وقتی میگن; اگه نماز آدم قبول بشه; بقیه اعمال آدم هم قبول میشه و اگه نماز آدم رد بشه; بقیه اعمال آدم هم رد میشه; یعنی اگه کسی نماز نخونه; اما قرآن و زیارت نامه و دعا بخونه و صلوات بفرسته و کار های خیر دیگه هم انجام بده; این اعمال خوبش حساب نمیشن؟ اگه فاتحه هم بخونه; فاتحه هاش به مرده ها نمیرسن؟ حتی اگه بعدا نماز خوندن رو شروع کنه؟

الف- اگر فردی مانند شما اشکال کند که به مقتضای حدیث امام محمد باقر -علیه السلام- که «اول ما یحاسب به العبد الصلاه، ان قبلت قبل ما سواها و ان ردت رد ما سواها» ؛ (میزان الحکمه، محمد مهدی ری شهری، ج5 ص374) شرط قبولی همه اعمال نیک قبول نماز قرار داده شده پس بدون نماز هیچ عمل مقبول نیست. در جواب می گوییم که شرایطی که در روایات برای اعمال ذکر می شود دو گونه است؛ شرط فقهی که بدون آن شرط اصلا عمل صحیح نیست مثلا شرط صحت نماز وضو یا تیمم است و یا شرط روزه قسم دروغ نخوردن است در این جا معنایش این است که بدون این شرط عمل باطل است. اما گاهی شرط، شرط فقهی نیست بلکه می توان گفت که شرط اخلاقی است که به غرض بیان اهمیت ذکر می شود که از این موارد در روایات بسیار است. مثلا گفته شده که «لا صلاه لجار المسجد الا فی المسجد ؛ برای همسایه مسجد نماز نیست مگر در مسجد»، علما فرموده اند این روایت برای بیان شرط فقهی نیست که معنایش این باشد که نماز همسایه مسجد در خانه اش باطل باشد بلکه برای بیان اهتمام و فضیلت زیاد خواندن نماز در مسجد خصوصا برای همسایه مسجد است. حال روایت فوق هم در صدد بیان اهمیت نماز و اینکه اولین فروع دین و در رأس واجبات است و در حقیقت در بیان شرط اخلاقی است که اگر می خواهی با اعمال نیک تقرب به خدا پیدا کنی و با اعمال نیک مراحل تکامل را بپیمائی باید از نماز شروع کنی و بیانگر شرط فقهی نیست که مثلا اگر کسی نعوذ بالله نماز نخواند ولی روزه گرفت روزه اش باطل باشد بلکه مقصود این است که اگر می خواهی با روزه و اعمال نیک دیگر به آن هدف از اعمال نیک که تقرب به حق و دوری از بدی ها باشد نائل شوی راهش این است که نماز را سر سلسله اعمال نیک قرار دهی .ب- به تعبیری دیگر می توان گفت :ذکر و یاد حضرت حق پنجره اى است گشوده میان دل انسان و انوار پرفروغ بارگاه ربوبى بر شما باد یاد حق که آن نور دلهاست امام على(ع) ذکر را مراتبى است و به قدر فراخى و گستردگى روزن ذکر تابش معنویت و صفا فضاى جان را بیشتر طراوت مى بخشد.به فرموده: مولا على(ع) ذکر کلید آشنایى است. و هر چه انسان با خداى خویش آشناتر گردد از گناه و هوا و هوس و دنیاطلبى بیگانه مى گردد و نماز بالاترین ذکر است و نماز بهترین اعمال است در پیشگاه خداوند. و نماز ستون دین است و مثال آن همچون تیرک میان خیمه است.و چه زیبا ترسیمى است ماجراى خیمه و تیرک آن. همچون تحقق علت تامه و پیدایش معلول، که هر کدام از اعمال ارزشى انسان نقش علت ناقصه را ایفا مى کنند که به تنهایى موجب پیدایش معلول نیست اما حکم نماز حکم علت تامه است که در صورت تحقق مسلما معلول موجود مى شود و در صورت نبود آن خبرى از معلول نیست ازاین رو نقش اهمیت نماز در شاکله شریعت و دین نشانگر عظمت و استحکام این حبل متین و ریسمان استوار میان زمین و آسمان است. ریسمان بقیه اعمال ارزشى توانایى صعود انسان به افق بلند سعادت را دارا نمى باشد. در حالى که نردبان نماز نه تنها خود به تنهایى وسیله عروج است بلکه مى تواند ثقل بقیه اعمال را نیز متحمل گردد و این حقیقت به جوهره نماز باز مى گردد و هیچ گونه ناسازگارى با عدالت خداوند ندارد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه