لطفا کتبی در مورد چگونگی کسب اعتقادات راسخ که قلبم را آرام کند معرفی فرمایید. همش احوالم دگرگون می شود و نمی توانم احساس مذهبی پایدار داشته باشم. یک روزم عبادت است و روز دیگر سستی به خصوص در مستحبات!

انسان حالات گوناگونی دارد .در نهج البلاغه از امیرالمومنین ( ع ) نقل شده : »ان للقلوب شهوه واقبالا وادبارا«.(حکمت312 و 193) بنابراین قلب انسان گاه اقبال به خدا ومعنویات دارد و گاه پشت می کند . در این رابطه فرموده اند : در هنگام اقبال دل به مستحبات و مندوبات بپردازید و در صورت ادبار به واجبات اکتفا کنید .البته هر قدر انسان مجاهده نفس بیشتری کند و با خدا و قرآن واهل بیت ( ع ) انس بیشتری گرفته و دل از هواهای نفسانی تخلیه کند به تدریج اقبالش بیشتر شده و به صورت ملکه راسخه در می آید .آن گاه است که درهمه حالات به یاد خدا و متوجه اوست و هیچ چیز نمی تواند او را ازمحبوب حقیقی باز دارد .این همان حالتی است که ازآن تعبیر به ( ( نماز دایم ) ) شده است:خوشا آنان که الله یارشان بیبه حمد و قل هوالله کارشان بی خوشا آنان که دایم در نمازندبهشت جاودان ماوایشان بی روح انسان دارای حالات مختلف و نشیب و فرازهای فراوانی است. گاه اقبال و میل و توجه انسان به عبادات فراوان و شدید است و گاه این میل کمتر و کم رنگ می گردد. هر چند کم شدن میل به عبادت و دعا و معنویات معلول عوامل متعددی است که به برخی اشاره می کنیم ولی گاهی اوقات حالت قبض و گرفتگی و بی رغبتی به عبادات برای این است که انسان قدر و لذت زمان اقبال و توجه و میلش به عبادت را بهتر درک کند و متوجه گردد چه نعمتی داشته و ارزش آن را نمی دانسته است. یعنی صفات جلال و جمال الهی انسان رادر میان امواج قبض و بسط قرار می دهند تا انسان در این کشمکش ها رشد یابد و مسیر تکامل را بپیماید. آن چه در این میان مهم و قابل توجه است این است که رابطه انسان با خداوند و اولیای پاک او گسسته نگردد و این ارتباط هر چند کم رنگ همواره برقرار باشد:گرت هواست که معشوق نگسلد پیوندنگاه دار سر رشته تا نگه دارد همین نگرانی و ناراحتی شما گواه است که این ارتباط و توجه در شما به فضل الهی وجود دارد و ترس از بریده شدن این رابطه و احساس خسران و زیان از دوری از معنویات و پیشوایان الهی شما را وادار به نوشتن نامه و طرح این پرسش کرده است. روش تقویت معنویت: کمال طلبی، خدا خواهی، عشق و پرستش، گرایش به معنویت و درک لذت های معنوی همه آموزه هایی است که از فطرت انسان ناشی می شود. انسان از درون خویش احساس می کند که به معنویت و قرب به خدا نیاز دارد، آدمی هنگامی هویت خویش را باز می یابد که رابطه ای عمیق و عاشقانه با خداوند برقرار نموده باشد. بزرگترین نگرانی کسانی که لذت معنویت و ارتباط با خدا را چشیده اند، آن است که این رابطه را از دست بدهند و از درک این لذت محروم شوند. بزرگترین مشکل انسان در جهت حفظ هویت واقعی خود، ماندن در مسیر عبودیت وبندگی خدا و لذت بردن از فضای معنوی حاکم بر دل انسان، وجود تمایلات نفسانی تحریک شده و افراطی است. یکی از شئون روح انسان نفس است. نفس یکی از ابعاد روح انسان است که مستقیماً با بدن و طبیعت او ارتباط و سروکار دارد و با دو نیروی شهوت و غضب که نیروهای تحریکی انسان هستند، زندگی طبیعی و مادی او را مدیریت می نماید. این شأن از روح انسان، درصورتی که در حالت اعتدال و بدور از افراط و تفریط عمل کند، می تواند حتی به تعالی معنوی و سلامت قلب روحانی انسان کمک نماید و زندگی مادی و معنوی او را به صورت هماهنگ به پیش ببرد، ولی در صورتی که از این حالت خارج شود و به افراط و تفریط گراید، از کنترل عقل انسان خارج می شود، و به صورت افسار گسیخته، دل آدمی را بیمار می کند و او را به وادی های خطرناک گناه و تباهی نزدیک می کند.برای این که انسان بتواند نفس خود را رام و آرام کند و همیشه آن را با حفظ حالت اعتدال کنترل نماید ، دستورالعمل زیر به طور قطع نافع است.1 > تقویت عقل و ایمان: مهمترین نیاز انسان در این زمینه داشتن عقلانیت قوی است، زیرا عقل ضعیف مقهور هوای نفس و تسلیم آن خواهد شد. بنابراین بکوشید با مطالعه و تفکر در معارف بینشی دین، عقل خود را تقویت نمائید. عقل، یعنی نیرویی که انسان را به پرستش خدای می خواند و به سوی بهشت رهبری می کند- در روایت است که (العقل ما عبد به الرحمن و اکتسب به الجنان). عقل انسان به طور عمده با آگاهی رشد می کند. بنابراین اولین و مهمترین راه تقویت عقل، ایمان و معنویت، تحصیل و تقویت آگاهی از طریق مطالعه، تامل و تفکر است . ایمان قلبی ریشه در معرفت و اندیشه انسان دارد. آگاهی و تفکر بیدار کننده قلب از خواب غفلت وزنده کننده دل انسان است. کسی که آگاهی ندارد، در حقیقت مرده ای است که میان زندگان راه می رود. مولوی در بیتی می گوید: ای برادر تو همه اندیشه ای ما بقی تو استخوان و ریشه ای اگر در روایات اسلامی آمده است که تفکر ساعة افضل من عبادت سبعین سنة یک ساعت تفکر از هفتاد سال عبادت بهتر است ، به خاطر اهمیت و تاثیری است که آگاهی در انسان شدن انسان دارد. ایمان راه انسان شدن است و تفکر رکن اصلی وصول به این هدف می باشد. حوزه های شناخت و آگاهی فراوانند، مانند انسان شناسی، دین شناسی، معاد شناسی، جهان شناسی، ولی مهمترین آگاهی برای تقویت ایمان به خدای ،تحقیق، مطالعه و تفکر در ذات ، صفات و افعال الهی و در نهایت توحید هستی است.2 > تقویت اراده : پس از تقویت شناخت و آگاهی ، اکنون نوبت تقویت ایمان و معنویت به وسیله اراده عملی است. منظور از عمل در این مسیر ، رفع موانع و ایجاد شرایط ارتباط و توجه عملی به خداوند است. عبادت و پرستش شاهراه ارتباطی بنده با خداوند و تقویت ایمان به او است ، منتهی برای رسیدن به آن و انجام عبادت به صورتی که حقیقتا موثر باشد ، طی مراحل زیر ضروری است. 1> مبارزه با ریشه های گناه: گناه رفتار نابهنجاری است که ناشی از خود خواهی و هوی پرستی انسان است. رفتاری که ایمان آدمی را تضعیف می نماید و زمینه شرک و کفر را در او تقویت می نماید. برای پاکسازی از گناه ریشه ای ترین کار مبارزه با خواستگاه و زمینه های نفسانی آن است؛ یعنی زیاده خواهی غرایز، دلبستگی ها و وابستگی ها و صفات رزیله ای که انگیزه این رفتار را در آدمی بوجود می آورند. برای مثال آدم حسود ، همیشه در معرض غیبت، تهمت ، آسیب رساندن به محسود و انواعی از گناهان است و آدم بخیل توان انجام واجبات مالی و کمک رسانی به دیگران را ندارد، این شخص اگر بخواهد گناه نکند ، اساسی ترین راه این است که با خیر خواهی که ضد حسد است و تحصیل سخاوت که ضد بخل است، ریشه گناه را از دل خود بیرون نماید و خویش را از خطر شرک و خود خواهی برهاند.2- مبارزه با عادت هایی که مانع رشد انسان و عمل هستند: برخی عادتها در انسان مانع حرکت او در جاده ایمان تلقی می شود . به عنوان مثال کسی که به پرخوری ، پرخوابی و پر گویی عادت نموده است ، قادر نخواهد بود به انجام وظایف واجب و مستحب خود اقدام کند . عادتهای مذموم در برخی موارد حتی زمینه انجام گناه و تخلف از بندگی حق تعالی را در انسان فراهم می کنند و باعث تضعیف ایمان در او می شوند.3- مبارزه مستقیم با خود گناه و ترک و جبران آنها: علاوه در مبارزه با زمینه های گناه ، مبارزه مستقیم با گناه و ترک و جبران آن از طریق روش توبه ، زمینه تقویت ایمان و پاکی انسان را از آلودگی و تاریکی فراهم خواهد نمود.4- انجام وظایف واجب شرعی : یکی از مراحل بسیار مهم و سرنوشت ساز در تقویت ایمان ، انجام وظایف واجب و اطاعت از فرامین خداوند است . این مرحله که در عرفان اسلامی از آن به قرب فرایض تعبیر می کنند، در نهایت به حصول ملکه تقوی و بهره مندی از آثار و ارزشهای ناشی از آن، خواهد انجامید.5- انجام نوافل و مستحبات: نهایی ترین مرحله در جاده ایمان که به محبت و عشق الهی می انجامد، مرحله انجام مستحبات و نوافل است ، مرحله ای که عرفا از آن تحت عنوان قرب نوافل و راه عشق تعبیر می کنند. قرب نوافل، پایانی ترین مقصد دین و موثر ترین راه نزدیکی انسان به خدای و کسب مقام ولایت و خلافت الهی است. در کلام امام صادق (ع) آمده است: مهمترین چیزى که ایمان را در قلب پا برجا و مستحکم مى کند ورع است . «سئل الصادق (ع) ما الذى یثبت الایمان» قال: الذى یثبته فیه الورع والذى یخرجه منه الطمع» از حضرت سؤال شد چه چیزى ایمان را در قلب تثبیت مى کند؟ فرموند: چیزى که ایمان را در قلب تثبیت مى کند ورع ( پرهیز از دنیا طلبی وگناه) مى باشد و چیزى که ایمان را از قلب خارج مى کند طمع (نسبت به دنیا و گناه) مى باشد. البته انجام این مراحل خود مستلزم آن است که انسان با محتوای دین آشنا باشد و از راهنمایی اساتید اخلاق و عالمان دینی سود جوید. شما می توانید با به کار گیری روش مرابطه با نفس، یعنی مشارطه (شرط کردن با خود) در ابتدای روز، مراقبت از رفتار و تعهدات، در طول روز و محاسبه اعمال در پایان روز، بکوشید نفس خود را بر حالت اعتدال حفظ نمائید. البته پس از محاسبه در صورتی کهخدای ناکرده از شما خطایی سر زده ، خود را مورد سرزنش و مجازات قرار دهید و در صورتی که درست عمل نموده اید، خدای را شاکر و سپاسگزار باشید. موارد مهم مورد مراقبت: 1- خوردن و آشامیدن 2- عصبانی شدن و خشم 3- شهوت جنسی 4- عادت های مذموم 5- صفات رزیله راهکارها و توصیه ها 1- سعی نمائید از پرخوری و پرخوابی پرهیز نمائید و چند روز را در هر ماه یا هفته به روزه اختصاص دهید. 2- از تعصب ها و حساسیت های بی جا پرهیز نمائید و خشم خود را کنترل کنید. هنگام خشم راه بروید و به این بیاندیشید که همه چیز و همه کس بر وفق مراد شما خلق نشده است، بسیاری از حوادث زندگی ملایم طبع انسان نیست و شاید حکمتی دارد که از ما پوشیده است. چه بسا آنچه را که ما نمی پسندیم و وجودش آزارمان می دهد، در حقیقت به نفع و صلاح ما باشد. 3- از نگاه کردن به صحنه های محرک بپرهیزید و از محیط هایی که به نحوی باعث تحریک شما می شود احتراز نمائید. 4- هر روز به طور مرتب با ورزش انرژی خود را تخلیه نمائید. 5- برنامه های معنوی خود را به صورت مستمر و مرتب انجام دهید، مانند نماز اول وقت و حتی الامکان به جماعت و در مسجد، قرائت قرآن، توسل و ارتباط با معصومین(ع) و زیارت ایشان، استمداد از مقام ولایت خصوصاً حضرت حجت (عج)، پایبندی به سایر واجبات و انجام برخی مستحبات در حد توان و اقبال قلب، مانند وضو داشتن دائمی و انجام برخی نوافل نمازها و خواندن دعا و مناجات با خداوند. در صورت عمل به این برنامه انشاء الله، به کمک خداوند و توجه حضرات معصومین (ع) به کنترل نفس و تقویت معنویت خود موفق خواهید شد. مطالعه کنید: شهید مطهری، انسان و ایمان (ج 2 از مجموعه آثار برای مطالعه و پژوهش در حوزه معارف اسلام مطالعه کتاب های شهید مطهری که در این زمینه نگاشته شده است مفید خواهد بود:برای تقویت بینش اسلامی بهتر است به کتاب آشنایى با جهان بینى اسلامى (جلد 7 - 1) مراجعه نمایید.جدول ترتیبى مطالعه کتب استاد شهید مرتضى مطهرى از آسان به سخت به شرح زیر است:داستانِ راستان - حماسه حسینى (3 جلد) - گفتارهاى معنوى - ده گفتار - پانزده گفتار، بیست گفتار - سیره نبوى - سیره ائمه اطهار - جاذبه و دافعه على (ع) - ولاءها و ولایت ها - خاتمیت - ختم نبوت - پیامبر امى - اسلام و مقتضیات زمان (جلد 2 و 1) - امدادهاى غیبى در زندگى بشر - توکل و رضا - گریز از ایمان و گریز از عمل - تکامل اجتماعى انسان - انسان کامل ( جلد 2 و 1) - انسان شناسى - تعلیم و تربیت در اسلام - عرفان حافظ - حق و باطل - مسأله حجاب - پاسخ هاى استاد - نظام حقوق زن در اسلام - اخلاق جنسى در ایران و غرب - نهضت هاى اسلامى در صد ساله اخیر - پیرامون جمهورى اسلامى - پیرامون انقلاب اسلامى - خدمات متقابل اسلام و ایران - سیرى در نهج البلاغه - جهاد - آشنایى با قرآن (جلد 1) - مسأله شناخت - شناخت در قرآن - فطرت - فلسفه اخلاق - انسان و سرنوشت - عدل الهى - علل گرایش به مادیگرى - آشنایى با علوم اسلامى (جلد 7 - 1) - توحید - نبوت - معاد - آشنایى با جهان بینى اسلامى (جلد 7 - 1) - قیام و انقلاب مهدى - تاریخ عقاید اقتصادى - نظام اقتصادى اسلام - ربا، بانک، بیمه - نقدى بر مارکسیسم - فلسفه تاریخ ، (جلد 4 - 1) - مقالات فلسفى ( جلد 3 - 1) - تعارضات منطقى - اصول فلسفه و روش رئالیسم (جلد 5 - 1) - مختصر شرح منظومه (جلد 2 - 1) - مبسوط شرح منظومه (جلد 4 - 1) - حرکت و زمان (جلد 4 - 1) - الهیات شفاء (جلد 2 - 1 ) سیر کلی مطالعات اسلامی:الف) فرد مسلمان در ابتدا باید با اصول پنجگانه اعتقادى اسلام آشنا شود. براى مطالعه این بخش از اسلام نیز باید از کتاب هاى ساده و روان آغاز کرد. (کتاب هاى اعتقادى آیت اللّه مکارم شیرازى، جعفر سبحانى و محمدى رى شهرى در این زمینه مفید است.)ب ) در مرحله دوم آشنایى با احکام اسلامى؛ به ویژه وظایف و دستورات عبادى (فروع دین) لازم است. (کتاب هایى که به طور خلاصه احکام را آموزش مى دهند در این باره سودمند است.)ج ) در مرحله سوم آشنایى با اخلاق اسلامى لازم است. (در این زمینه مطالعه کتاب «نقطه هاى آغاز در اخلاق عملى» نوشته آیت اللّه مهدوى کنى مفید است.)د ) در مرحله چهارم آشنایى با تاریخ اسلام مناسب است. (کتاب «فروغ ابدیت و فروغ ولایت»، نوشته آیت اللّه سبحانى منبع خوبى است.)ه ) در مرحله پنجم «شیعه شناسى» لازم است. (کتاب «شیعه در اسلام» علامه طباطبایى مرجع مناسبى در این باره است.)معرفی کتاب:«مبانى شناخت» تئورى شناخت در فلسفه ما شهید سید محمد باقر صدر، ترجمه: سید حسین حسینىشناخت شهید مطهرىاصول فلسفه و روش رئالیسم، ج 1 علامه طباطبایى، شهید مطهرىشناخت از دیدگاه علمى و قرآن محمد تقى جعفرىگردانیده الحیاةنقدى بر تئورى بازتابى شناخت دکتر همایون همتىشناخت در فلسفه اسلامى جعفر سبحانىتحلیلى از مسأله شناخت سید محمد باقر صدر«اعتقادات» درس هایى از اصول عقاید محمد محمدى رى شهرىاصول فلسفه و روش رئالیسم، ج 5 شهید مطهرى - علامه طباطبایىبهترین راه شناخت خدا محمدى رى شهرىخدا در طبیعت کامیل فلاماریدن، ترجمه: خسرو پیراستهمبانى اعتقادات در اسلام سید مجتبى موسوى اسلامىخداشناسى (مجموعه معارف قرآن) محمد تقى مصباح یزدىعدل الهى شهید مطهرى«راه شناسى»راه سعادت در اثبات نبوت میرزا ابوالحسن شعرانىسعادت بشر محمد جواد قمىراه شناسى - راهنماشناسى محمد تقى مصباح یزدىپژوهشى درباره قرآن و پیامبر فخرالدین حجازىشناخت پیامبران محمد محمدى رى شهرىپیامبر شناسى ناصر مکارم«امامت» شایسته ترین رهبر رجبعلى مظهرىامامت و رهبرى شهید مطهرىرهبرى امت جعفر سبحانىخدا و امامت جعفر سبحانىامام شناسى علامه طهرانىنقش ائمه در احیاى دین، ج 1 - 15 علامه عسکرىحق جو و حق شناس (ترجمه المراقبات) علامه سید شرف الدین، ترجمه: امامىمعارف اسلامى از دیدگاه دو مکتب (ترجمه معالم المدرستین)، علامه عسکرى، ترجمه: دکتر جلیل تجلیل.«معاد» زندگى جاوید یا حیات اخروى شهید مطهرىمعاد شناسى علامه طهرانىگذشته و آینده جهان عبدالکریم بى آزار شیرازىمعاد و جهان پس از مرگ ناصر مکارم شیرازىمعاد در المیزان علامه طباطبایى، ترجمه: محمد تقى مصباح یزدىمعاد یا آخرین سیر بشر یک بانوى ایرانى«اخلاق و تربیت» اخلاق قرآن یا برنامه روزانه سید احمد طیبى شبسترىپنجاه درس اخلاقى شیخ عباس قمىچهل حدیث امام خمینىجهاد اکبر امام خمینىآداب الصلاة امام خمینىاسلام و تزکیه نفس دکتر حسن آموزگارآیین همسردارى یا اخلاق خانواده ابراهیم امینىنفس مطمئنه شهید دستغیبقلب سلیم شهید دستغیبسیر و سلوک یک بانوى ایرانىتعلیم و تربیت على میرزا آقاجانىمحمد(ص) و سیره حسنه و مدرس اخلاق سید محمد رضا غیاثىنقطه هاى آغاز در اخلاق اسلامى آیت اللّه مهدوى کنىمسایل تربیتى اسلام سید محمد باقر حجتىتربیت براى دین رجبعلى مظلومىسمینار مذهبى کودکان و نوجوانان گروهى از نویسندگانکلیدهاى تربیتى و تعلیمى رجبعلى مظلومىخودشناسی و انسان شناسی:1- خودشناسی برای خودسازی, مصباح یزدی2- سیمای انسان کامل از دیدگاه مکاتب, دکتر عبدالله نصری3- شناخت انسان از نظر اسلام, واعظی4- انسان شناسی, محمود رجبی5- انسان شناسی (انسان کامل), یحیی کبیر«تاریخ سیاسى اسلام» تاریخ سیاسى اسلام صادق آیینه وندنقش عایشه در تاریخ اسلام علامه عسکرىروش شناخت سنت و تاریخ اسلام محمود افتخارزادهنهضت هاى اسلامى در صد ساله اخیر شهید مطهرىزندگانى تحلیلى پیشوایان ما عادل ادیب، ترجمه: اسداللّه مبشرىتمدن در بوته آزمایش آرنولد ج توین بى، ترجمه ابوطالب صارمىتحلیلى از حماسه سیاسى تاریخى محمد رسول دریایىجریان شناسى تاریخ نگارى ها در ایران معاصر ابوالفضل شکورىفرهنگ اسلام در اروپا زیگرید هونکه .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه