ازدواج موقت همچون ازدواج دائم، نوعی تشکیل خانواده است که با شرایط ویژه دینی و تشریفات قانونی خاص خود مانند ثبت در دفتر ازدواج و طلاق انجام پذیر است. بنابراین، هر فرد واجد شرایط می تواند از شخص مورد نظرش که او نیز شرایط ازدواج موقت را داراست، خواستگاری کند و در صورت توافق با مراجعه به دفاتر رسمی ثبت ازدواج، عقد نکاح موقت را جاری و ثبت نماید. ازدواج موقت هرچند از نظر شرعی و قانونی منعی ندارد، لیکن این به معنای آن نیست که مراکز خاصی داشته باشد و یا ارگانی متکفل اجرای آن باشد.از اینرودر مورد ازدواج موقت، مراکز رسمی خاصی در ایران وجود ندارد.

ازدواج موقت همچون ازدواج دائم، نوعی تشکیل خانواده است که با شرایط ویژه دینی و تشریفات قانونی خاص خود مانند ثبت در دفتر ازدواج و طلاق انجام پذیر است. بنابراین، هر فرد واجد شرایط می تواند از شخص مورد نظرش که او نیز شرایط ازدواج موقت را داراست، خواستگاری کند و در صورت توافق با مراجعه به دفاتر رسمی ثبت ازدواج، عقد نکاح موقت را جاری و ثبت نماید. ازدواج موقت هرچند از نظر شرعی و قانونی منعی ندارد، لیکن این به معنای آن نیست که مراکز خاصی داشته باشد و یا ارگانی متکفل اجرای آن باشد.از اینرودر مورد ازدواج موقت، مراکز رسمی خاصی در ایران وجود ندارد. و اگر چنین مراکزی وجود داشته باشد از آن بی اطلاعیم و در حیطه فعالیت کاری و علمی ما نیست. ضرورت ازدواج موقت : اگر به غرایز طبیعی انسان، به صورت صحیحی پاسخ گفته نشود، برای اشباع آنها متوجه راه های انحرافی خواهد شد؛ زیرا این حقیقت قابل انکار نیست که غرایز طبیعی را نمی توان از بین برد و فرضا هم بتوانیم از بین ببریم، چنین اقدامی عاقلانه نیست و به نوعی، مبارزه با قانون آفرینش است. بنابراین راه صحیح آن است که آنها را از طریق معقولی اشباع نموده و از آنها در مسیر سازندگی بهره برداری کنیم. اکنون این پرسش پیش می آید که در بسیاری از شرایط و محیط ها، افرادی قادر به ازدواج دائم نیستند، یا افراد متأهل در مسافرت های طولانی و یا مأموریت ها با مشکل عدم ارضای غریزه جنسی رو به رو می شوند. این موضوع به خصوص در عصر حاضر به شکل حادتری رخ نموده است؛ چرا که سن ازدوج، بر اثر طولانی شدن دوره تحصیل و مسائل پیچیده اجتماعی، بالا رفته و کمتر جوانی می تواند در سن پایین ـ یعنی در داغ ترین دوران غریزه جنسی ـ اقدام به ازدواج کند. با این وضع، چه باید کرد؟ آیا باید مردم را به سرکوب کردن این غریزه (همانند رهبان ها و راهبه ها) تشویق کرد؟ یا اینکه آنان را در برابر بی بند و باری جنسی، آزاد گذاشت و شاهد صحنه های زننده بود؟ و یا آنکه راه سومی را در پیش بگیریم که نه مشکلات ازدواج دائم را به بار آورَد و نه آن بی بند و باری جنسی را؟ ازدواج موقّت از نیازهای ضروری جامعه اسلامی است که اگر در غیاب نکاح دائم تجویز نشود، افراد برای ارضای روحی و جنسی خویش به روابط آزاد و نامشروع روی می آورند و بدیهی است که این روابط آزاد از هیچ انضباط و نظم و تعهدی برخوردار نیست و جز فساد و تباهی برای افراد به دنبال نخواهد داشت. از سوی دیگر، عدم وضع و تبیین قوانین کارآمد و در نتیجه عدم اطلاع کافی از مسئولیت ها و احکام از دواج موقت به طوری که برخی فکر می کنند با صرف خواندن یک صیغه کار تمام است ،باعث شده فرهنگ اجتماعی امروز جامعه ما هنوز پذیرای آن نباشد . از آنجا که مسلماً ازدواج موقّت از نظر هزینه و نیازهای دیگر، همانند ازدواج دائم نیست و طبیعتاً برای اکثر جوانان قابل دسترسی خواهد بود،اگر بدون اتخاذ تدابیر و قانونمندی های لازم صورت پذیرد، بی شک عوارض نامطلوب بهداشتی و روحی برای جامعه در بر خواهد داشت. عدم آشنایی با احکام ازدواج موقت و فراهم نبودن شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه امروز عوارضی را برای ازدواج موقت به دنبال دارد که ما در ادامه به آن اشاره می نماییم. الف- پیامدهاو عوارض نامطلوب فرهنگی –اجتماعی 1- متاسفانه وضعیت فرهنگی کنونی جامعه به گونه ای است که غالبا مردم به کسانی که مرتکب فحشا می گردند با دید اغماض نگاه می کنند ولی کسی را که ازدواج موقت کرده فرد بی بند وباری تلقی می کنند.و در واقع این مساله عاملی خواهد بود برای ایجاد سوءظن نسبت به کسانی که این شیوه را انتخاب کرده‌اند . 2- بروز برخی نابسامانی‌های اجتماعی (بلاتکلیفی اولادی که از این طریق به دنیا می آیند ). 3- عدم پذیرش این نوع ازدواج از سوی خانواده‌ها (بخصوص اولیاء و خانواده دختران). 4-. ممکن است جوانان با عدم اطلاع مناسب از فلسفه چنین ازدواجی و با توجه به شرایط اقتصادی کنونی جامعه بخواهند از این راهکار برای گریز از زیر بار مسئولیت زندگی دائمی بهره جویند و در تشکیل خانواده (از طریق ازدواج دائم) که رکن اصلی جامعه است سست شوند . 5- مواردی نیز دیده شده که زنانی که به اصطلاح صیغه می شوند دارای شوهر بوده و یا اینکه ممکن است در میان دو ازدواج موقت ، از نگه داشتن عده خودداری کرده باشند . 6- گاه نیز برخی از این زنان سعی می کنند از طرقی خود را به این مردان بچسبانند وآنها را مجبور به ازدواج دایم نموده و یا از آنان اخاذی نمایند. ب-عوارض ازدواج موقت (صیغه) از نظر پزشکی 1-عدم استفاده از آموزش‌های جنسی رسمی در سال‌های اخیر، در پاسخ به نیاز جامعه برای فراگیری آموزش‌های جنسی و آگاهی از راه‌های پیش‌ گیری از بارداری، کارگاه ‌ها و کلاس‌های آموزشی مختلفی از طرف وزارت بهداشت و فرهنگ‌ سراهای مختلف برگزار شده‌ است. به ‌طوری که درسی به‌ نام «تنظیم خانواده» جزء واحدهای درسی عمومی دانشگاه‌ ها در همه‌ی رشته ‌ها مقرر شده و شرکت در کلاس‌های آموزشی برای همه‌ی زوج‌های متقاضی ازدواج، اجباری شده ‌است. به علاوه در سیستم بهداشتی درمانی و خانه‌های بهداشت، آموزش‌ها و مشاوره‌های لازم در مورد این مسائل در اختیار زنان متاهل قرار می‌گیرد و حتی در اکثر شهرها، توزیع کاندوم و قرص‌های پیش‌گیری از بارداری در میان این زنان به‌طور رایگان انجام می‌شود. علی رغم تلاش‌ های انجام‌ شده در این زمینه، متقاضیان ازدواج موقت که بر طبق آمار غیررسمی٬ عموما از جامعه‌ی غیر دانشگاهی هستند و از نظر قانونی متاهل محسوب نمی‌شوند، از این آموزش‌ها بی‌بهره هستند. لذا احتمال بروز مسائلی نظیر مشکلات جنسی و اختلالات رابطه‌ی جنسی٬ نارضایتی زوجین از ارتباط جنسی و... که از ناآگاهی جنسی نشأت می‌گیرند در ازدواج موقت٬ زیاد و بیش از سایر قالب‌های رابطه خواهد بود.در زیر به بررسی یرخی از این موارد می پردازیم: 1-احتمال بالای انتقال ایدز و بیماری‌های تناسلی طبق قانون، در چهارچوب ازدواج موقت، یک مرد می‌تواند با تعداد نامحدودی زن (حتی به‌ طور هم ‌زمان) رابطه‌ی جنسی داشته ‌باشد و بسیاری از این مردان هم‌ زمان در قید ازدواج دائم نیز هستند. بنابراین علاوه بر احتمال انتقال این بیماری ‌ها بین طرفین متقاضی ازدواج موقت، احتمال انتقال این بیماری‌ها از مرد به همسر و اعضای خانواده خود و از جانب آن زن به دیگر مردان متقاضی ازدواج موقت نیز وجود دارد. از طرفی به دلایل فیزیولوژیک، احتمال انتقال این بیماری ‌ها از مرد آلوده به زن، بیش ‌تر از احتمال انتقال از زن آلوده به مرد است که این خود دلیل دیگری برای آسیب‌ پذیر‌تر بودن زن در چنین روابطی است. از سوی دیگر عموما شناخت بسیار کمی بین طرفین متقاضی ازدواج موقت وجود دارد به طوری که پیشینه‌ی بهداشتی و پزشکی فرد برای طرف مقابل نا مشخص است. از این‌رو در صورت ابتلای هر یک از طرفین، مسئله قابل پی‌گیری نبوده و راهی برای جلوگیری از آلوده کردن افراد بیش ‌تر، وجود ندارد. این عوامل در کنار پایین بودن سطح آگاهی و تحصیلات و بضاعت مالی این زنان و دسترسی کم‌ تر به امکانات تشخیصی و درمانی، زنگ خطر انتقال ایدز و بیماری‌های تناسلی از طریق ازدواج موقت را به صدا در می‌آورد. گسستن این چرخه‌ی انتقال بیماری‌ها در شرایط و قانون فعلی، غیرممکن به نظر می‌رسد و همه‌ی این خطرات در سایه‌ی ماهیت پنهان ازدواج موقت مسکوت می‌مانند. 2- احتمال بالای بارداری، سقط و عوارض آن 3- احتمال بالای تولد نوزادانی با بیماری‌های خاص بر طبق قانون، انجام چند آزمایش، پیش از ازدواج برای متقاضیان ازدواج اجباری است. این آزمایش‌ها شامل آزمایش اعتیاد زن و مرد، آزمایش بیماری سیفلیس برای مرد و آزمایش تالاسمی زن و مرد هستند. از آن‌جا که ازدواج موقت به روشی پنهانی و در سیستمی خارج از روش رایج ازدواج در کشور صورت می‌گیرد، برای متقاضیان این نوع ازدواج، هیچ یک از این موارد انجام نمی‌شود. هم‌ چنین برای پیش ‌گیری از کزاز نوزادی و مرگ حاصل از آن، تزریق واکسن کزاز پیش از ازدواج برای زن‌ها اجباری است که این مورد نیز برای زنان متقاضی ازدواج موقت که اتفاقا احتمال بالایی برای حاملگی ناخواسته و تولد نوزاد دارند، انجام نمی‌شود. به دلیل وجود این پیامدها و عوارض است که ما افراد را به ازدواج موقت توصیه نمی‌کنیم، و از آنان می‌خواهیم که به سوی ازدواج دائم روی بیاورند زیرا ازدواج دائم، در کنار ارضای مشروع غریزه جنسی، هیچکدام از عوارض ازدواج موقت را نیز ندارد. بلی اگر فرد هیچ راهی برای ازدواج دائم نداشته باشد و در صورت عدم ازدواج، به حرام بیفتد، در آن صورت ازدواج موقت یقینا بر مرتکب گناه شدن و بی‌بند و باری ارجحیت دارد و در صورتی که فرد به این کار اقدام کند باید تا حد امکان مراقب باشد از عوارض و پیامدهای آن بکاهد. درضمن این نکته لازم است که بیان عوارض ازدواج موقت به معنای نفی این قانون الهی نیست و فرد می تواند با به حداقل رساندن عوارض آن برای ازدواج موقت اقدام کند. پرسشگر گرامی امیدواریم در تمام مراحل زندگی در مسیر بندگی خدا گام بردارید. منتظر مکاتبات بعدی شما هستیم. نویسنده:محمد صادق آقاجانی .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه