چرا ما برای امام حسین(ع) یا بقیه معصومین(ع) گریه می کنیم؟!

ابتدا باید اذعان کرد که « گریه بر امام حسین وائمه ( ع ) » در جایگاه یک عمل عبادى که در خور اجر و ثواب فراوانى است ، همچون سایر عبادات ، ارتباطى تنگاتنگ با « نیّت » افراد پیدا مى‌کند ، به طورى که اگر اوّلا ، خالصانه و به قصد تقرّب الى‌الله انجام شود و ثانیاً ، با معرفت و شعور همراه باشد ، در حدّ اعلاى پذیرش قرار مى‌گیرد و فرد را به سطح وسیعى از کمال مى‌رساند . فلسفه و حکمت عزادارى و گریه بر امام حسین ( ع ) را مى‌توان در امور ذیل ، رهیابى کرد : . 1 محبت و دوستى قرآن و روایات ، دوستى خاندان رسول اکرم ( ص ) و اهل‌بیت ( ع ) را بر مسلمانان واجب کرده است ( براى نمونه به آیاتى که در پاورقى آمده است توجه فرمایید [ [ 1 روشن است که دوستى لوازمى دارد و علاقه‌مند واقعى کسى است که شرط دوستى را - چنان که باید و شاید - به جا آورد . یکى از مهم‌ترین لوازم دوستى ، هم دردى و هم دلى با دوستان در مواقع سوگ یا شادى آنان است از این رو در احادیث ، بر برپایى جشن و سرور در ایام شادى اهل‌بیت ( ع ) و ابراز حزن و اندوه در مواقع سوگ آنان ، تأکید فراوان شده است . [ [ 2 حضرت على ( ع ) در روایتى مى‌فرماید : « شیعه و پیروان ما در شادى و حزن ما شریکند » . « یفرحون لفرحنا و یحزنون لحزننا » [ [ 3 امام صادق ( ع ) نیز فرمودند : « شیعتنا جزء منا خلقوا من فضل طینتنا یسوؤهم ما یسؤنا و یسرّهم ما یسرّنا » [ [ 4 شیعیان ما پاره‌اى از خود ما بوده واز زیادى گل ما خلق شده‌اند آنچه که ما را بدحال یا خوشحال مى‌سازد ، آنان را بدحال و خوشحال مى‌گرداند این وظیفه عقلانى و شرعى ، ایجاب مى‌کند که در ایام عزادارى اهل‌بیت ( ع ) مانند افراد غم‌زده ، حزن و اندوه خود را به « زبان حال » یعنى ، با اشک ، آه و ناله و زارى ، بیان کنند و از نظر خوراک ، با کم خوردن و کم آشامیدن با انان ابراز همدردى کنند . [ [ 5 و از نظر پوشاک ، با پوشیدن لباسى که از حیث جنس و رنگ و نحوه پوشش در عرف ، حکایت‌گر اندوه و ناراحتى است ، آشکار سازیم . . 2 انسان‌سازى از آنجا که در فرهنگ شیعى ، عزادارى باید از سر معرفت و شناخت باشد هم‌دردى با آن عزیزان ، در واقع یادآورى فضایل ، مناقب و آرمان‌هاى آنان بوده و بدین شکل ، آدمى را به سمت الگوگیرى و الگوپذیرى از آنان سوق مى‌دهد . فردى که با معرفت در مجالس عزادارى ، شرکت مى‌کند شعور و شور ، شناخت و عاطفه را درهم مى‌آمیزد و در پرتو آن ، انگیزه‌اى قوى در او پدیدار گشته و هنگام خروج از مراسم عزادارى ، مانند محبى مى‌شود که فعّال و شتابان ، به دنبال پیاده کردن اوصاف محبوب در وجود خویشتن است . . 3 جامعه‌سازى هنگامى که مجلس عزادارى ، موجب انسان‌سازى گشت تغییر درونى انسان به عرصه جامعه نیز کشیده مى‌شود و آدمى مى‌کوشد تا آرمان‌هاى اهل‌بیت ( ع ) را در جامعه حکم‌فرما کند . به بیان دیگر ، عزادارى بر اهل‌بیت ( ع ) در واقع با یک واسطه زمینه را براى حفظ آرمان‌هاى آنان و پیاده کردن آنها فراهم مى‌سازد . به همین دلیل مى‌توان گفت : یکى از حکمت‌هاى عزادارى ، ساختن جامعه براساس الگوى ارائه شده از سوى اسلام است . . 4 انتقال‌دهنده فرهنگ شیعى به نسل بعد کسى نمى‌تواند منکر این حقیقت شود که نسل جدید در سنین کودکى ، و در مجالس عزادارى با فرهنگ اهل‌بیت ( ع ) آشنا مى‌شوند . به راستى عزادارى و مجالس تعزیه ، یکى از عناصر و عوامل برجسته‌اى است تا آموزه‌هاى نظرى و عملى امامان راستین ، به نسل‌هاى آینده منتقل شود . مراسم عزادارى ، به دلیل قالب و محتوا ، بهترین راه براى تعلیم و تربیت نسل جدید و آشنایى آنان با گفتار و کردار اهل‌بیت ( ع ) است . مسأله انسان‌سازى ، جامعه‌سازى و انتقال فرهنگ شیعى به نسل بعد در مجالس امام حسین ( ع ) ، قوى‌تر نیز مى‌باشد زیرا ماهیت قیام امام حسین ( ع ) و نیز آموزه‌هاى تربیتى ، سیاسى ، فرهنگى و اجتماعى عاشورا ، در تعالى و بالندگى انسان و جامعه چشم‌گیر بوده و عناصر رویداد کربلا ، مؤلفه‌هاى اساسى و اصلى را در ترسیم فرهنگ شیعى رقم زده است که توسط مراسم سوگوارى به نسل بعد منتقل مى‌شود . با توجّه به بیانات ، سخنان و شعارهاى عاشورا ، مى‌توان عناصر انسان‌ساز ، جامعه‌ساز و فرهنگ‌ساز را ملاحظه کرد مواردى چون : عبادت ، ایثار ، شجاعت ، توکل ، صبر ، امر به معروف و نهى از منکر ، نابودى اسلام در شرایط سلطه یزیدیان ، حرمت بیعت با کسى چون یزید ، شرافت مرگ سرخ بر زندگى ذلّت‌بار ، اندک بودن انسان‌هاى راستین در صحنه امتحان ، لزوم شهادت‌طلبى در عصر حاکمیت باطل ، زینت بودن شهادت براى انسان ، تکلیف مبارزه با سلطه جور و طغیان ، اوصاف پیشواى حق ، تسلیم و رضا در برابر خواسته خدا ، همراهى شهادت‌طلبان در مبارزات حق‌جویانه ، حرمت ذلّت‌پذیرى براى آزادگان و فرزانگان مؤمن ، پل بودن مرگ براى عبور به بهشت برین ، آزادگى و جوانمردى ، یارى خواهى از همه و همیشه در راه احقاق حق . [ [ 6 درس آزادى به دنیا داد رفتار حسین بذر همت در جان افشاند ، افکار حسین گر ندارى دین به عالم ، لااقل آزاده باش این کلام نغز مى‌باشد زگفتار حسین مرگ با عزّت زعیش در مذلّت بهتر است نغمه‌اى مى‌باشد از لعل دربار حسین در عین حال موارد ذیل علاوه بر موارد پیش گفته ، مى‌توانند حکمت عزادارى بر امام حسین ( ع ) را تبیین کنند : . 1 نوعى اعتراض به ظالمان زمان و حمایت از مظلومان جهان . . 2 عامل تقویت حس عدالت‌خواهى و انتقام‌جویى از ستمگران . . 3 زمینه‌ساز اجتماع شیعیان جهت پیروى و دفاع از حق . - [ [ 1 - شورى ( 42 ) ، آیه 23 هود ( 11 ) ، آیه 29 میزان‌الحکمه ، ج 2 ، ص 236 [ [ 2 - المحبه فى الکتاب والسنه ، ص 169 - 170 و 181 - . 182 [ [ 3 - بحارالانوار ، ج 44 ، ص . 287 [ [ 4 - امالى ، ص . 305 [ [ 5 - طبق فرموده امام صادق ( ع ) به معاویه بن وهب ، « عزاداران سیدالشهدا در روز عاشورا از آب و غذا دورى جویند تا آن که یک ساعت از وقت فضیلت نماز عصر بگذرد ، و در حد لزوم به غذاى معمول صاحبان مصیبت ، سدّ جوع و عطش کنند » . تاریخ النیاحه الامام الشهید الحسین بن على ، ج 1 ، ص 157 - . [ 159 [ [ 6 - در این خصوص نگا : فرهنگ عاشورا ، صص 268 - 271 حسین ، عقل سرخ ، صص 77 - 119 امام حسن و امام حسین ( ع ) ، صص 116 - . 121 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه