به گفتة برخی دانشمندان هر کس در دنیا باطن خویش را به نور بصیرت بنگرد آن را بالقوّه پر از انواع موذی و درنده، مانند شهوت، غضب، مکر، حسد، حقد، کبر، ریا و خودخواهی خواهد دید، که اگر لحظه ای از آنها غفلت ورزد هر آن او را می درند و نیش می زنند، جز این که بیشتر مردم نمی توانند آنها را ببینند؛ زیرا به امور دنیا و دست آوردهای حواسّ ظاهری سرگرم هستند. اما وقتی او را در قبر گذارند پرده های غفلت کنار می رود و همة آن صفات مذموم را به شکلهای اصلی خواهد دید؛ زیرا هر یک از صفات مزبور صورتی مناسب خود دارد؛ چنان که کبر و تکبّر به شکل پلنگ نمودار می شود.

به گفتة برخی دانشمندان هر کس در دنیا باطن خویش را به نور بصیرت بنگرد آن را بالقوّه پر از انواع موذی و درنده، مانند شهوت، غضب، مکر، حسد، حقد، کبر، ریا و خودخواهی خواهد دید، که اگر لحظه ای از آنها غفلت ورزد هر آن او را می درند و نیش می زنند، جز این که بیشتر مردم نمی توانند آنها را ببینند؛ زیرا به امور دنیا و دست آوردهای حواسّ ظاهری سرگرم هستند. اما وقتی او را در قبر گذارند پرده های غفلت کنار می رود و همة آن صفات مذموم را به شکلهای اصلی خواهد دید؛ زیرا هر یک از صفات مزبور صورتی مناسب خود دارد؛ چنان که کبر و تکبّر به شکل پلنگ نمودار می شود. از این رو عقرب ها و مارهایی را مشاهده می کند که در کمین او نشسته اند. اینها در واقع همان صفات و ملکات نفسانی او هستند که در آخرت به شکل عذاب قبر برای او ظاهر می شوند. همچنین ملکات پسندیده و صفات حمیده برای انسان پرهیزکار باغی از باغ های بهشت پدید می آورند؛ چنانکه آیات و اخبار فراوانی بر این دو قسم دلالت دارد؛ مانند: «إنّ الْذین یأکلون أموال الیتامی ظلماً إنّما یأکلون فی بطونهم ناراً» نساء/10 و در حدیث آمده است: «إنّما هی أعمالکم تردّ إلیکم» (علم الیقین 2/1078) و «الجنّة قیعان و إنّ غراسها سبحان الله و بحمده» (همان/1079)؛ [بهشت سرزمینی است که نهال های آن که به دست بشر غرس می شود «سبحان الله» است]. پیامبر(ص) به قیس فرمود: «لا بدلک یا قیس من قرین یدفن معک و هو حیّ و تدفن معه و أنت میّت؛ فإن کان کریما أکرمک، و إن کان لئیما أسلمک. ثم لا یحشر إلاّ معک و لا تبعث إلاّ معه، و لا تسئل إلاّ عنه، فلا تجعله إلاّ صالحاً، فإنّه إن صلح آنست به، و إن فسد لا تستوحش إلاّ منه و هو فعلک» ؛(بحار 7/228)؛ [ای قیس به ناچار همراهی خواهی داشت که با تو دفن می شود. او زنده است و تو در حالی که مرده ای با او دفن خواهی شد. اگر نیک و گرامی باشد مایة احترام تو خواهد شد و اگر پست و نفرت آور باشد به تو بدی می کند. سپس محشور نمی شود جز با تو و برانگیخته نخواهی شد جز با او. از تو نمی پرسند جز دربارة او. تو شایسته و نیک آن را به جا آور؛ زیرا اگر او شایسته شد، تو با او مأنوس خواهی شد و اگر فاسد و تباه باشد از او وحشت خواهی داشت و او جز کردار تو چیزی نیست. آیة الله جوادی آملی،تفسیر موضوعی قرآن ج 4 (معاد در قرآن) به نقل از سایت تبیان .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه