فرق بین «حدیث موضوع» و «حدیث مدسوس» چیست؟ در تفسیر المیزان این دو در عرض هم‌دیگر ذکر شده‌اند، نشان‌گر این‌که عین هم نیستند: «هی موضوعة أو مدسوسة» (ج ۸، ص ۳۷۷ و ۳۷۸)؛ «من الأخبار الموضوعة و المدسوسة» (ج ۵، ص ۲۵۸). و هم‌چنین این دو تعبیر در عرض اسرائیلیّات ذکر شده‌اند، نشان‌گر این‌که عین هم نیستند: ، « فلعبت بأحلامهم الإسرائیلیات و ما یلحق بها من الأخبار الموضوعة المدسوسة» (ج ۱۱، ص ۱۳۴).

حدیث موضوع ، در اصطلاح علم درایه حدیثى است که درآن قول، فعل و تقریریی به دروغ به پیامبر صلى الله علیه و آله و ائمه علیهم السلام نسبت داده شده باشد. ساختگى بودن حدیثى گاه با اقرار جعل کننده آن و گاهى از قراین و شواهد معلوم مى‌شود. حدیث موضوع بخشی از احادیث ضعیف محسوب می شوند ، نه همه آنها، که اصطلاحا «الموضوع» یا «الاحادیث الموضوعة» می نامند (یعنی حدیثهای ساختگی)؛ که بدترین نوع احادیث ضعیف است. کتابهایی هم با این عنوان (یا عنوانی شبیه آن) نوشته شده و برخی احادیث جعلی در آن گردآوری شده مانند: « الاحادیث الدخیلة» اثر استاد محمد تقی شوشتری.اما حدیث مدسوس: دسّ به معنای پنهان کردن چیزی زیرچیزی دیگر، واژه روشنی که بر حدیث مجعول دلالت می کند ، واژه (مدسوس یا مختلق) می باشد . در این گونه از وضع شخص واضع نسخه ای از یک کتاب حدیثی را هدف قرار داده و احادیث مورد نظر و ساختگی خود را در کنار احادیث مقبول آن کتاب می نشاند و سپس، آن را عرضه می دارد.این دو در عرض هم‌دیگر ذکرشده‌اند، وعین هم نیستند. چون هر دو زیر مجموعه احادیث ضعیفه می باشند. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه