مقام معظم رهبری درباره انتظار می فرماید: انتظار یعنی قانع نبودن به وضع موجود و تلاش برای اصلاح.لطفا در مورد این عبارت توضیح دهید؟

انتظار ، در واقع نوعى آمادگى و استقبال از نیکى ها است. آمادگى براى تلاش و حرکتى مداوم و کوششى خستگى ناپذیر همراه با تهذیب نفس، پاک زیستن، حقّ خواهى و دور ماندن از زشتى ها و آلودگى ها و... است . به همین جهت وقتى ابوبصیر از امام صادق«ع» پرسید که: فرج کى خواهد بود؟ آن حضرت فرمود: «یا ابابصیر و انت ممّن یرید الدّنیا؟ مَن عرف هذاالامر، فقد فرج عنه لانتظاره»؛ کافى، ج 1، ص 371. ؛ «اى ابوبصیر! تو هم از کسانى هستى که دنیا را طلب مى کنند؟ آن کس که قیام امام را بشناسد، براى او به جهت انتظارش فرج شده است».انتظار واقعی ؛ یعنى انتظارى همراه با آگاهى، بصیرت، درایت، معنویت، آمادگى، حق گرایى، عدل خواهى و... به عبارت روشن تر، شناخت حق و شناختن رهبر و امام حقّ و انتظار یارى رساندن به او است. چنین شخصى در غیبت امام، چنان رفتار مى کند که گویا در زمان ظهور و حضور او زندگى مى کند. به همین جهت شیعه تمامى دشوارى ها و کاستى ها را پشت سر نهاده و از خطر انقراض و زوال به دور مانده است. این نوع انتظار است که داراى فضیلت و ارزش بى شمارى است.امام سجّاد«ع» مى فرمود: «انتظار الفرج من اعظم الفرج»؛ بحارالانوار، ج 52، ص 122، ح 4. ؛ «انتظار فرج، خود از بزرگ ترین گشایش ها است».ابه صراحت مى توان گفت: از مهم ترین رازهاى نهفته بقاى تشیّع همین روح انتظارى است که کالبد شیعه را آکنده ساخته و پیوسته او را به تلاش، کوشش، جنبش و جوشش وا مى دارد.«انتظار»، ظرفیت و توانایى فراوانى براى تحقّق جامعه آرمانى اسلام ایجاد مى کند و رفتارها و برنامه ها را بدان سمت سوق مى دهد.به طور خلاصه مؤلّفه هاى زیر را مى توان از «انتظار فرج» برداشت کرد:1. تلاش و کوشش براى پیشرفت و ترقّى ؛2. اصلاح طلبى و امید به زندگى بهتر (گشایش در امور) ؛3. نفى وضع موجود (ظلم و بى عدالتى، فساد و تباهى) ؛4. طرد و عدم پذیرش حکومت هاى سیاسى (نامشروع دانستن آنها) ؛5. قیام و انقلاب و نهضت مداوم و فعّال ؛6. ضرورت تشکیل حکومت هاى دینى و مشروع ؛7. عدم انقیاد و سازش در برابر جبّاران و مفسدان و... براى مطالعه بیشتر ر.ک: رحیم کارگر ، مقاله انقلاب و انتظار، فصلنامه انتظار، ش 2، ص 130.. انتظار، امید مى آورد و امید به آینده روشن، سبب حرکت و نشاط و پویایى مى گردد. امید به تحقّق ارزش ها سبب تقویت روحیه صالحان مى گردد و بسیج عمومى به سوى رفع ظلم و فساد را اعلام مى دارد. امید به موعود جهانى و انقلاب ارزشى او، هر گونه سستى، افسردگى، سکوت و سکون را از افراد برمى دارد و اقدام و عمل و تحرّک را به جاى آن مى نشاند.گفتنى است به رغم این انگاره روشن، دو نوع برداشت متفاوت و جدا از هم از «انتظار» صورت گرفته است:1. انتظارى که سازنده، نگه دارنده، تعهّدآور، نیروآفرین و تحرّک بخش است ؛ به گونه اى که مى تواند نوعى عبادت و حق پرستى شمرده شود.2. انتظارى که سستى، بى تفاوتى و تحمل اسارت و سلطه از نشانه هاى بى نشان آن است.یک. انتظار منفى و ویرانگردر این نگرش، انتظار، عامل رکود و عقب ماندگى است و منتظران از هر تلاش و کوشش اصلاحى دست مى شویند و در برابر زور و فشار و ظلم و فساد راه خاموشى و سکوت در پیش مى گیرند. حتّى به این باور مى رسند که مى بایست به گسترش جور و فساد کمک کنند و یا نسبت به آن بى تفاوت باشند تا گیتى پر از ستم و تباهى گردد و ظهور مهدى موعود نزدیک شود. چنین اندیشه اى باعث انزوا و دورى از عرصه سیاست مى شد و گاهى ابزار دست حکومت هاى جور براى انحراف اذهان و سوء استفاده از افکار مهدى باورى بوده است!به نظر شهید مطهرى؛ انتظار ویرانگر، برداشت قشرى از مهدویت و قیام مهدى موعود است ؛ به طورى که برخى گمان مى کند قیام حضرت مهدى(عج)، صرفاً ماهیّت انفجارى دارد و تنها به دنبال گسترش و رواج ظلم، تبعیض و تباهى ها شکل مى گیرد(394). این دیدگاه جایگاه خاصى در شیعه نداشته و با پیروزى انقلاب اسلامى ایران و رهبرى و روشنگرى هاى امام خمینى، رو به افول و خاموشى نهاده است.دو. انتظار مثبت و سازنده بر این اساس، انتظار همه گاه جنبش آفرین، سرچشمه قیام و مقاومت و ایثار و حرکت مى باشد و حالت فرسایشى و سست کنندگى ندارد ؛ زیرا منتظر مى تواند با تلاش و زمینه سازى خود، فرج و گشایش را نزدیک کند و امکانات و بسترهاى فرهنگى، نظامى، سیاسى و اجتماعى آن را فراهم سازد.نقطه شکوفایى و اوج این تفکّر (انتظار مثبت)، در عصر پیروزى انقلاب اسلامى ایران نمودار گشت ؛ و دوران تاریک و پر از ظلم و فساد رژیم پهلوى را از صفحه تاریخ محو کرد. آگاهى فزون تر علما و عموم شیعیان، زمینه را براى ظهور و بروز آثار و پیام هاى اصلى انتظار فراهم ساخت و آن عبارت بود از: عدم پذیرش نظام فاسد حکومتى، عدم تحمل ظلم و ستم فراوان و دین ستیزى آشکار و تشکیل حکومت دینى در راستاى تعمیق بخشى به اندیشه مهدویت. پس «انتظار ظهور مهدى موعود» منشأ خمودگى و رکود جوامع اسلامى نیست و عدم تحقّق آن تا امروز، موجب دلسردى و یأس نمى شود ؛ زیرا در روایات متعددى بیان شده است که دوران غیبت، دوره امتحان و آزمایش مردم است. باید تلاش کرد تا با تقویت باورها و اعتقادات در مقابل سختى هاى زمان غیبت، مقاومت کرد و در عین حال، خود را براى ظهور و شرکت در قیام امام مهدى(عج) آماده ساخت.البته آثار انتظار منحصر در بُعد «سیاسى» نیست ؛ بلکه انتظار و مهدى باورى، زوایا و ابعاد مختلفى دارد. از جمله:1. بُعد توحید ؛ انتظار در ماهیت خود، انسانِ منتظر را متوجّه خداى جهان مى کند. توجّه به خدا و طلب فرج از درگاه او، از مهم ترین اصول «مهدى باورى» است.2. بُعد نبوت ؛ منتظران چشم به راه کسى هستند که در او، صفات و آثار پیامبر گرد آمده است. هر کس دوست دارد، آدم، نوح، ابراهیم، موسى، عیسى و محمد را ببیند، مى تواند چهره آنان را در مهدى(عج) ببیند. او مى آید تا آرمان پیامبران را تحقّق بخشد و دین خدایى را بگستراند و نداى توحید را به همه عالم برساند.3. بُعد قرآنى ؛ مهدى(عج)، زنده کننده همه احکام قرآن است. انسان منتظر همواره این آرمان را در دل زنده مى دارد که روزى با ظهور آن حضرت، قرآن و آموزه هاى آن در سراسر جهان حاکمیت یابد و برنامه زندگى گردد.4. بُعد امامت ؛ مهدى، وصى صدّیقین و خاتم ائمه طاهرین است. امامان پیشین یکایک او را یاد کرده اند. او فرزند و یادگار و ادامه دهنده راه آنان است. مهدى، مظهر قائم امامت است و انتظار ظهور او، بزرگ ترین تأکید بر اصل امامت و رهبرى است.5. بُعد عدل ؛ انتظار مهدى، انتظار ظهور عدل است. او جهان آکنده از بیداد را، از داد پر مى سازد و عدل خدایى را در همه جا و همه سو سرایت مى دهد.6. بُعد معاد ؛ در امر انتظار، اصل اعتقادى بسیار مهم «معاد» و بازگشت مسئولانه به نزد خداوند، همواره حضور دارد... مهدى به هنگام ظهور، ستمگران را کیفر مى دهد و ظالمان را به سزاى اعمال خود مى رساند و مؤمنان را عزیز مى دارد. به هنگام ظهور او، گروهى از پاکان و پلیدان به جهان بازمى گردند (و پلیدان کیفر و مجازات مى بینند). از علایم حتمى فرا رسیدن رستاخیز، ظهور مهدى است، تا او نیاید، عمر جهان به سر نمى رسد و قیامت برپا نمى گردد...(395).7. بُعد دانش و خردورزى ؛ مهم تر از همه، توجه ویژه منتظران به علم و دانایى است ؛ به طورى که در پرتو ظهور حضرت، عقل و خرد جامعه بشریت کامل مى گردد و زمینه هاى رشد، توسعه و سعادت در تمام زمینه هاى علمى، معنوى، صنعتى و آبادانى فراهم مى شود.برای مطالعه بیشتر ر.ک: مهدویت (پیش از ظهور ) , رحیم کارگر ,نشر معارف .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه