گفته می‌شود که اگر کسی هنگام صلوات کلمۀ «آل محمد» را نگوید مرتکب گناه می‌شود. این‌را می‌دانم که سیوطی در تفسیر خود از بخاری، مسلم، ابوداود، ترمذی، نسائی و ابن ماجه نقل می‌کند مردی به پیامبر عرضه داشت: سلام بر تو را می‌دانیم، اما صلوات بر تو چگونه است؟ پیامبر فرمود: «بگو اللهم صل علی محمد و آل محمد کما صلیت علی ابراهیم انک حمید مجید. اللهم بارک علی محمد و آل محمد کما بارکت علی ابراهیم و آل ابراهیم انک حمید مجید». سیوطی افزون بر این حدیث، هیجده حدیث دیگر را نقل کرده که همۀ آنها دلالت می‌کند هنگام صلوات، آل محمد نیز باید افزوده شود. به نقل ابن حجر در صواعق، پیامبر اکرم(ص) از این‌که مؤمنان بر او صلوات ناقص بفرستند و فقط بگویند: "اللهم صل علی محمد"، نهی کرده و سفارش فرموده است که هنگام صلوات بگویید: "اللهم صل علی محمد و آل محمد". روایات شیعه هم در این‌باره بسیار فراوان است.ولی سؤال من این است که مگر آیۀ قرآن صراحت به صلوات بر محمد به تنهایی ندارد؟ و چگونه می‌شود گفت که ذکر آل محمد در صلوات، واجب است؟! آیا این نوعی بدعت در دین نیست؟ علما در رابطه با گفتن "اشهد ان علیا ولی الله" در اذان می‌گویند: اگر برای استحباب باشد ثواب دارد و اگر کسی به عنوان جزئی از اذان بگوید، از باب بدعت در دین حرام است. حال آیا می‌شود صلوات بر آل محمد را از باب استحباب دانست به دلیل صراحت آیه که می‌گوید: ملائکه و خدا صلوات می‌فرستند بر نبی و ای کسانی که ایمان آورده‌اید صلوات بفرستید بر او! در حالی‌که نه می‌شود نبی را شامل اهل‌بیت کرد و نه ضمیر علیه را. در جاهای دیگر قرآن اهل‌بیت را با اولی الامر و امام و پیشوا می‌شود تفسیر کرد، ولی نبی را جز بر محمد(ص) نمی‌شود اطلاق کرد. حال با توجه به صراحت قرآن می‌توانیم بگوییم صلوات بر آل محمد جزء اصلی صلوات نیست و از باب استحباب باید گفته شود، پس ذکر کردن آل محمد هنگام صلوات واجب نیست.لطفا جواب کلامی و فلسفی بدهید و از ذکر احادیث راجع به حتمی بودن صلوات بر آل محمد از روایات شیعه و سنی خودداری شود؛ چون تمام آنها را می‌دانم.

صلوات بر آل محمد(ص) همراه صلوات بر پیامبر نه تنها بدعت نیست، بلکه موافق با قرآن، روایات، عقل و عرفان است؛ چون:معنای بدعت آن است که چیزی که در دین نیست جزو دین دانسته شود. ما فرستادن صلوات بر آل پیامبر را بدعت نمی‌دانیم؛ چون در روایات پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) این مسئله آمده است.خداوند تکالیفی برای بندگان خود قرار داده و در قرآن مجید به صورت کلی و اجمالی اصل وجوب و بعضی از خصوصیات آنها را بیان کرده است، اما همۀ جزئیات و شروط و قیود آنها را در قرآن ذکر نکرده است. برای آگاهی از تمام اجزا و جزئیات دیگر باید به سراغ مخاطبان واقعی و مفسران حقیقی قرآن؛ یعنی پیامبر اکرم(ص) و ائمه(ع) رفت و خداوند پیامبر(ص) را مفسر و مبین قرآن قرار داد.براین اساس وقتی پیامبر(ص) در تفسیر آیه فرمود آل را همراه من در صلوات بیاورید؛ یعنی این مطلب از قرآن فهمیده می‌شود.قرآن علاوه بر معنای ظاهری معانی عمیق باطنی هم دارد که پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) ایشان می‌توانند از آن خبر دهند و معنای ظاهری لفظ "النبی" اگرچه شامل "آل محمد" نمی‌شود، ولی به حسب معنای باطنی شامل آل می‌شود.آیات قرآن، پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) ایشان را به عنوان حقیقت واحد لحاظ می‌کنند. علاوه بر این، عرف و عقلا، افراد هم‌فکر و هم‌عقیده را به یک چشم می‌بینند و روایات زیادی هم وجود دارد که پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) ایشان را از یک نور می‌داند. از این جهت در عرفان از این نور واحد؛ یعنی پیامبر و اهل بیت ایشان تعبیر به «حقیقت محمدیه» و «صادر نخستین» می‌شود. با این حساب چگونه ممکن است که کسی بر پیامبر صلوات بفرستد، اما بر اهل‌بیت صلوات نفرستد. به عبارت دیگر، صلوات بر اهل‌بیت همان صلوات بر پیامبر است و هر دو از یک واقعیت حکایت می‌کند.نکتۀ آخر این‌که صلوات بر پیامبر(ص) به طور مطلق واجب نیست، بلکه تنها در موارد خاص؛ مثل تشهد نماز، واجب است. البته در جایی که صلوات واجب است ذکر "آل محمد" نیز واجب است، و در موارد مستحب، ذکر "آل محمد" نیز مستحب است و نیاوردن "آل محمد" باعث ناقص شدن صلوات خواهد شد. .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه