آیات ۱۰۷ و ۱۰۸ در سوره مبارکه هود بیانگر ورود به بهشت یا جهنم قبل از قیامتند ؟ چون برزخ که جایگاهی دائمی نیست؟

خلود در بهشت و جهنم قبل از قیامت نیست. در تفسیر نمونه دارد که آیا «خلود» در آیات مورد بحث، به معنى جاودانگى است، و یا همان مفهوم مدت طولانى را که مفهوم لغوى آن است مى رساند؟بعضى از مفسران، از نظر این که خلود در اینجا مقید شده به «ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الأَرْضُ، مادامی که آسمان ها و زمین بر پا است» خواسته اند چنین نتیجه بگیرند که: خلود در این مورد خاص، به معنى جاودانگى نیست، زیرا آسمان ها و زمین ها، ابدیت ندارند، و قبل از قیامت ویران می شوند و طبق صریح قرآن زمانى فرا مى رسد که آسمان ها در هم پیچیده شده، این زمین ویران و تبدیل به زمین دیگرى مى گردد.(1)ولى، باید توجه داشت که این گونه تعبیرات در ادبیات عرب، معمولاً کنایه از ابدیت و جاودانگى است، آیات مورد بحث نیز، خلود را به معنى جاودانگى بیان مى کند. مثلاً عرب مى گوید: این وضع بر قرار خواهد بود:« ما لاحَ کَوْکَبٌ: «مادامی که ستاره اى مى درخشد!» یا چنین می گوید: «ما لاحَ الْجَدِیْدانِ: «مادام که شب و روز وجود دارد!» یا این چنین می گوید:«مَا اخْتَلَفَ اللَّیْلُ وَ النَّهارُ «مادام که شب و روز پى در پى فرا مى رسد» و غیره که همه در زبان و ادبیات عرب کنایه از جاودانگى دارد.در نهج البلاغه هم از زبان مبارک حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) آمده است: هنگامى که بعضى از خرده گیران ناآگاه به امام(علیه السلام) ایراد کردند که، چرا در تقسیم بیت المال رعایت مساوات مى کند و براى تحکیم پایه هاى حکومت، بعضى را بر دیگران ترجیح نمى دهد؟ امام(علیه السلام) ناراحت شده فرمود: أَ تَأْمُرُونِّی أَنْ أَطْلُبَ النَّصْرَ بِالْجَوْرِ فِیمَنْ وُلِّیتُ عَلَیْهِ وَ اللّهِ لا أَطُورُ بِهِ ما سَمَرَ سَمِیرٌ وَ ما أَمَّ نَجْمٌ فِی السَّماءِ نَجْماً»آیا به من مى گویید: براى پیروزى دست به ستم نسبت به کسانى که تحت حکومتم هستند بزنم؟ به خدا سوگند، نزدیک این کار نمى روم، مادام که مردم شب ها به بحث مى نشینند، و مادام که ستارگان آسمان، یکى پشت سر دیگرى طلوع و غروب دارد».(2)بنابراین، این گونه صحبت کردن در میان عرب مرسوم بوده است که در واقع، اختصاص به ادبیات عرب هم ندارد، در زبان هاى دیگر نیز کم و بیش وجود دارد، به هر حال دلالت آیه بر ابدیت درست می باشد و از آنجایی که قرآن با زبان قوم پیامبر نازل شده است ما باید برای فهم آن به زبان و ادبیات مرسوم، اعراب هم دسترسی پیدا بکنیم.در زبان عربی استفاده از لغات و جملات کنایی بسیار فراوان وجود داردو منظور آنان از این جملات، معانی کنایی و اشاره ایی آنها است نه معنا و مفهوم ظاهری و لغوی!در نتیجه، نیازى به گفته ها و نظرات کسانى که مى گویند منظور از آسمان و زمین در اینجا آسمان و زمین قیامت است، که جاودانى مى باشد هم نیست و اشاره این آیه به خلود بهشت و جهنم در قیامت هم کاملاً صحیح بوده و در آیه تناقضی را که ما فکر می کنیم میان درهم پیچیده شدن آسمان ها و زمین های دنیایی قبل از قیامت وجود دارد؛ نیست.(3) و اشاره به آسمان و زمین جاودانه و ابدی بهشت و جهنم دارد البته آسمان و زمین قیامت با آسمان و زمین دنیا متفاوت است. چراکه قیامت اقتضائات خاص خود را دارد و دنیا هم اقتضائات خاص خود را. به این نکات هم توجه فرمایید:1. آیات قرآن را به صورت تک آیه، انفرادی و یا بخشی از یک آیه، ترجمه و تفسیر نکنید. بلکه آیات را به صورت دسته ای ببنید. و این کار در تفاسیر شیعه و سنی به خوبی بیان شده است.2. امروزه دسترسی به تفاسیر در اینترنت، موبایل، تبلت و سایر ابزار و صفحات مجازی بسیارآسان است. حتماً به تفاسیر مراجعه کنید.3. تفاسیر خوب و روان مانند: تفسیر نمونه، نور و ... از جمله تفاسیری هستند که درک مطالب آنها برای عموم قابلیت خوبی دارد.4. خوب است در کنار تلاوت های خود، برخی تفاسیر را هم مراجعه نمود.پاورقی:(1) سوره ابراهیم، آیه 48 وسوره انبیاء،آیه 104.(2) نهج البلاغه، خطبه 126.(3) تفسیر نمونه، جلد نهم، صص 231ـ246. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه