قيام ابومسلم تا چه میزان مورد تاييد شيعه است؟

ائمه و قيام ابومسلم: دعوت عباسيان تقريبا از سال 100 هجري به صورت مخفيانه آغاز شده بود. اين دعوت از سال 129 هجري توسط ابومسلم خراساني علني شد. ابو مسلم با جلب حمايت شيعيان قيام خويش را از روستاي سفيدنج در خراسان آغاز کرد. همزمان يکي ديگر از داعيان عباسي به نام ابوسلمه خلال رهبری قیام در کوفه را عهده دار بود.. ابراهيم امام (ابراهيم بن محمد بن علي بن عبدالله بن عباس) در حدود شام فعاليت مي کرد و قرار بود به خلافت برسد، ولي او توسط مروان بن محمد آخرين خليفه اموي به قتل رسيد.مسعودی در مروج الذهب از ارسال دو نامه از سوی ابوسلمه خلال برای امام صادق علیه السلام و عبدالله محض از سران علویان بعد از مرگ ابراهیم امام کرد. امام علیه السلام با بینش عمیق سیاسی نامه وی را سوزاند و گفت: فرستندگان نامه( ابوسلمه و ابومسلم) از شیعیان ما نیستند و به عبدالله محض که از دریافت نامه خوشحال بود هشدار داد که آیا وی در خراسان شیعیانی دارد و آیا آنها به دستور وی سیاه پوشیده اند؟ اين حکايت تاريخي به دو نکته اشاره دارد. نکته اول اين که امام صادق ـ عليه السلام ـ ابو مسلم را شيعه خود نمي دانست بنابراين به قيام او هم توجهي ندارد. نکته دوم اين که عبدالله محض به عنوان يکي از بزرگان علوي، گمان مي کرد فعاليت ابومسلم در خراسان در جهت به قدرت رساندن يکي از علويان است. شيعيان و قيام ابو مسلم: با توجه به اين که داعيان عباسي و در راس آنها ابو مسلم، در شعارهاي خويش به «الرضا من آل محمد» يعني شخصيت پسنديده از آل محمد صلي الله عليه و آله و سلم دعوت مي کردند، اين تصور براي بسياري از شيعيان پيدا شده بود که فردي از اهل بيت به قدرت مي رسد. به همين علت هم بود که شيعيان با قيام کنند گان همراه شده بودند. در واقع عباسيان با انتخاب اين شعار سعي کردند تمامي شيعيان را به طرف خويش جذب کنند. شهيد مطهري (ره) با اشاره به قيام ابو مسلم و همراهي ايرانيان در اين قيام مي نويسد: « آن چيزي که مردم براي نجات خودشان فکر کرده بودند، پناه بردن از بني اميه به اسلام بود نه چيز ديگر (داعيان عباسي) تمام شعارهايشان اسلامي بود». شهيد مطهري در خصوص شخصيت ابو مسلم نيز مي نويسد: «البته ابومسلم سردار خيلي لايقي است به مفهوم سياسي، ولي فوق العاده آدم بدي بوده، يعني يک آدمي بوده که اساساً بويي از انسانيت نبرده بوده است. ابومسلم نظير حجاج بن يوسف است. اگر عرب به حجاج بن يوسف افتخار کند، ما هم حق داريم به ابومسلم افتخار کنيم. حجاج هم خيلي مرد باهوش و با استعدادي بوده، خيلي سردار لايقي بوده و خيلي به درد عبدالملک مي خورده، اما خيلي هم آدم ضدانساني بوده و از انسانيت بويي نبرده بوده است. مي گويند در مدت حکومتش صد و بيست هزار نفر آدم کشته، و ابومسلم را مي گويند ششصد هزار نفر آدم کشته. به اندک بهانه اي همان دوست بسيار صميمي خودش را مي کشت و هيچ اين حرفها سرش نمي شد که اين ايراني است يا عرب، که بگوييم تعصب ملي در او بوده است». نتيجه گيري: ائمه اطهار عليهم السلام با توجه به درايت بالايي که داشتند، از همان ابتدا به قيام ابو مسلم با نظر مثبت نگاه نمي کردند. بنابراين امام صادق عليه السلام دست رد به سينه فرستاده ابو سلمه زد؛ چرا که مي دانست اين قيام که رهبري نظامي آن در دست ابو مسلم است، در جهت به قدرت رساندن اهل بيت نيست. اما شيعيان در ابتدا با توجه به حمايت هاي ابو مسلم از آنها و با توجه به شعار فريبنده داعيان عباسي يعني شعار «الرضا من آل محمد»، قيام ابومسلم را مورد حمايت قرار دادند و در جهت به ثمر رسيدن آن هم تلاش کردند، اما بعد ها وقتي اهداف اصلي و پشت پرده قيام گننده گان بر آنها روشن شد از عقيده سابق خود در مورد ابو مسلم برگشتند. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه