاد ابتدایی و عدم نیاز به اذن امام معصوم در این زمینه داده اند . (رک : جهاد ابتدایی در عصر غیبت ، محمد مومن ، فصلنامه فقه اهل بیت فارسی، شماره 26 به نقل از پایگاه اطلاع رسانی حوزه) از طرفی جواز جهاد ابتدایی در زمان معصومین و عدم جواز آن در زمان غیبت اساسا ارتباطی به علم لدنی معصوم و عدم آن در ولی فقیه ندارد تا بر اساس آن حکم به عدم جواز جهاد ابتدایی در دوران غیبت بدهیم . بلکه دلیل کسانی که حکم به عدم جواز این جهاد در دوران غیبت می دهند ، ادله و به ویژه روایاتی است که از نظر آنها وجوب جهاد ابتدایی را منحصر به دوران حضور امام معصوم می نماید و در مقابل ادله کسانی که حکم به جواز این جهاد در دوران غیبت می دهند نیز ادله دیگری است که در مقابل ادله نوع اول ، حکم به وجوب این نوع جهاد در دوران غیبت دارد که در منبع پیشین (مقاله مذکور از آیت الله مومن) به تفصیل این ادله مورد بررسی قرار گرفته است . ضمنا در صورتی که ادله طرفداران جواز جهاد ابتدایی در دوران غیبت پذیرفته شود احتمال به خطر افتادن جان عده ای بی گناه هرگز مجوزی برای ترک آن نخواهد بود چنانکه در امور دیگر هم چنین احتمالی وجود دارد مثل اینکه در قضاوت ممکن است جان عده ای بی گناه به خطر افتد (مثل جایی که فردی در واقع بی گناه است ولی شواهد بر علیه اوست و یا ادله کافی برای اثبات بی گناهی ندارد و از طرفی با توجه به اینکه قاضی مکلف است بر اساس بینه و شواهد حکم دهد مجبور است حکم به گناهکار بودن او دهد) ولی هرگز به خاطر این احتمال امر قضاوت تعطیل نمی شود . در مورد جهاد ابتدایی نیز آنچه مهم است این است که به صورت عمد و یا با بی تدبیری و بی کفایتی اقدامی صورت نگیرد که باعث به خطر افتادن جان انسانهای بی گناه نشود و تا جایی که امکان دارد به حفظ جان انسانها کمک شود کما اینکه حفظ جان و روح انسانهای بی گناه و دربند ظالمان و طاغوت سرکش یکی از علل تشریع حکم جهاد ابتدایی می باشد . همچنین اگر احتمال به خطر افتادن جان انسانهای بی گناه ملاکی برای دست برداشتن از جهاد ابتدایی باشد در آن صورت حتی باید حکم به عدم جواز جهاد دفاعی نیز داده شود چرا که در جهاد دفاعی نیز احتمال به خطر افتادن جان انسانهای بی گناه وجود دارد . ضمن اینکه حتی در جهاد ابتدایی که معصومین همچون پیامبر حضور داشتند نیز اینگونه نبود که آنان از علم لدنی خود استفاده کنند بلکه معمولا از علم عادی خود بهره می بردند مگر اینکه مصلحت اهمی اقتضا می کرد که از علم لدنی بهره برده شود و بنابر این حتی در جهاد ابتدایی که معصوم ع حضور داشته باشد نیز احتمال به خطر افتادن جان انسان های بیگناه وجود دارد ولی کسی حکم به عدم جواز آن نداده است . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه