حضرت زینب(س) چگونه برای زنان الگو است؟

نگاهی گذرا به ابعاد فردی و اجتماعی زندگی حضرت زینب کبری سلام الله علیها و سیره عملی این شخصیت برجسته اسلام به خوبی جایگاه والا و عظمت ایشان را ترسیم نموده و آن حضرت را به عنوان یکی از بهترین و مناسب ترین الگو و روش زندگی برای هر زن و مرد مسلمان معرفی می نماید .برای آشنایی با ابعاد شخصیتی آن حضرت تنها به چند جمله از بیانات مقام معظم رهبری اشاره می کنیم که به خوبی ترسیم کننده جایگاه و عظمت حضرت زینب کبری سلام الله علیها می باشد .«شخصیت‌ آن‌ بزرگوار قبل‌ از حادثه‌ کربلا و در مدینه‌، بسیار برجسته‌ و معروف‌ و ممتاز بود و به‌ لحاظ علمی‌، معنوی‌، اخلاقی‌، تقوایی‌، پاکدامنی‌ و طهارت‌ برای‌ زنان‌ مسلمان‌، قابل‌ تبعیت‌ و پیروی‌ محسوب‌ می‌شد.زن‌ مسلمان‌ برای‌ انجام‌ تمامی‌ وظایف‌ مهمی‌ که‌ یک‌ زن‌ می‌تواند انجام‌ دهد، باید از حضرت‌ زینب‌ (س‌) تعلیم‌ بگیرد. طهارت‌ و تقوا که‌ بزرگترین‌ خصوصیت‌ یک‌ زن‌ است‌، اهمیت‌ دادن‌ به‌ ارزشهای‌ اصیل‌ بیش‌ از هر چیز دیگری‌ در زندگی‌، توجه‌ به‌ علم‌ و معرفت‌، انجام‌ فعالیتهای‌ سیاسی‌ و امداد رسانی‌ به‌ انسانها و کیفیت‌ دادن‌ به‌ محیط خانه‌ و خانواده‌ از ویژگیهای‌ زینب‌ کبری‌ (س‌) محسوب‌ می‌شود و زن‌ مسلمان‌ از درون‌ خانواده‌ تا درون‌ جامعه‌ و تا مسائل‌ علمی‌ و سیاسی‌ و ارزشهای‌ اخلاقی‌ و نیز نشان‌ دادن‌ منشهای‌ بزرگ‌ انقلابی‌ می‌تواند به‌ زندگی‌ آن‌ حضرت‌، تأسی‌ جوید. »( پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری , دیدار جمع‌ زیادی‌ از خواهران‌ و برادران‌ پرستار و مددکار , 12/7/74)«زینب کبرى(سلام اللَّه علیها) یک نمونه ى کامل از زن مسلمان است؛ یعنى الگویى که اسلام براى تربیت زنان، آن را در مقابل چشم مردم دنیا قرار داده است. زینب کبرى داراى شخصیت چند بُعدى است؛ دانا و خبیر و داراى معرفت والا و یک انسان برجسته است که هر کس با آن بزرگوار مواجه مى شود، در مقابل عظمتِ دانایى و روحى و معرفت او احساس خضوع مى کند. شاید مهمترین بُعدى که شخصیت زن اسلامى مى تواند آن را در مقابل چشم همه قرار دهد - تأثیرى که از اسلام پذیرفته - این بُعد است. شخصیت زن اسلامى به برکت ایمان و دل سپردن به رحمت و عظمت الهى، آن چنان سعه و عظمتى پیدا م ی کند که حوادث بزرگ در مقابل او، حقیر و ناچیز مى شود. در زندگى زینب کبرى، این بُعد از همه بارزتر و برجسته تر است. حادثه‌ای مثل روز عاشورا نمی تواند زینب کبرى را خرد کند. شکوه و حشمت ظاهرى دستگاه ستمگر جبارى مثل یزید و عبیداللَّه ا بن زیاد نمی تواند زینب کبرى را تحقیر کند. زینب کبرى در مدینه - که محل استقرار شخصیت باعظمت اوست - و در کربلا - که کانون محنتهاى اوست - و در کاخ جبارانى مثل یزید و عبیداللَّه ابن زیاد، همان عظمت و شکوه معنوى را با خود حفظ می کند و شخصیت هاى دیگر در مقابل او تحقیر می شوند. زینب کبرى شور عاطفه ى زنانه را همراه کرده است با عظمت و استقرار و متانت قلب یک انسان مؤمن، و زبان صریح و روشن یک مجاهد فی سبیل اللَّه، و زلال معرفتى که از زبان و دل او بیرون می تراود و شنوندگان و حاضران را مبهوت می کند. عظمت زنانه اش، بزرگان دروغین ظاهرى را در مقابل او حقیر و کوچک مى کند. عظمت زنانه ، یعنى این؛ یعنى مخلوطى از شور و عاطفه ى انسانى، که در هیچ مردى نمی توان این عاطفه ى شورانگیز را سراغ داد؛ همراه با متانت شخصیت و استوارى روح که همه ى حوادث بزرگ و خطیر را در خود هضم می کند و روى آتش هاى گداخته، شجاعانه قدم می گذارد و عبور مى کند؛ در عین حال، درس مى دهد و مردم را آگاهى می بخشد؛ در عین حال، امام زمان خود - یعنى امام سجاد - را مانند یک مادر مهربان آرامش و تسلا می بخشد؛ در عین حال، با کودکان برادر و بچه هاى پدر از دست داده ى آن حادثه ى عظیم، در میان آن طوفان شدید، مثل سد مستحکمى براى آنها امنیت و آرامش و تسلا ایجاد مى کند. بنابراین زینب کبرى (سلام اللَّه علیها) یک شخصیت همه جانبه بود. اسلام زن را به این طرف سوق مى دهد. زن با نقاط قوّت زنانه ى خود - که خداى متعال در وجود او به ودیعه گذاشته و مخصوص زن است - همراه با ایمان عمیق، همراه با استقرار ناشى از اتکاء به خداوند، و همراه با عفت و پاکدامنى - که فضاى پیرامون او را نورانیت می بخشد - مى تواند در جامعه یک نقش استثنایی این گونه ایفا کند؛ هیچ مردى قادر به ایفاى چنین نقشى نیست. مثل کوه استوارى از ایمان، در عین حال مثل چشمه ى جوشانى از عاطفه و محبت و احساسات زنانه، تشنگان و محتاجان نوازش را از چشمه ى صبر و حوصله و عاطفه ى خود سیراب می کند. انسانها در چنین آغوش پُربرکتى می توانند تربیت شوند. اگر زن با این خصوصیات در عالمِ وجود نبود، انسانیت معنا پیدا نمى کرد. این، معناى ارزش زن و تشخص زن است؛ چیزى که مغز متحجرِ مادى غربیها نمى تواند آن را بفهمد. کسانى که از دین و معنویت بهره‌ای نبرده اند، نمی توانند چنین عظمتى را درک کنند. آنهایى که شاخصه ى زن را در زیور و آرایش و سبکسرى و بازیچه قرار گرفتن در دست مردان می دانند، نمی توانند اساس هویت زنانه را در منطق اسلام و در نظر اسلام درک کنند. زینب کبرى براى زنان ما در طول تاریخ یک الگوست؛ عقل و متانت، قدرت و شجاعت، شور و احساس عاطفى، صراحت زبان، متانت دل، استوارى روح؛ در عین حال، مادرانه، خواهرانه، با همه ى انسانها برخورد کردن، در محیط خانه شمع محبت را روشن نگه داشتن، همسر و فرزندان را بر سر سفره ى محبت و عاطفه ى خود دور هم جمع کردن؛ اینها خصوصیات زن مسلمان است. (پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری,بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در دیدار اقشار مختلف مردم (۱۳۸۴/3/۲۵ )« زینب کبرى‌ یک نمونه‌ى برجسته‌ى تاریخ است که عظمت حضور یک زن را در یکى از مهمترین مسائل تاریخ نشان میدهد. اینکه گفته میشود در عاشورا، در حادثه‌ى کربلا، خون بر شمشیر پیروز شد - که واقعاً پیروز شد - عامل این پیروزى، حضرت زینب بود؛ والّا خون در کربلا تمام شد. حادثه‌ى نظامى با شکست ظاهرى نیروهاى حق در عرصه‌ى عاشورا به پایان رسید؛ اما آن چیزى که موجب شد این شکست نظامىِ ظاهرى، تبدیل به یک پیروزى قطعىِ دائمى شود، عبارت بود از منش زینب کبرى‌؛ نقشى که حضرت زینب بر عهده گرفت؛ این خیلى چیز مهمى است. این حادثه نشان داد که زن در حاشیه‌ى تاریخ نیست؛ زن در متن حوادث مهم تاریخى قرار دارد. قرآن هم در موارد متعددى به این نکته ناطق است؛ لیکن این مربوط به تاریخ نزدیک است، مربوط به امم گذشته نیست؛ یک حادثه‌ى زنده و ملموس است که انسان زینب کبرى‌ را مشاهده میکند که با یک عظمت خیره‌کننده و درخشنده‌اى در عرصه ظاهر میشود؛ کارى میکند که دشمنى که به حسب ظاهر در کارزار نظامى پیروز شده است و مخالفین خود را قلع و قمع کرده است و بر تخت پیروزى تکیه زده است، در مقر قدرت خود، در کاخ ریاست خود، تحقیر و ذلیل شود؛ داغ ننگ ابدى را به پیشانى او میزند و پیروزى او را تبدیل میکند به یک شکست؛ این کارِ زینب کبرى‌ است. زینب (سلام اللَّه علیها) نشان داد که میتوان حجب و عفاف زنانه را تبدیل کرد به عزت مجاهدانه، به یک جهاد بزرگ.آنچه که از بیانات زینب کبرى‌ باقى مانده است و امروز در دسترس ماست، عظمت حرکت زینب کبرى‌ را نشان میدهد. خطبه‌ى فراموش نشدنى زینب کبرى‌ در بازار کوفه یک حرف زدن معمولى نیست، اظهارنظر معمولى یک شخصیت بزرگ نیست؛ یک تحلیل عظیم از وضع جامعه‌ى اسلامى در آن دوره است که با زیباترین کلمات و با عمیق‌ترین و غنى‌ترین مفاهیم در آن شرایط بیان شده است. قوّت شخصیت را ببینید؛ چقدر این شخصیت قوى است. دو روز قبل در یک بیابان، برادر او را، امام او را، رهبر او را با این همه عزیزان و جوانان و فرزندان و اینها از بین برده‌اند، این جمع چند ده نفره‌ى زنان و کودکان را اسیر کرده‌اند، آورده‌اند در مقابل چشم مردم، روى شتر اسارت، مردم آمده‌اند دارند تماشا میکنند، بعضى هل هله میکنند، بعضى هم گریه میکنند؛ در یک چنین شرائط بحرانى، ناگهان این خورشید عظمت طلوع میکند؛ همان لحنى را به کار می برد که پدرش امیرالمؤمنین بر روى منبر خلافت در مقابل امت خود به کار میبرد؛ همان جور حرف می زند؛ با همان جور کلمات، با همان فصاحت و بلاغت، با همان بلندى مضمون و معنا: «یا اهل الکوفه، یا اهل الغدر و الختل»؛ اى خدعه‌گرها، اى کسانى که تظاهر کردید! شاید خودتان باور هم کردید که دنباله‌رو اسلام و اهل‌بیت هستید؛ اما در امتحان اینجور کم آوردید، در فتنه اینجور کورى نشان دادید. «هل فیکم الّا الصّلف و العجب و الشّنف و الکذب و ملق الاماء و غمز الاعداء»؛ شما رفتارتان، زبانتان با دلتان یکسان نبود. به خودتان مغرور شدید، خیال کردید ایمان دارید، خیال کردید همچنان انقلابى هستید، خیال کردید همچنان پیرو امیرالمؤمنین هستید؛ در حالى که واقع قضیه این نبود. نتوانستید از عهده‌ى مقابله‌ى با فتنه بربیائید، نتوانستید خودتان را نجات دهید. «مثلکم کمثل الّتى نقضت غزلها من بعد قوّة انکاثا»؛ مثل آن کسى شُدید که پشم را می رسد، تبدیل به نخ میکند، بعد نخها را دوباره باز میکند، تبدیل میکند به همان پشم یا پنبه‌ى نریسیده. با بى‌بصیرتى، با نشناختن فضا، با تشخیص ندادن حق و باطل، کرده‌هاى خودتان را، گذشته‌ى خودتان را باطل کردید. ظاهر، ظاهر ایمان، دهان پر از ادعاى انقلابیگرى؛ اما باطن، باطن پوک، باطن بى‌مقاومت در مقابل بادهاى مخالف. این، آسیب‌شناسى است.با این بیان قوى، با این کلمات رسا، آن هم در آن شرائط دشوار، اینگونه صحبت میکرد. اینجور نبود که یک عده مستمع جلوى حضرت زینب نشسته باشند، گوش فرا داده باشند، او هم مثل یک خطیبى براى اینها خطبه بخواند؛ نه، یک عده دشمن، نیزه‌داران دشمن دور و برشان را گرفته‌اند؛ یک عده هم مردم مختلف‌الحال حضور داشتند؛ همانهائى که مسلم را به دست ابن‌زیاد دادند، همانهائى که به امام حسین نامه نوشتند و تخلف کردند، همانهائى که آن روزى که باید با ابن‌زیاد در مى‌افتادند، توى خانه‌هایشان مخفى شدند - اینها بودند توى بازار کوفه - یک عده هم کسانى بودند که ضعف نفس نشان دادند، حالا هم نگاه میکنند، دختر امیرالمؤمنین را مى‌بینند، گریه میکنند. حضرت زینب کبرى‌ با این عده‌ى ناهمگون و غیر قابل اعتماد مواجه است، اما اینجور محکم حرف میزند. او زن تاریخ است؛ این زن، دیگر ضعیفه نیست. نمی شود زن را ضعیفه دانست. این جوهر زنانه‌ى مؤمن، اینجور خودش را در شرائط دشوار نشان میدهد. این زن است که الگوست؛ الگو براى همه‌ى مردان بزرگ عالم و زنان بزرگ عالم. انقلاب نبوى و انقلاب علوى را آسیب‌شناسى میکند؛ میگوید شماها نتوانستید در فتنه، حق را تشخیص بدهید؛ نتوانستید به وظیفه‌تان عمل کنید؛ نتیجه این شد که جگرگوشه‌ى پیغمبر سرش بر روى نیزه رفت. عظمت زینب را اینجا میشود فهمید.(پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری, بیانات در دیدار گروه کثیری از پرستاران نمونه کشور , 1/2/89)پی نوشت:برای آشنایی با زندگانی حضرت زینب کبری سلام الله علیها به منابع زیر مراجعه شود :سیمای حضرت زینب علیها السلام، محمد مهدی تاج لنگرودی، ‌تهران، نشر ممتازخصائص زینبیه،‌سیدنورالدین جزائری،‌ قم،‌ انتشارات مسجد مقدس جمکران‌حضرت زینب بزرگ‌ بانوی کربلا، عبد الامیر فولادزاده، قم،‌کانون نشر اندیشه‌های اسلامی اسوه‌های ایثار (نگاهی به زندگانی حضرت زینب)،‌ عباس قدیانی، تهران،‌ انتشارات فردابه. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه