تخمین زمان مطالعه: 4 دقیقه
در بارهى جمع قرآن سه نظر وجود دارد:أ- قرآن در زمان خود پيامبر (ص) و با نظارت آن حضرت و در پرتو هدايت الاهى جمع آورى شده، هر چند خود حضرت رسول (ص) شخصاً قرآن را ننوشته، يا جمع آورى آيات را انجام نداده است.[1]ب - قرآن موجود توسط حضرت على (ع) و بعد از رحلت پيامبر (ص) جمع آورى و تدوين شده است و اين كار در دورانى كه حضرت على(ع) خانه نشين بودند، انجام شده است.[2]ج ) قرآن بعد از رحلت پيامبر (ص) توسط برخى صحابه، غير از امام على (ع)، جمع آورى و تدوين شده است.[3]بسيارى از علماى شيعه، به ويژه متأخرين و محققان معاصر، معتقدند كه قرآن در زمان پيامبر (ص) و با نظارت ايشان جمع آورى شده است.[4]برخى از شيعيان نيز نظر دوم را پذيرفته و اميرالمؤمنين (ع) را گردآورندهى آن دانستهاند.[5] اما بسيارى از اهل سنت رأى سوم را اختيار كردهاند و مستشرقين نيز معمولا همين نظر را پذيرفته و اضافه كردهاند: قرآنى كه حضرت على(ع) جمع آورى كرد، مورد اعتناى اصحاب واقع نشد.چنان كه روشن است، بنابر نظر اوّل و دوم، جمع كل قرآن به خداوند مستند بوده و پيدايش سورهها و ترتيب آنها نيز در پرتو وحى الاهى بوده است؛ زيرا رسول اسلام (ص) طبق آيهى شريفهى: «ما ينطق عن الهوى ان هو الا وحى يوحى»[6] هر چه مىفرمود، به خصوص در امور دينى، با راهنمايى وحى بوده است، و امامان معصوم (ع) نيز اگر نبى نبودند، ولى ادامه دهندهى راه رسالت و داراى منصب الاهى عصمت، و علم لدنى بودند.كسانى كه رأى سوم را پذيرفتهاند، نه تنها نخواهند توانست الاهى بودن اين دو؛ يعنى پيدايش سورهها و ترتيب آنها را اثبات كنند، بلكه در واقع آن را نفى كرده و ذوق و سليقهى شخصى اصحاب را در اين مسئله دخيل مىدانند.چدر اين جا ذكر چند نكته ضرورى است:1. علامه طباطبايى در ذيل آيهى شريفهى: «انا نحن نزلنا الذكر و انا له لحافظون»[7] مىفرمايند: ويژگىهايى كه براى قرآن ذكر شده است، مانند فصاحت و بلاغت ، عدم وجود اختلاف و عجز از آوردن مثل آن ، همگى در همين قرآن كه در دسترس ماست، وجود دارد. و نتيجه گرفتهاند كه اين قرآن، همان قرآن است كه در صدر اسلام و در زمان خود رسول اكرم (ص) شناخته شده بود.[8]اين سخن اگر چه تحريف را از قرآن نفى مىكند، ولى نمىتواند ثابت كند كه اين مجموعه، با اين شكل و صورت، وحيانى است؛ زيرا ويژگىهاى مذكور به گونهاى نيست كه بتواند به اثبات رساند كه ترتيب مجموعهى آيات كه سورهها را به وجود آورده، و ترتيب مجموعهى سورهها كه قرآن موجود را تشكيل داده، همان طور است كه در زمان حضرت بوده است.2. اگر كسى بتواند اعجاز عددى را افزون بر مورد مفردات و تراكيب قرآنى در حوزهى سورهها و ترتيب آنها، ثابت كند؛ يعنى بين آيات يك سوره و بين خود سورهها روابط عددى خاصى برقرار باشد كه ايجاد آن براى بشر مقدور نيست مىتواند وحيانى بودن سورهها و ترتيب آنها را نيز به اثبات رساند، ولى به هرحال باز وحيانى بودن ترتيب همهى آياتى كه در يك سوره گرد آمدهاست، اثبات نخواهد شد.[9]منبع برای مطالعه ی بيشتر:هادوى تهرانى، مهدى، مبانى كلامى اجتهاد. پی نوشتها:[1] نك: سيد عبدالوهاب طالقانى، علوم قرآن، ص83.[2] نك: سيد محمد رضا جلالى نائينى، تاريخ جمع قرآن كريم، ص87.[3] اين نظر را اكثريت اهل سنت پذيرفتهاند. همان، ص19 – 51.[4] نك: سيد عبدالوهاب طالقانى، علوم قرآن، ص 83؛ سيد على ميلانى، التحقيق فى نفى التحريف عن القرآن الشريف، ص41 - 42 و ص46 - محمد هادى معرفت، صيانة القرآن من التحريف، ص34.[5] نك: سيد محمد رضا جلالى نائينى، تاريخ جمع قرآن كريم، ص80.[6] و از سر هوس سخن نمىگويد. اين سخن بجز وحيى كه وحى مىشود نيست. (نجم، 2 - 3)[7] بى ترديد، ما اين قرآن را به تدريج نازل كردهايم، و قطعاً نگهبان آن خواهيم بود. (حجر، 9)[8] نك: علامه طباطبائى، الميزان، ج12، ص 104 و ص106 و ص138.[9] هادوى تهرانى، مهدى، مبانى كلامى اجتهاد، ص 54 - 55، مؤسسه ی فرهنگى خانه ی خرد، قم، چاپ اول، 1377.منبع: http://farsi.islamquest.net .
راسخون
تماس با ما
آدرس : آزمايشگاه داده کاوي و پردازش تصوير، دانشکده مهندسي کامپيوتر، دانشگاه صنعتي شاهرود
09111169156
info@parsaqa.com
حامیان
همكاران ما
کلیه حقوق این سامانه متعلق به عموم محققین عالم تشیع است.