ایران تا کنون در زمینه های فرهنگی، سیاسی و حتی جهانی نسبت به دوران قبل از انقلاب چه پیشرفت هایی داشته و خیلی می پرسند آیا پیشرفتی داشته یا خیر؟

نباید از خاطر دور داشت که امروزه بحث توسعه از دغدغه هاى جدى بشر امروز بوده و جامعه بشرى مرتبا در راه تحقق هر چه بیشترو همه جانبه آن گام بر داشته که گاه این مهم به نفع و گاه بر ضرر جوامع انسانى بکار مى رود و طبعا آنچه محل بحث ما است همان قسم اول مى باشد به این که ما باید از توسعه اى سخن بگوییم که در تلاش براى تامین منافع حداکثرى انسانیت باشد نه در پى برآوردن خواسته اى اقلیت هاى زیاده طلب در دنیا . به عبارتى ضرورت دارد تا چیزى حمایت و ترویج شود که محور آن انسانیت باشد و نه هواهاى نفسانى عده‌اى اندک از کسانى که در پى فرصت طلبى و سود جوئى از این موضوع مى باشند . تعریف توسعه : هر چند از واژه توسعه که خواستگاه آن غرب بوده و از آن به ( ( {L= Development =L} یاد شده که در لغت به معناى رشد ، ترقى ، پیشرفت و غیره آمده است تعاریف مختلفى در معناى اصطلاحى بیان شده ولى در این جا به ذکر تعریفى که هدف همه این تعاریف مى باشد بسنده مى کنیم . جناب آقاى دکتر نجف لک زایى در تعریفى کلى از این لغت چنین بیان مى دارد : توسعه یعنى حرکت از وضع نامطلوب موجود به سمت وضع مطلوب . ( سیره پیامبر اعظم درگذر از جامعه جاهلى به جامعه اسلامى ص 56 ) انواع توسعه : از تعریف توسعه که بگذریم سخن در این است که باید دید اصولا چند نوع توسعه ممکن در زندگى بشر امروزى اتفاق بیافتد و به عبارتى چه اقسامى از توسعه براى زندگى او ضرورى مى نماید . از این رو مى توان این مهم را سه نوع کلى و اساسى دانست که ذیلا اجمالا به آن اشاره مى شود . 1 : اقتصادى یکى از مصادیق مهمى که کارشناسان براى موضوع توسعه ذکر مى کنند بحث حرکت به سمت اقتصاد مطلوب مى باشد تا از این طریق بدرستى به نیازهاى مادى بشر پاسخ داده شود . در دنیاى امروز نیز در اغلب موارد وقتى سخن از توسعه به میان مى آید بر این قسم تکیه و تاکید مى شود و بیشترین توجهات را به سمت خود جلب مى کند . 2 : فرهنگى از جمله عرصه هایى که مى توان از آن بعنوان متعلق توسعه یاد کرد عرصه فرهنگ مى باشد که از قدیم الایام در تمام زمان ها و زمین ها در محرومیت و مظلومیت بسر برده و مردمان تمام جوامع به آن کم توجهى کرده اند ( و امروزه نیز چنین است ) در حالى که این حوزه مهم ترین بخش هر جامعه را شکل داده و از حساسیتى بس بالا و والا برخوردار مى باشد . 3 : سیاسى : دنیاى سیاست نیز از دسترس توسعه بدور نبوده بطورى که امروزه در سیاست نیز به این موضوع توجه ویژه اى صورت مى گیرد تا بر اساس آن بتوانند سیاست هاى جهانى را به هم نزدیک تر و از این رهگذر روابط میان دولت ها و ملت ها را قدرى تسهیل نمایند . ابزارهاى توسعه : تحقق توسعه طبعا ابزارها و امکانات خاصى مى طلبد که اگر این ابزارها وجود داشته باشند این امر رخ داده و گرنه چنین اتفاقى نخواهد افتاد . ما در این مجال کوتاه به بررسى برخى از این ابزارهاى مشترک در همه انواع توسعه بصورت مختصر مى پردازیم . 1 : سرمایه سرمایه که در هر زمینه و براى شروع در هر امرى نقشى حیاتى را بعهده داشته و بى تردید بدون آن گام از گام برداشته نخواهد شددر امر توسعه نیز این گونه است که الزاما براى تحرک و رسیدن به شرائط ایده آل ، باید از این مهم بهره جسته شود . لذا ما در دنیاى امروز شاهد این هستیم که کشورهایى که از این ابزار مهم بیشتر برخوردارند از توسعه بیشترى نیز بهره مى برند . 2 : نیروى کار نیروى کار که در واقع بخش سخت افزار هر عرصه اى را شکل مى دهد و بدون آن هیچ چیز قابل پیاده سازى و تحقق نخواهد بود در توسعه از جایگاه ویژه اى برخوردار مى باشد بطورى که مى توان گفت اساسا بدون آن ، هیچ گونه توسعه اى اتفاق نخواهد افتاد . 3 : برنامه ریزى از جمله مصادیق بخش نرم در هر توسعه در حقیقت همان برنامه ریزى {L= (Planing) =L} درست و اصولى بر اساس داشته هاى واقعى هر جامعه مى باشد تا در نهایت آنچه رخ مى نماید بدرستى و بموقع اتفاق بیافتد : حال که به اصل پاسخ رسیدیم مى توان از ابعاد مختلف به بحث نشست که ذیلا به آن اشاره مى شود . اولا : باید دید که منظور از توسعه یافتگى کدام بعد از توسعه مى باشد ؟ اگر ابعاد تکنولوژیکى ، اقتصادى ، صنعتى و . . . منظور است که باید گفت در برخى از این موارد ایران هم طراز و هم سطح کشورهاى آمریکا ، فرانسه و . . . نمى باشد . اما اگر منظور توسعه سیاسى و یا فرهنگى باشد که باید اعتراف کرد که در این دو بعد از توسعه ، ایران گاه هم طراز و گاه نیز جلوتر از این کشورها گام برداشته که این خود نوید خوبى براى آینده این مملکت خواهد بود . حال سخن در این است که اگر در ابعادى همچون اقتصاد ، تکنولوژى و . . . اعتقاد بر عدم توسعه یافتگى ایران است باید ببینیم که موانع توسعه یافتگى در ایران چیست ؟ لذا ما در این جا به بررسى و تحلیل برخى از این موانع در ابعاد داخلى و خارجى مى پردازیم . الف : داخلى بدون شک یکى از موانع توسعه یافتگى در ایران ، به مسائل داخلى بر مى گردد به این که نقش آنچه در داخل ایران رخ داده است را نباید از نظر دور داشت . لذا ما در این جا به اختصار به برخى از این موانع اشاره مى کنیم . 1 : موانع تاریخى از زمره موانع مى توان به موانع تاریخى توجه نمود که ایران در طول تاریخ خود به آن دچار بوده است از جمله : الف : وقوع جنگ هاى ویرانگرى همچون حمله مغولان ، روسها ، انگلیسیها و . . . به ایران . ( فرهنگ و تمدن اسلامى ص 139 ) ب : ضعف و سستى حاکمان بویژه در عصر قاجار که انسان هاى خوش گذران بوده و کشور و امکانات آن را مرتبا به دشمنان تقدیم مى کردند . 2 : تشتت مردم و مسولان عدم هماهنگى حاکمان با مردم به این که در طول تاریخ ایران همواره دسته اى که بر امور کشور حکومت مى کردند از مردم جدا بوده و طبعا مردم نیز با آنان همراهى نداشتند و در پیشبرد کشور سهمى نداشتند . 3 : اختلافات قومى از جمله موانع بر سر راه توسعه ایران ، وجود برخى تفکرات قومى و قبیله اى بوده که در بخش هایى از کشور که در حقیقت مردمان ، تنها به منافع خود و قبیله خود اندیشیده و چه بسا درگیرى هایى نیز در این میان بروز مى نموده است که بخشى از توان و فرصت هاى کشور خرج آن مى شده است که در نهایت نیز هیچ سودى به حال مردم نداشته و تنها خرابى به بار مى آورده است . 4 : سیاسى یکى دیگر از موانع در راه توسعه ایران همان مانع سیاسى بوده است که قبل از انقلاب وجود داشت به این که دشمنان این مملکت که منافع خود را از توسعه ایران در خطر مى دیدند نمى توانستند با رخ داد توسعه به آن منافع لطمه اى وارد آورند لذا در این که ایران هم بخواهد و یا این که بتواند در راه رشد خود گام بردارد کارشکنى ودست اندازى کرده و نگذاشتند این امر تحقق یابد . علاوه این که بسیارى از مباحثى که در راستاى مسایل سیاسى موثر مى افتاد در بیرون از این کشور طرح ریزى مى شد که اصولا دست حاکمان از آن بدور بوده و طبعا در این جهت بگونه‌اى برنامه ریزى صورت مى‌گرفت که ایران و مردمان آن همواره ذلیل و نیازمند دیگران باشند تا این که خود نتوانند براى منافع خود اقدامى نمایند . 5 : مدیریتى از دیگر موانعى که مى توان در راه توسعه ایران از آن یاد نمود این است که پیش از انقلاب در این مملکت ، مدیریتى کارآمد وجود نداشت تا این که بتوان از تمام فرصت ها و امکانات بدرستى بهره گرفته و در راه توسعه یافتگى ایران گام برداشت . 6 : فرهنگى در زمره موانع عدم توسعه یافتگى ایران ، مانع فرهنگى را نباید از خاطر دور داشت به این که در دورن مرزها آنگونه وانمود شده بودکه ایرانى نمى تواند خودش کارى از پیش برده و براى آینده و رشد و توسعه خود گامى بردارد . به عبارتى دشمنان در یک برنامه هدفمند ، در ایران ( شاهنشاهى ) کوشیدند تا مردمان ایران را نسبت به توان و استعدادشان بى اعتماد سازند تا از این رهگذر بتوانند علاوه بر تامین منافع نامشروع خود ، این کشور را همچنان از قافله توسعه عقب نگه دارند که ظلمى نابخشودنى بوده و همیشه ایام مورد لعن نسل هاى مختلف خواهند بود . ب : خارجى از موانع داخلى توسعه یافتگى ایران که بگذریم نقش موانع خارجى نیز در این میان امرى قطعى و غیر قابل انکار مى نماید که ما در این مجال کوتاه به ذکر برخى از این موانع بسنده خواهیم کرد . 1 : حضور بیگانگان کشور ما بر اساس گواهى تاریخ ، از جمله کشورهایى است که از دوران هاى دور با حضور بیگانگان در درون مرزهاى مادى و سیاسى دست به گریبان بوده وهمواره این قدرت هاى خارجى بوده اند که براى این مملکت برنامه ریزى و آن را بر اساس خواسته هاى خود اداره مى‌کرده‌اند . از این رو مى‌توان حضور بیگانگان ( تحت هر عنوانى که بوده است ) را یکى از موانع توسعه ایران دانست که این امر با انقلاب اسلامى بکلى از میان رفته و دستان نامشروع آنان از این کشور قطع گردید . 2 : استعمار قدرت هاى بزرگ یکى از بهانه هایى که قدرت هاى بزرگ را بر آن مى داشت تا این که وارد دیگر سرزمین ها از جمله ایران شوند موضوع استعمار ( و یا همان به اصطلاح عمران و آبادانى کشورهاى هدف ) بوده است به این که کشورهایى همچون آمریکا ، انگلیس ، فرانسه و . . . که خوى سلطه‌گرى داشتند به این بهانه به دیگر کشورها وارد شده و به جاى آباد سازى آنها اقدام به خرابى و به عبارتى از بین بردن و نابود سازى مى‌کردند . بنابراین کشور ما که سابقه طولانى در ورود مغرضانه قدرت هاى بزرگ دارد بخاطر نابود سازى منابع آن از سوى این قدرت ها و به عبارتى بدلیل استثمارى که آنان نسبت به ایران روا داشتند نتوانست در راه توسعه خودگام بردارد و این خود مانعى بزرگ در این راه شد . 3 : انواع تحریم ها از جمله موانعى که در راه توسعه ایران ، ( پس از انقلاب وجود داشته است ) تحریم هایى است که دشمنان قسم خورده ما در پى کوتاه شدن دست آنان از منافع ملت ایران ، علیه مملکت ما وضع کرده و اجرا نمودند بگونه اى که این تحریم ها همچنان و پس از گذشت سى سال ، روز افزون گشته و در تقابل با خواسته هاى بحق جامعه جهانى قرار دارد . ثانیا : نباید از نظر دور داشت که آنچه به عنوان توسعه صنعتى ، اقتصادى ، تکنولوژى و . . . در غرب اتفاق افتاده است معلول چند علت مى باشد : 1 : قرنها کار و آزمون و خطا دنیاى غرب در پى قرن ها تلاش و زحمت و پشت سرنهادن آزمون هاو خطاهاى گوناگون توانسته است به این توان و توسعه دست یابد که امروز شاهد آن هستیم . لذا ایران فعلى را نمى توان با این پیشینه دراز ، مورد مقایسه و سنجه قرار داد چرا که تلاش هاى ایران تنها 30 سال پس از انقلاب است که آغاز گردیده و در تلاش براى ورود به عرصه هاى توسعه یافتگى است که طبعا نتیجه آن را باید در آینده دید . 2 : گذار از مشکلات و بحرانها اگر در غرب سخن از توسعه یافتگى است بدون تردید این مهم پس از عبور از مشکلات و بحران هاى مختلفى اتفاق افتاده است که غربى ها در طول این مسیر ، آن را طى و پشت سر نهاده‌اند . بنابراین بدست آوردن این توسعه به همین راحتى نمى تواند اتفاق بیافتد بلکه این موضوع یک فرایند پیچیده اى است که مى باید درگذار از مقاطع مختلف حاصل آید و به تعبیرى نتیجه بخش باشد . 3 : استقلال مدیریتى از دیگر عوامل توسعه یافتگى در غرب ، استقلال مدیریتى آن را مى توان نام بردکه متاسفانه نظام مدیریتى قبل از انقلاب ، مبتلا به وابستگى خاصى بوده که این خود همواره مانعى جدى و بزرگ بر راه توسعه یافتگى ملت ایران بوده است . 4 : غارت منابع سایر ملت هاى جهان بى تردید غرب و غربى ها که سابقه درازى در استثمار دیگر ملل دنیا داشته و از قدیم الایام درپى بهره کشى هاى مختلف از آنان بوده اند در باب توسعه یافتگى خود نیز مرهون این مى بعد از انقلاب اگر بخواهیم این شاخص ها را بر ایران بعد از انقلاب تطبیق کنیم باید بگوییم کشور ما که توانست پس از 2500 سال ، از زیر یوغ ظلم هاى سلسله هاى ستم شاهى بیرون آمده و خواست تا طعم شیرین استقلال در مدیریت را چشیده و بر توان خود استوارگشته و از آن بهره جوید از نو و ابتدا تلاش براى رونق این آب و خاک آغاز و در این راه بر مشکلات و بحران هاى مختلف فایق آید و در یک کلام خود تصمیم گرفته وخود به اجرا بنهد تا کنون براى ساختن ایرانى سرآمد و توسعه یافته از هیچ تلاشى فرو گذار نشده ولى حقیقت این است که این تلاش ها نه تنها در 30 سال نمى تواند ثمر بخش باشد بلکه مى باید در طى قرن ها شکل گرفته و آهسته آهسته به آنچه باید دست یافت . بنابراین باید اعتراف کرد که بر اساس حقایق آمارى * و عملى موجود ، در ایران پس از انقلاب ، تلاش هاى بسیارى در زمینه هاى مختلف از جمله تکنولوژى ، اقتصاد ، انرژى هسته اى ، سلول هاى بنیادى و . . . براى رشد و توسعه آغاز شده بطورى که مى توان گفت انقلاب سرآغازى براى بازسازى و یا حتى ایجاد تمدن اسلامى گردیده و آینده خوبى به ما نوید مى دهد که بى تردید همه ما باید در این راه کمک کار بوده و از هیچ حمایت و یا کمکى فرو گذار نکنیم . * در این جا توجه شما را به چند گزارش و حقیقت آمارى جلب مى کنم که گویاى واقعیت مورد ادعا است . 1 : رشد علمى وبگاه علمى تحلیلى ساینس متریکس که به تحلیل وارزیابى پیشرفت هاى علوم ، فناورى و نوآورى اختصاص دارد ، در مقاله اى با موضوع مرور تحلیلى رشد علم در 30 سال گذشته در کشورهاى مختلف جهان پرداخته ونرخ رشد تولیدات علمى در ایران را 11 برابر نرخ متوسط رشد علم در جهان اعلام مى دارد و ایران را داراى بالاترین رشد در میان همه کشورهاى جهان مطرح مى کند . ( به نقل از سایت تحلیل گران تکنولوژى ایران ) همچنین به گزارش باشگاه خبرنگاران ، هفته نامه نیو ساینتیست در گزارشى نوشت : سال 2010 از لحاظ علمى متعلق به ایران مى باشد . بر اساس این گزارش ، یافته ها و داده هاى علمى در ایران یازده مرتبه سریعتر از دیگر کشور هاى جهان مى باشد . براساس بررسى هاى صورت گرفته موارد منتشره و موفقیت هاى علمى در خاور میانه با رشد جالبى مواجه بوده است و در این بین ایران با رشد چهار برابرى در صدر مى باشد . اریک آرکامبولتف ، از کارشناسان موسسه تجزیه تحلیلى {L= Science-Matrix =L} واقع در مونترال کانادا راجع به رشد علمى ایران گفت : موفقیت و حجم انتشارات علمى ایران در زمینه هاى شیمى کانى ، شیمى هسته ایى ، فیزیک هسته ایى و مهندسى هسته ایى بوده است . در زمینه مهندسى هسته ایى ایران رشد 250 مرتبه ایى سریعتر از دیگر نقاط جهان را داشته است . این در حالى است که تحقیقات پزشکى و کشاورزى نیز در این کشور رو به افزایش مى باشند . 2 : رشد اقتصادى : سایت ایران اکونومیست در گزارشى از بانک جهانى در ارتباط با رشد اقتصادى ایران مى نویسد : « بانک جهانى در تازه ترین گزارش خود رشد اقتصادى ایران در سال 2009 را 3 درصد و رشد اقتصادى جهان در این سال را منفى 7 . 1 درصد پیش بینى کرد . بانک جهانى در تازه ترین گزارش خود موسوم به دورنماى اقتصادى جهان پیش بینى کرد رشد اقتصادى ایران در سال 2009 به 3 درصد خواهد رسید . در گزارش نوامبر 2008 این سازمان رشد اقتصادى ایران براى سال 2009 بالغ بر 5 . 3 درصد پیش بینى شده بود . بر اساس پیش بینى بانک جهانى رشد اقتصادى ایران در سال 2010 اندکى افزایش خواهد یافت و به 4 درصد خواهد رسید » این در حالى که در آن زمان بحران اقتصادى فزاینده اى دنیاى غرب را فرا گرفته و آن را فلج کرده بود اما در ایران همچنان رشد اقتصادى رو به جلو بوده و از آن بحران ، کمترین آسیب را دیده بود پیشرفت بر اساس شاخص توسعه انسانى سازمان ملل متحد : شاخص توسعه انسانى {L= )HDI( =L} ، نام جدولى است تناسبى که در آن کشورهاى جهان بر اساس فاکتورهایى از جمله درآمد سرانه واقعى ، نرخ باسوادى ، آموزش ، بهداشت ، تغذیه و نیز امید به زندگى ( در بدو تولد ) مورد مقایسه قرار مى گیرند . شاخص توسعه انسانى از سال 1991 میلادى توسط برنامه توسعه سازمان ملل متحد به مرحله اجرا گذاشته شد و از آن پس هر ساله فهرستى از کشورهاى جهان را به ترتیب بالاترین تا پائین ترین رتبه ها را در مقایسه با نمودارها و کشورهاى دیگر منتشر مى کند . شاخص توسعه انسانى یکى از نمودارها و منابعى است که توسعه اقتصادى در کشورها و نحوه آن را نشان مى دهد . شاخص توسعه انسانى به معناى رتبه بندى کشورها از نظر پیشرفتهاى توسعه انسانى و متوسط آسودگیهاى زندگى است . کشورهایى که در رده هاى بالاى شاخص توسعه انسانى قرار دارند ، کشورهاى توسعه یافته و کشورهایى که در رده هاى پائین شاخص توسعه انسانى قرار دارند ، کشورهاى توسعه نیافته و عقب افتاده ترى از نظر پیشرفتهاى جهانى هستند . بر اساس تازه ترین گزارش سازمان ملل متحد ، همزمان با بهبود امید به زندگى ، کاهش فقر و ارتقاى سطح آموزش ، شاخص توسعه انسانى جمهورى اسلامى ایران با رشد 10 پله اى به رتبه 84 بین 179 کشور دنیا ارتقا پیدا کرده است . گزارش توسعه انسانى سال 2008 سازمان ملل که بهبود یافته گزارش توسعه انسانى سال گذشته ( 2008 - 2007 ) است و چندى پیش منتشر شد ، اعلام کرد : جمهورى اسلامى ایران که سال گذشته رتبه 94 شاخص توسعه انسانى {L= )HDI( =L} را بین 177 کشور دنیا کسب کرده بود ، در گزارش امسال با 10 پله صعود در جایگاه 84 جهان بین 179 کشور قرار گرفته است که نشان دهنده بهبود رتبه ایران در توسعه است . ارتقاى 10 رتبه اى ایران در شاخص توسعه انسانى بر اساس معیارهایى چون امید به زندگى ، کیفیت نظام آموزشى ، درآمد واقعى و سرانه درآمد ملى در سال 2006 میلادى ( سال 1385 ) محاسبه شده است و بر این اساس جمهورى اسلامى ایران در گزارش سال جارى میلادى از کشورهایى چون اردن ، چین ، گرانادا ، تونس ، فیجى ، بلیز ، ساموئا ، سورینام ، جمهورى دومینیکن و فیلیپین پیشى گرفته و جزء کشورهاى توسعه انسانى متوسط قرار گرفته است . این گزارش حاکى است : ایران در شاخص توسعه انسانى سالهاى 2007 و 2006 که مربوط به آمارهاى سالهاى 2005 ( 1384 ) و 2004 ( 1383 ) بوده است به ترتیب 2 و 3 پله ارتقا یافته بود . ارزش شاخص توسعه انسانى ایران که در سال گذشته 759 . 0 از یک بوده است ، در گزارش سال جارى با 018 . 0 افزایش به 777 . 0 از ده رسید . گفتنى است جمهورى اسلامى ایران از نظر شاخص توسعه انسانى طى سه سال 15 رده صعود کرده و طى سال هاى پس از انقلاب نیز با 26 پله صعود مواجه شده و از رتبه 110 در سال 1979 به 84 در سال جارى میلادى ارتقا پیدا رده است . فقر درآمدى و انسانى کشورهاى در حال توسعه از جمله موارد مهمى است که در گزارش توسعه انسانى مورد توجه قرار گرفته است و در این میان شاخص فقر انسانى {L= (HPI) =L} از اهمیت زیادى برخوردار است . بر اساس گزارش توسعه انسانى 2008 ، شاخص امید به زندگى در ایران در عدد 759 . 0 اعلام شد که در مقایسه با شاخص 754 . 0 سال گذشته افزایش نشان مى دهد . سازمان ملل متحد با اعلام اینکه متوسط امید به زندگى در ایران در سال گذشته 2 . 70 سال بوده است ، این رقم را در گزارش سال جارى 5 . 70 سال اعلام کرده است . بر اساس این گزارش ، سرانه تولید ناخالص داخلى بر اساس شاخص برابرى قدرت خرید 10 هزار و 31 دلار اعلام شد که در مقایسه با 7968 دلار سال گذشته رشد نشان مى دهد . این گزارش با اعلام این که شاخص تولید ناخالص داخلى ایران در سال گذشته 731 . 0 بوده است ، این شاخص را در گزارش سال جارى 769 . 0 اعلام کرده است که بهبود داشته است . گزارش توسعه انسانى 2008 افزود : میزان فقر در ایران 12 درصد جمعیت اعلام شد که در مقایسه با 9 . 12 درصد سال گذشته 9 . 0 درصد کاهش نشان مى دهد . ایران از نظر فقر بین 135 کشور در حال توسعه رتبه 51 را به خود اختصاص داد که در مقایسه با گزارش سال گذشته با رتبه 30 بین 108 کشور مقایسه ممکن نیست . گزارش توسعه انسانى 2008 نرخ باسوادى افراد بالاى 15 سال را در کشور ما 84 درصد اعلام کرد که در مقایسه با رقم 4 . 82 درصد سال گذشته رشد نشان مى دهد . این گزارش شاخص آموزش در کشور را نیز 804 . 0 اعلام کرد . براساس گزارش سازمان ملل ، شاخص توسعه انسانى جمهورى اسلامى ایران طى 26 سال گذشته 218 . 0 ، طى 16 سال گذشته 107 . 0 و طى شش سال گذشته 042 . 0 ارتقا پیدا کرده است . ( منبع : روزنامه رسالت شماره 6677 ) 4 ج توسعه فرهنگى از طریق توسعه مطبوعات و نشریات : سال 58 که اولین سال پیروزى انقلاب اسلامى است ، در مطبوعات کشور سالى استثنایى محسوب مى شود . چرا که در این سال هم شمارى بالا از نشریات تعطیل شده در سالهاى پیش از انقلاب ، انتشار مجدد خود را آغاز کردند و هم تعداد قابل توجهى از گروههاى سیاسى در فضاى انقلاب پدید آمدند و یا اگر از قبل حیات مخفى داشتند ، حیات علنى یافتند . غالب این گروهها داراى نشریه اى خاص بودند . بسیارى از این نشریات در قالب دقیق مطبوعات واقع نمى شوند . اما به هر حال در شمار نشریات آن سال بحساب آمده اند . طبعاً بسیارى از این نشریات که مجوز قانونى انتشار نداشتند و بعضاً وابستگى هاى آشکار به رژیم پهلوى داشتند . در سال 59 تعطیل شدند . با آغاز جنگ این روند تا حدودى تشدید شد به نحوى که در سال 60 نشریات نوپا به 98 و در سال 61 به 93 و در سال 62 به تعداد 56 نشریه کاهش یافته است . اما از سال 63 به بعد شاهد رشد مجدد رقم نشریات نوپا در کشور هستیم به نحوى که در سال 1373 رقم نشریات در کشور به 769 مى رسد . وضعیت مطبوعات را در دوران انقلاب اسلامى در ظرف زمانى دیگرى هم مقایسه کرده ایم . مقایسه وضع مطبوعات در دوران انقلاب با دو دوره زمانى حاکمیت استبدادى پهلوى نتایج جالب توجهى بدست مى دهد . رقم نشریات نوپا ( منظور نشریاتى است که امتیاز نشر گرفته اند ) در دوره اول یعنى 1340 - 1298 که متجاوز از چهل سال را شامل مى شود 172 نشریه بوده یعنى بطور متوسط هر سال 4 نشریه در دوره دوم حاکمیت پهلوى ( 1357 - 1340 ) 220 نشریه تازه در کشور منتشر شده که بطور متوسط حدود 14 نشریه در سال برآورد مى شود ، اما در دوران سوم که دوران انقلاب اسلامى است و در بررسى ما شامل سالهاى 1358 تا 1373 مى شود ، 1861 نشریه تازه قدم به عرصه مطبوعات گذاشته اند که بطور متوسط شامل 143 نشریه در سال مى شود که رقمى معادل 10 برابر نشریات نوپاى دوره دوم و 35 برابر دوره اول را نشان مى دهد . به لحاظ محل انتشار نشریات باید گفت که در دوره اول حاکمیت رژیم منحوس پهلوى 51 درصد نشریات در تهران و 49 درصد در شهرستانها منتشر مى شده است . در دوره دوم فاصله تهران و شهرستانها بسیار زیادتر شده و این رقم به 82 درصد در تهران و 18 درصد در شهرستانها رسیده است در دوران انقلاب اسلامى تفاوت میان تهران و شهرستانها کاهش یافته و نشریات نوپاى تهرانى 74 درصد و نشریات شهرستانى 26 درصد نشریات را تشکیل مى دهند و این نشان دهنده سمت گیرى انقلاب اسلامى در جهت کم کردن فاصله مرکز و سایر شهرهاى کشور است . اگرچه هنوز این فاصله به حد قابل قبول کاهش نیافته است . در دوره اول حاکمیت رژیم کودتا ( 1340 - 1298 ) نشریات نوپاى روزانه 11 درصد کل نشریات را تشکیل مى دادند که این نسبت در دوره دوم به 2 / 1 درصد و در دوره سوم یعنى در دوران انقلاب اسلامى به 3 درصد مى رسد . لازم به ذکر است که کم بودن تعداد کل نشریات نوپا و بالا بودن نسبت نشریات روزانه موجب درصد زیاد مزبور براى دوره اول شده است و گرنه تعداد نشریات در دوره اول 13 ، در دوره دوم 5 و در دوران انقلاب اسلامى 58 نشریه است . درصد نشریات هفتگى نوپا در دوره اول 27 / 1 درصد ، در دوره دوم 24 / 7 درصد و در دوره سوم 17 / 5 درصد است لازم به ذکر است که نوعاً نشریات هفتگى مخصوصاً در نظام فرهنگى رژیم پهلوى نشریاتى صرفاً تفننى ، سرگرم کننده و به لحاظ محتوا سبک و بلکه مبتذل بوده اند . بیشترین رشد در میان نشریات نوپا در دوران انقلاب اسلامى در نشریات ماهانه ( 40 / 4 ) درصد مشاهده مى شود . در دوره دوم این درصد 20 / 9 و در دوره اول 22 / 9 درصد بوده است . قابل ذکر است که نشریات ماهانه نوعاً نشریاتى وزین تر ، تخصصى تر و غنى تر از مجلات هفتگى هستند . به لحاظ زبان انتشار نشریات نوپا در دوره اول پهلوى 95 درصد نشریات فارسى و 5 درصد بقیه غیرفارسى بوده است . در دوره دوم 82 درصد از نشریات مجوز نشر فارسى و 18 درصد مجوز نشر غیرفارسى گرفته اند . در دوران اسلامى 92 / 5 درصد از نشریات نوپا فارسى زبان و 7 / 5 درصد غیرفارسى هستند . نشریات غیرفارسى در دوره اول تعداد 20 نشریه ، در دوره دوم 40 نشریه و در دوره سوم 140 نشریه را در بر مى گیرد . در یک نگاه کلى به وضعیت مطبوعات در دوران انقلاب اسلامى باید گفت که نشریات و مطبوعات در این دوران رشد کمى قابل توجه داشته اند که چنین رشد کمى قطعاً بر کیفیت و سطح حرفه اى کار هم تأثیر مثبت مى نهد ، بى اینکه بتوان ادعا کرد که این ارتقاء در یک اندازه صورت پذیرفته است . بنظر مى رسد ارتقاء کیفى و حرفه اى مطبوعات در گرو عواملى دیگر چون ارتقاى سطح تحصیلات تا حد عالى براى روزنامه نگاران ، بهبود محتواى آموزشى دوره هاى عالى مزبور ، روشن شدن جایگاه قانونى و حرفه اى روزنامه نگارى در کشور ، بالا رفتن تضمینهاى حقوقى ، شغلى ، مالى و رفاهى روزنامه نگاران باشد . در رشد مطبوعات اهمیت افزایش نرخ باسوادى در کشور را نمى توان نادیده گرفت . اما واقعیت آن است که باسوادى شرط لازم براى روزنامه خوانى است و نه شرط کافى . باید عادت به مطالعه در میان مردم پدید آید و قوت گیرد ، وگرنه علیرغم رشد نسبى قابل توجه تعداد مطبوعات در سالهاى پس از انقلاب ، مقایسه ارقام مربوط به مطبوعات در سالنامه آمارى سازمان ملل نشان مى دهد که کشور ما نه تنها نسبت به کشورهاى پیشرفته بلکه در مقایسه با بعضى کشورهاى جهان سوم هم هنوز سطح شمارگان و تعداد مطبوعات قابل قبولى ندارد . سواى چند کشور چون افغانستان ، عراق و اتیوپى ، ایران در سال 1373 با 29 نشریه روزانه نسبت به کره جنوبى با 63 نشریه روزانه ، ژاپن با 121 نشریه روزانه و پاکستان با 273 نشریه روزانه در سطح بسیار پایینى قرار دارد . از میان برداشتن چنین فاصله بزرگى نیازمند گردآمدن همتهاى ارباب جراید ، مسؤولان امور فرهنگى و مطبوعاتى و همه مردم اندیشمند و فرهیخته کشور است . منبع : فصلنامه پژوهش و سنجش ، نسخه شماره 22 نوشته : على منتظرى گزارش دیگرى نیز در سایت {L= daneshjooagah.blogfa.com =L} وجود دارد که مربوط به تحقیقات دانشجویان مى باشد و توسط یکى از دانشجویان به نام نرگس مظفرى نگارش یافته است که به دلیل جالب بودن آمارها عینا از سایت مزبور نقل مى گردد : - رشد علمى و آموزشى موفقیت هر ساله دانش آموزان ایرانى در دست یابى به مقامات جهانى در المپیادهاى علمى در رشته هاى مختلفى همچون فیزیک ، ریاضى ، شیمى ، کامپیوتر و . . . در رقابت با کشورهاى پیشرفته علمى یکى از شواهد رشد و توسعه علمى کشور در سال هاى پس از انقلاب است . این موفقیت ها در رشته هاى مختلف المپیادهاى دانش آموزى از اولین سال حضور جوانان مستعد ایرانى هر ساله با پیشرفت بسیارى همراه بوده است : 3 بار مقام اول جهانى ( المپیاد شیمى 1374 و 1375 ، المپیاد ریاضى 1377 ) ، 2 بار مقام دوم جهانى ( المپیاد فیزیک 1378 و المپیاد شیمى 1380 ) و 2 بار مقام سوم جهانى ( المپیاد فیزیک در سال هاى 1374 و 1377 ) از دست آوردهاى دانش آموزان ایرانى است . حاصل شرکت ایران در المپیادهاى جهانى دانش آموزى در طى سال هاى 1366 تا 1380 در رشته هاى ریاضى ، فیزیک ، کامپیوتر ، شیمى و زیست ، 57 مدال طلا ، 92 مدال نقره و 58 مدال برنز بوده است . از جهت رشد کمى در حالى که تعداد دانشجویان دانشگاه هاى کشور قبل از انقلاب ، از مرز 150 هزار نفر تجاوز نمى کرد ، امروزه به حدود دو میلیون و چهارصد هزار نفر رسیده است . کشورى که در سال 56 با 33 میلیون جمعیت ، نیازمند ورود پزشک خارجى ( از کشورهاى در حال توسعه اى همچون هند ، بنگلادش ، پاکستان و . . . ) بوده هم اکنون با جمعیتى بیش از دو برابر ، و به تبع آن با نیازى بیشتر به پزشک با مازاد پزشک روبه روست در زمینه پزشک روبه روست در زمینه پزشک متخصص نیز از رقم 7000 نفر در سال 57 به رقم 72792 نفر بیش از 10 برابر رسیده که آما کم نظیرى است . از جهت رشد کیفى نیز باید یادآور شد در حالى که در سال تحصیلى 1359 - 1358 تعداد دانشجویان دانشگاه هاى دولتى در مقطع دکترى فقط 452 نفر بوده این تعداد در سال تحصیلى 1381 - 1380 به بیش از 23000 نفر رسیده است . به عبارت دیگر 26 / 5 برابر رشد داشته است که اگر آمار دانشگاه آزاد نیز به آن اضافه شود ، به بیش از 50 برابر خواهد رسید . بر اساس گزارش موسسه بین المللى اطلاعات علمى ، تعداد مقالات علمى چاپ شده از محققان ایرانى در مجلات معتبر بین المللى در طول 10 سال ( 1993 - 2003 ) 600 درصد رشد داشته است که 3 برابر رشد متوسط جهانى در این دوره است . طى دهه اخیر ، مرکز فرهنگى سازمان ملل ( یونسکو ) چند بار ایران را به عنوان یکى از موفق ترین کشورهاى جهان در مبارزه با بى سوادى معرفى کرده است زیرا ایران توانسته نرخ با سوادى جمعیت 6 ساله و بالاتر را از رقم 28 / 7 درصد در سال 55 به حدود 85 درصد در سال 1383 ارتقا دهد . هم اکنون ما شاهد این هستیم که ایران در بسیارى از فناورى ها نه تنها خودکفا شده بلکه به کشور صادر کننده خدمات فنى مهندسى در حوزه هاى صنعت نفت ، کشاورزى ، بهداشت ، سدسازى ، تراکتورسازى ، هسته اى ، خودروسازى ، سلول هاى بنیادین و . . . تبدیل شده است . در عرصه علوم نوین ، دانشمندان ایرانى توانسته اند تا مرزهاى جدید دانش بشرى پیش روند و در مواردى نیز از این مرزها نیز عبور کنند . موفقیت بینظیر دانشمندان ایرانى در تهیه ، انجماد و نگهدارى سلولهاى بنیادى جنینى ، که پیش از آن در انحصار 9 کشور دنیا بود ، درمان نابارورى ، نارسایى قلب و تلاش براى ترمیم لوزالمعده براى تولید انسولین به منظور درمان بیمارى قند ( دیابت ) براى اولین بار در جهان از اقدامات کم نظیر دانشمندان جوان ایرانى در عرصه مهندسى ژنتیک است . در عرصه علوم هستهاى ، با وجود موانع و ممانعت کشورهاى غربى و تحریم تجهیزات دو منظوره - داراى کاربرد مشترک در فعالیتها و تحقیقات هستهاى صلحآمیز و غیر صلحآمیز - امروزه ایران به فناورى پیچیده غنى سازى اورانیوم دست یافته و به جمع 10 کشور داراى این فناورى نوین در جهان پیوسته است . - کشاورزى و دامدارى بخش کشاورزى از مهمترین و استراتژیکترین بخشهاى اقتصادى کشور است . در حیطه کشاورزى و دامدارى ، طبق آمار رسمى دولت در سال 1356 ، دولت فقط توانایى تامین مواد غذایى مردم خود براى 33 روز در سال را داشت و مجبور بود باقى مواد غذایى را از خارج وارد کند . براى مثال مرغ را از فرانسه ، تخممرغ را از اسرائیل ، سیب را از لبنان ، پنیر را از دانمارک و . . . وارد میکرد هماکنون کشورمان به رغم دو برابر شدن جمعیت ، به مرز خودکفایى رسیده است به گونهاى که با توجه به اینکه تولید گندم در سال 1356 ، 5 / 1 میلیون تن بوده و کشور ما سالها از بزرگترین واردکنندههاى گندم در دنیا محسوب میشده در سال 83 با تولید بیش از 14 میلیون تن - بعد از چهل و اندى سال - توانست به خودکفایى در عرصه این محصول استراتژیک دست یابد . میزان تولید شلتوک برنج در سال 1356 ، معادل 1 / 1 میلیون تن بود . این رقم در سال 1379 به 2 / 7 میلیون تن افزایش یافت . تولید جو از 900 هزار تن به 3 / 3 میلیون تن و سبزیجات و محصولات جالیزى از 2 / 7 میلیون تن به 15 میلیون تن رسید . در بخش دام نیز رشد قابل توجهى در تولید پدید آمده است به گونهاى که تولید تخم مرغ از 215 هزار تن به در سال 1356 به 555 هزار تن در سال 1381 افزایش یافته است . تولید گوشت مرغ ، از 63 هزار تن به 724 هزار تن ، گوشت قرمز از 587 هزار تن به 947 هزار تن ، عسل از 6 هزار تن به 28 هزار تن و شیر خام از 2 / 620 میلیون تن به 5 / 877 میلیون تن رسیده است . براساس گزارش سازمان خواروبار کشاورزى سازمان ملل متحد ، - فائو - ایران در سال 2004 رتبه نخست صادرات کشاورزى را در میان کشورهاى خاورمیانه کسب کرده است - وضعیت روستاها فقر و نابسامانى جوامع روستایى از مسائل و معضلات مهم و اساسى کشورهاى توسعه نیافته و در حال توسعه به شمار میرود . به همین جهت برخلاف رژیم گذشته که تنها به توسعه و آبادانى تهران و شهرهاى بزرگ اکتفا میکرد ، بعد از پیروزى انقلاب ، توجه به روستاها و مناطق محروم کشور براى دولت و برنامه ریزان از اولویت خاصى برخوردار شد . در اینجا به بخشى از شاخصهاى برخوردارى روستاها در سالهاى پس از انقلاب اسلامى اشاره میکنیم : تعداد مراکز بهداشتى و درمانى روستایى در سال 357 ، 1500 واحد بوده که در سال 1381 به 7345 واحد رسیده تعداد خانه هاى بهداشت از 2500 واحد در سال 1357 به 16561 واحد در سال 1381 افزایش یافته است . برقرسانى به روستاها و مناطق محروم و ایجاد تاسیسات زیربنایى از قبیل توسعه شبکه راههاى روستایى ، مخابرات و . . . در این مناطق از اقدامات موفقیتآمیز پس از انقلاب به شمار میرود . تعداد روستاهاى برخوردار از برق از 4327 روستا در سال 1357 به 45359 روستا - بیش از 10 برابر ج در سال 1380 افزایش یافته است . همچنین طى دوره 1357 - 1317 تنها 8000 کیلومتر راه روستایى کشیده شده بود . اما این رقم بعد از انقلاب به 86000 کیلومتر رسیده است ( بیش از 10 برابر در مدتى تقریبا 10 ساله ) . تعداد روستاهاى بهرهمند از شبکه مخابرات از 312 روستا در سال 1357 به 10429 روستا در سال 1374 - بیش از 30 برابر - افزایش یافته . تعداد واحدهاى پستى روستایى هم از 180 واحد در سال 1357 به 4912 واحد در سال 1374 - بیش از 25 برابر - رسیده است . - صنایع در بخش صنعت ، کشورى که قبل از انقلاب تقریبا تمام کالاهاى صنعتى خود را از خارج وارد میکرده و معدود کالاهاى ساخت داخلش نیز عموما از کیفیت و مرغوبیت پایینى برخوردار بوده ، هم اکنون در بسیارى از زمینه ها به تولیدکننده تبدیل شده و تولیداتش نیز در بسیارى از موارد ، از جهت کیفیت و استاندارد ، قابل رقابت با مشابه خارجى میباشد و در برخى از صنایع - همچون صنایع ساختمانى - سالهاست که به مرز خودکفایى رسیده است . جمهورى اسلامى وارث صنعتى است که میزان وابستگى آن به خارج بسیار زیاد بوده به همین سبب ، صنایع کشور پس از انقلاب ، به دلیل محاصره اقتصادى و تامین نشدن مواد اولیه و واسطه اى ، دچار رکود شدید شد . از سوى دیگر ، صاحبان و مالکان این صنایع که آنها را با استفاده از اعتبارات بانکى تاسیس کرده بودند ، از کشور گریختند . دولت توانست پس از انقلاب در زمینه کاهش وابستگى شدید به مواد اولیه وارداتى ، کالاهاى سرمایهاى خارجى ، تخصصهاى فنى و اطلاعات و دانش فنى خارجى - که تهدیدى براى صنعت به شمار میرود - اقدامات در خور توجهى انجام دهد . به همین علت پس از انقلاب اسلامى ، ظرفیتهاى وسیعى در کشور پدید آمد و تولید مواد اولیه ، ایجاد صنایع تبدیلى ، صنایع تکمیلى و پر کردن حلقههاى مفقوده صنعت جدى گرفته و گامهاى بلندى در این راه برداشته شد . تقویت و گسترش صنایع پتروشیمى را میتوان در همین ارتباط ارزیابى کرد . میزان تولیدات پتروشیمى کشور که در سال 1357 حداکثر 4 / 7 میلیون تن بوده در سال 1381 به 12 / 5 میلیون تن افزایش یافته است . امروزه ایران در عرصه صنایع موشکى و مخابراتى به درجهاى از پیشرفت رسیده که به توان ساخت ماهواره دست یافته و وارد باشگاه چند کشور محدود پرتاب کننده ماهواره گردیده است . این موفقیت در حالى به دست آمده که ما در زمینه محصولاتى که قابلیت استفاده در صنایع موشکى و الکترونیک نظامى دارند ، در تحریم به سر مى بریم تا جایى که حتى در برخى مواقع از یا چیپ ساده الکترونیکى به ما ممانعت به عمل میآید . در زمینه سدسازى امروزه در بین 3 کشور برتر دنیا قرار داریم به طورى که پس از پیروزى انقلاب حدود 130 سد ساخته شده و یا در حال ساخت است . در صنایع کشاورزى ، هماکنون ، تراکتورهاى ساخت ایران به بیش از 30 کشور جهان صادر میشود . در صنایع نفت و گاز ، پروژه صددرصد ایرانى فاز یک منطقه عسلویه به عنوان بزرگترین پروژه نفت و گاز کشور در آبان 83 به بهره بردارى رسید که با بهره بردارى فازهاى دیگر آن سالانه حدود یک میلیارد دلار درآمد نصیب کشور خواهد کرد . - صنایع نظامى ایران که قبل از انقلاب تقریبا تمام تسلیحات نظامى خود را از خارج وارد میکرده در زمره یکى از کشورهاى تولید کننده تسلیحات پیشرفته نظامى در جهان قرار گرفته و در کنار کشورهایى چون هند ، برزیل و یوگسلاوى مطرح شده است و تولیدات خود را به بیش از 30 کشور جهان صادر میکند . تولید محصولات الکترونیکى و رادارى ، ادوات و تجهیزات خاص از این جمله است . اکنون ایران در زمینه صنایع زرهى و ساخت انواع نفربر در بین ده کشور برتر دنیا قرار گرفته است . به برخى از اقدامات انجام شده در صنایع نظامى اشاره میکنیم : ساخت هواپیماى جنگنده آذرخش ، طراحى و ساخت لانچر ( پرتابکننده ) چهار موشکى با قابلیت شلیک همزمان و تکتک ، ساخت چرخبال آموزشى و چرخبال دو موتوره ، طراحى و ساخت تانک پیشرفته ذوالفقار و راهاندازى خط تولید انبوه آن ، ساخت تانک مدرن ، طراحى و ساخت خودرو تانکبر ( ببر 400 ) ، ساخت انواع شناورها و یدککشها ، ساخت زیردریایى و اسکله شناور ، ساخت موشک فاتح 110 ( از موفقترین موشکهاى زمین به زمین در جهان ) و موشکهاى دوربر شهاب ( با سرعتى سه برابر موشک اسراییلى ) ، راهاندازى خطوط تعمیرات اساسى و بازسازى هواپیماى نظامى و خودکفایى در زمینههاى ساخت و یا تعمیر بسیارى از تجهیزات و قطعات نظامى که در جنگ الکترونیکى کاربرد دارد . 6 - مبارزه با مواد مخدر از دیگر موارد قابل اشاره موفقیت بسیار چشمگیر نظام جمهورى اسلامى در مبارزه با مواد مخدر و سوداگران مرگ میباشد . طبق آمارهاى بینالمللى بیش از 80 درصد مواد مخدر مکشوفه در سطح جهان در مرزهاى ایران کشف و منهدم میشود که به همین جهت نیز ایران بارها از سوى مجامع جهانى مورد تقدیر قرار گرفته است و کمیته مبارزه با مواد مخدر سازمان بهداشت جهانى ، مرکز آموزش منطقهاى خود را ایران قرار داده است . البته باید بالا بودن و بالا رفتن آمار معتادان کشور را یکى از نقاط ضعف عملکرد کارگزاران نظام محسوب کرد . 7 - فرهنگ و هنر در حوزه هنرى و فرهنگى یکى از موارد قابل اشاره ، سینماى ایران است که قبل از انقلاب به اعتراف تمام صاحبنظران ، به هیچ وجه در دنیا مطرح نبوده و به حساب نمیآمده لکن امروزه ، به عنوان سینمایى صاحب سبک و جذاب ، در بین 10 سینماى برتر جهان مطرح میباشد . در صنعت دوبلاژ نیز ایران جزء سه کشور برتر دنیاست . همچنین در این حوزه میتوان به موارد ذیل اشاره کرد : . 1 رونق چشمگیر صنعت چاپ و نشر و انتشار گسترده مطبوعات و کتب . 2 توسعه گسترده شبکه هاى صدا و سیما و تولید وسیع برنامه ها خصوصا از سال 73 به بعد به گونه اى که از دو شبکه سیما و چند شبکه صدا با ساعات محدود هم اکنون به ده ها شبکه داخلى و خارجى به صورت تمام وقت و شبکه هاى استانى گسترش یافته است . . 3 توسعه و گسترش چشمگیر شبکه هاى خبررسانى و خبرگزارى داخلى و بینالمللى به گونهاى که امروزه دیگر ما مجبور نیستیم براى کسب خبر - همانند گذشته - متکى به خبرگزاریهاى خارجى همچون : آسوشیتدپرس ، رویترز ، دویچله وله و امثال آن باشیم 8 - بهداشت و سلامت یکى از شاخصهاى متعارف توسعه یافتگى ، کاهش نرخ مرگ و میر کودکان است . طى سالهاى اخیر سازمان بهداشت جهانى دو بار ایران را به عنوان موفقترین کشور جهان در کاهش نرخ مرگ و میر کودکان مورد تقدیر قرار داده است . به گونهاى که مرگ و میر کودکان زیر یک سال از 111 مورد در هر هزار تولد زنده در سال 1356 به 28 / 6 مورد از هر هزار تولد ) ( زنده در سال 1381 رسیده به عبارت دیگر بیش از چهار برابر کاهش یافته است . از 237 نفر در هر 100 هزار ( همچنین کاهش مرگ مادران ناشى از عوارض بارورى تولد زنده در سال 1355 به حدود 37 نفر در سال 1380 رسیده یعنى 6 / 5 برابر کاهش یافته است . از دیگر شاخصها ، افزایش سن امید به زندگى است . در نتیجه اقدامات و آموزشهاى بهداشتى ، اصلیترین شاخص سلامت ( سن امید به زندگى ) که قبل از انقلاب در حدود 55 سال بوده و در سال 82 به مرز 71 / 4 رسیده است براساس آمار دیگرى سن امید به زندگى طى 20 سال ( 1360 تا 1380 ) 10 سال افزایش یافته ، یعنى در مورد مردان از سال 58 به 68 سال و در مورد زنان از 60 سال به 70 سال ارتقا یافته است . همچنین سازمان بهداشت جهانى ، ایران را در سال 2004 به عنوان موفقترین کشور آسیایى در کنترل و مقابله با ایدز معرفى کرد . - خدمات رسانى یکى از موارد قابل اشاره ، بهتر شدن روند خدمت رسانى به شهرها و روستاهاى کشور است . که به اختصار ، به عناوین برخى از اقدامات انجام شده ، اشاره میکنیم : - افزایش بیش از 12 برابرى تعداد تلفنهاى ثابت نسبت به پیش از انقلاب و گسترش ضریب نفوذ آن در کشور به خصوص در نقاط محروم و روستاها . - واگذارى حدود 7 / 1 میلیون خط تلفن همراه و روند رو به رشد آن به گونهاى که امروزه ایران از جهت ارائه خدمات تلفنى مقام سوم را در میان کشورهاى آسیایى داراست . - افزایش راه هاى درونشهرى ، بین شهرى ، روستایى ، راه آهن و ساخت مترو . افزایش تولید انرژى الکتریکى و برق رسانى تا حد رفع خاموشى ها با توجه به ازدیاد فراوان مصرف کنندگان خانگى و صنعتى . - افزایش شبکه ها و تعداد ساعات پخش برنامه هاى صدا و سیما و گسترش مناطق تحت پوشش . 10 - گاز شهرى در سال 1357 ، تنها 5 شهر کشور به طور بسیار محدود از شبکه گاز شهرى برخوردار بودند اما این امکان تا آبان ماه 1382 به سطح 40 میلیون نفر افزایش یافته که رقم بسیار قابل توجهى است . گاز طبیعى - سوخت مقرون به صرفه با آلودگى پایین - در سبد مصرفى سوختهاى فسیلى قبل از انقلاب گزارش نشده است اما این سهم تا سال 82 ، از مرز 54 درصد فراتر رفته است . ظرفیت پالایش گاز طبیعى از 36 میلیون متر مکعب در روز به 288 میلیون متر مکعب در روز ( 8 برابر ) و تعداد خانوارهاى تحت پوشش گاز طبیعى از 51000 خانوار در سال 57 ، به 8998000 خانوار در آبان ماه 82 ( بیش از 176 برابر ) افزایش یافته است . 11 - آب سالم و بهداشتى تعداد مشترکان آب شهرى ج آب سالم و بهداشتى - در سال 1357 ، 2 / 7 میلیون رشته بوده که در سال 1382 به 8 / 5 میلیون رشته افزایش یافته که گویاى بیش از 3 برابر افزایش است . تعداد شهرهاى تحت پوشش آب شهرى از 45 شهر به 760 شهر در سال 1382 افزایش یافته است . آبرسانى به روستا از 12000 روستا در سال 1357 به 23036 روستا در سال 1378 رسیده است . میزان تولید آب در سال 1357 حدود 1 / 5 میلیون متر مکعب بوده که در سال 1382 به 4 میلیون متر مکعب ج بیش از 3 برابر - رسیده است بررسى افزایش قیمتها و قدرت خرید مردم یکى از نکاتى که در قضاوت افراد نسبت به وضع موجود تاثیر منفى بر جاى گذاشته ، ارزانى قبل از انقلاب و گرانى بعد از انقلاب است . این مسئله از دو جهت باید مورد توجه قرار گیرد . الف ) از جهت سیاست هاى اقتصادى توسعه اى کشور ، این سوال مطرح مى شود که چرا قبل از انقلاب ، قیمت کالاها ارزان بوده و بعد انقلاب گران شده است ؟ بررسى ها نشان مى دهد یکى از عمده ترین دلایل این امر ، اعمال تعرفه هاى گمرکى پایین از سوى دولت نسبت به کالاهاى وارداتى خارجى در قبل از انقلاب و افزایش این تعرفه ها بعداز انقلاب بوده است . به عبارت دیگر در نتیجه اعمال تعرفه هاى گمرکى پایین ، کالاهاى خارجى به وفور و با قیمت بسیار نازل در بازار یافت مى شد این سیاست اقتصادى نامناسب ، در جهت تضعیف تولیدات داخلى ، افزایش وابستگى اقتصادى کشور به قدرت هاى صنعتى و تامین بازار براى آنان بوده است زیرا در چنین شرایطى تولید کننده نوپا و کم تجربه داخلى امکان رقابت با تولید کننده توانمند و مجرب خارجى را نمى یابد و به سهولت از صحنه رقابت خارج مى شود و حضور در عرصه تولید را مقرون به صرف نمى یابد . به همیسن جهت است که ارزانى کالاها ( به معناى عرفى آن ) یکى از بزرگ ترین موانع رشد و توسعه اقتصادى در جوامع ، به خصوص در جوامع در حال در حال توسعه تلقى مى شود ارزانى غیر معقول ، موجب تضعیف موقعیت تولید کننده و در نهایت ، تضعیف تولیدات داخلى مى شود . از همین رو در اکثر کشورهاى پیشرفته اقتصادى ، گرانى وجود دارد . براى مثال ، بانک جهانى براى چندمین بار ، توکیو پایتخت ژاپن را به عنوان گران ترین شهر جهان اعلام کرده است حتى در این کشورها گاه با ارزانى مبارزه نیز مى شود ، زیرا با واقعى شدن قیمتها ست که مى توان از تولید کننده داخلى حمایت کرد و حمایت از تولیدکننده داخلى نیز در نهایت تامین منافع مصرف کننده داخلى را به همراه دارد . ب ) این مسئله از جهت قدرت خرید اکثریت افراد جامعه نیز قابل تامل و توجه است . بسیار مى شنویم که گفته مى شود در گذشته مثلا قیمت گوشت فلان مقدار بوده با قیمت تخم مرغ چنان بود و درمقایسه با قیمت هاى کنونى که بسیار افزایش یاقته در این گونه نتیجه گیرى مى شود که چون قدرت خرید مردم کاهش یافته ، وضعیت معیشت مردم بدتر شده است در پاسخ باید توجه کرد که هم ، مشاهده عینى وضعیت جامعه و هم آمارها ، نشان از بهتر شدن نسبى وضعیت معیشت اکثریت افراد جامعه دارد . به عبارت دیگر ، درست است که در گذشته قیمتها پایین بوده ولى قدرت خرید مردم بسیار پایین تر از آن بوده است آمارها و بررسى هاى رسمى و غیر رسمى گویاى آن است که به غیر برخى اقشار جامعه اکثر مردم به خصوص صاحبان مشاغل آزاد از وضعیت معیشتى مناسب ترى نسبت به قبل از انقلاب برخودار مى باشند . لکن به دلایل متعددى همچون تغییر الگوى زندگى ( الگوى مسکن ، خوراک ، پوشاک و لوازم منزل ) و به تبع آن ، افزایش سطح انتظار آنها از زندگى ، ابراز نارضایتى و احساس محرومیت در آنان افزایش یافته است . به عنوان مثال امروزه الگوى مسکن عموم مردم نسبت به قبل از انقلاب و سال هاى اول انقلاب تغییر یافته است . در گذشته اکثر خانواده ها گسترده بودند ، اما اکنون هسته اى شده اند . مثلا در گذشته اگر عروس یا دامادى به خانواده اضافه مى شد ، در یکى از اتاقهاى همان خانه جاى میگرفت اما اکنون عموما زوجهاى جوان به زندگى در مسکن مستقل روى مى آورند . در خصوص الگوى خوراک نیز شاهد تغییرات اساسى در جامعه خودمان در سال هاى اخیر هستیم . در حدود 30 سال پیش ، قوت غالب خانوادههاى ایرانى نان بوده و برنج غذاى اعیانى محسوب میشده در حالى که امروز الگوى خوراک اکثریت جامعه تغییر یافته و عموما برنج در غذاى روزانه آنان جایگاه خاصى پیدا کرده است . آمارهاى جهانى نیز گویاى بهتر شدن وضعیت رفاه مردم ما در سالهاى پس از انقلاب است . بر اساس آمار بانک جهانى ، 46 درصد مردم ایران در سال 1356 زیر خط فقر بودند اما این رقم در سال 1378 به 16 درصد کاهش یافته یعنى بیش از 2 / 8 برابر وضعیت رفاه جامعه بهتر شده است البته در این خصوص مباحث فراوان دیگرى قابل طرح است که پرداختن به آنها در این مجال نمیگنجد . منبع : نرگس پور مظفرى نقل از سایت {L= daneshjooagah.blogfa.com =L} .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه