آیا مقام امامت از مقام رسالت و نبوت برتر است؟ و اینکه اگر بالاتر است آیا نباید هر امامی، نبی نیز باشد؟

برای روشن شدن رتبه نبوت، رسالت و امامت خوب است معنایی از آنها را بدست دهیم: رسول و نبی کسی است که مسئولیت ابلاغ پیام های خداوند به مردم و هدایت آنان را بر عهده دارند با این تفاوت که مرتبه رسول بالاتر از نبی است. رسول و نبی دارای دو ویژگی مشترک اند:  هر دو به عنوان فرستاده خداوند برای هدایت مردم انتخاب می شوند.  هر دو از طریق وحی پیام های خداوند را دریافت و به مردم ابلاغ می کنند. تفاوت رسول و نبی در میزان برخورداری از نزاهت روحی و چگونگی دریافت وحی و رؤیت فرشته است. به این معنا که نبی فرشته را در حال بیداری نمی بیند، ولی رسول فرشته را در بیداری درک می کند. امامت مقام پیشوایی است و امام کسی است که در کنار حجت الهی بودن، امر و فرمان او مطاع است و بر همه لازم است تا به اوامر او گردن نهند. با این حال ممکن است امام از وحی مستقیم بهره نداشته باشد و به عبارت روشن تر فاقد مسئولیت رسالت و نبوت باشد. از این جهت از طریق شنیدن با فرشتگان در ارتباط است. با این توضیح رابطه نبی و رسول با امام عموم و خصوص من وجه است: ممکن است کسی نبی یا رسول باشد اما فاقد مقام امامت باشد؛ یعنی فاقد مقام پیشوایی است و خود امامی دیگر دارد. نظیر لوط که ابراهیم امام او بود. یا نظیر یونس (ع) نیز ممکن است کسی امام باشد، اما فاقد مقام نبوت و رسالت باشد؛ نظیر اهل بیت (ع) ماده اجتماع در مواردی است که فرد افزون بر مقام نبوت یا رسالت، دارای مقام امامت نیز باشد؛ چنان که ابراهیم (ع) چنین بود. امام گر چه از وحی مستقیم و وحی رسالی بهره ندارد، اما به خاطر مسئولیت سنگین هدایت تشریعی و تکوینی دارای مقامی بالاتر و برتر از دو مقام نبوت و رسالت است. شاهد مدعا آیه شریفه « وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِی قَالَ لَا یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ (بقره، ۱۲۴) است که تصریح دارد پس از نیل ابراهیم به مقام رسالت و گذار از امتحان های مختلف الهی، شایسته مقام امامت شد. دو روایت ذیل بیانگر مدعا است: ۱ – عِدَّهٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ ثَعْلَبَهَ بْنِ مَیْمُونٍ عَنْ زُرَارَهَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنْ قَوْلِ اللَّه عَزَّ وجَلَّ * ( وکانَ رَسُولاً نَبِیًّا ) * مَا الرَّسُولُ ومَا النَّبِیُّ قَالَ النَّبِیُّ الَّذِی یَرَى فِی مَنَامِه ویَسْمَعُ الصَّوْتَ ولَا یُعَایِنُ الْمَلَکَ والرَّسُولُ الَّذِی یَسْمَعُ الصَّوْتَ ویَرَى فِی الْمَنَامِ ویُعَایِنُ الْمَلَکَ قُلْتُ الإِمَامُ مَا مَنْزِلَتُه قَالَ یَسْمَعُ الصَّوْتَ ولَا یَرَى ولَا یُعَایِنُ الْمَلَکَ ثُمَّ تَلَا هَذِه الآیَهَ * ( وما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رَسُولٍ ولا نَبِیٍّ ) * ولَا مُحَدَّثٍ ( ۱ )عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ سَمِعْتُه یَقُولُ إِنَّ اللَّه اتَّخَذَ إِبْرَاهِیمَ عَبْداً قَبْلَ أَنْ یَتَّخِذَه نَبِیّاً واتَّخَذَه نَبِیّاً قَبْلَ أَنْ یَتَّخِذَه رَسُولاً واتَّخَذَه رَسُولاً قَبْلَ أَنْ یَتَّخِذَه خَلِیلاً واتَّخَذَه خَلِیلاً قَبْلَ أَنْ یَتَّخِذَه إِمَاماً فَلَمَّا جَمَعَ لَه هَذِه الأَشْیَاءَ وقَبَضَ یَدَه ( ۴ ) قَالَ لَه – یَا إِبْرَاهِیمُ * ( إِنِّی جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً ) * فَمِنْ عِظَمِهَا فِی عَیْنِ إِبْرَاهِیمَ ع قَالَ یَا رَبِّ * ( ومِنْ ذُرِّیَّتِی قالَ لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ ). .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه