احکام ارزشی را به طور کلی به چند قسمت تقسیم می‌کنند آیا در اسلام بین آنها تفکیک وجود دارد یا عینیت برقرار است؟

معمولاً احکام ارزشی را به سه گروه تقسیم می‌کنند:الف) احکام الهی و دینی؛ یعنی نواهی و اوامری که مستند به خدای متعال است و در هر دین, عمل بر وفق آنها از آدمیان خواسته می‌شود مانند اقامه نماز و برگذاری حج در اسلام.ب) احکام اخلاقی؛ یعنی احکامی‌که عقل انسان یا فطرت آدمی‌یا وجدان بشر- بر حسب اختلاف تعبیرها- ادراک می‌کند و با قطع نظر از دستور خدا یا انسان دیگری برای آنها ارزش و اعتبار قائل است مانند حسن راستگویی و قبح ستم به دیگران.ج) احکام حقوقی؛ یعنی احکامی‌که برای تأمین مصالح دنیوی انسانها توسط مقامی‌صلاحیت دار وضع می‌شود و ناظر به ارتباطات افراد یک جامعه با یکدیگر می‌باشد. این احکام باید ضامن اجرایی داشته باشد که معمولاً دولت است. از دیر زمان گرایشی بوده است که این سه گروه احکام را کاملاً از هم تفکیک می‌کرده, برای هر کدام حوزه خاصی در نظر می‌گرفته است. بر طبق این گرایش, قلمرو احکام الهی و دینی محدود است به شعایر و مناسکی که پیروان هر دین در زمانها و مکانهای مخصوص دارند, مثل مراسم مذهبی هندوها یا آداب دینی بت پرستانی که هنوز در گوشه و کنار جهان زندگی می‌کنند.ما معتقدیم که هیچ دین الهی و آیین آسمانی چنین تفکیکی را نمی‌پذیرد و آنچه در متون مذهبی مسیحیان- در این خصوص- به چشم می‌خورد و توسط ارباب کلیسا ترویج می‌شود چیزی جز قلب و مسخ تعلیمات راستین حضرت مسیح(ع) نیست. از دیدگاه ما, دین مجموعه ای است از معارف نظری و احکام عملی؛ و احکام عملی دین هر سه قلمرو ارتباط انسان با خدا, ارتباط انسان با خودش و ارتباط انسان با دیگران را در بر می‌گیرد؛ بنا بر این شامل اخلاق و حقوق هم می‌شود. در قرآن کریم و روایات معصومین (ع) مجموعه عظیم و سرشاری از احکام اخلاقی و حقوقی موجود است. از سوی دیگر نظام اخلاقی و نظام حقوقی اسلام کاملاً مبتنی بر مبانی دینی –از جمله اعتقاد به توحید و معاد- است, به دیگر سخن اخلاق و حقوق, هم دو جزء مهم از دین را می‌سازند و هم ریشه در اساسی ترین معارف نظری دین دارند.معارف قرآن ج9،آیت الله مصباح یزدیبه نقل از سایت تبیان .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه