تخمین زمان مطالعه: 8 دقیقه
در اسلام و سنت درباره وعده های غذایی چه نظم ها و ائین هاوبرنامه هایی توصیه و امرشده است؟
در پاسخ به مطالب زیر توجه کنید : الف. در روایات اسلامی، برای تداوم سلامت و شادابی انسان، خوردن دو وعده غذا در صبح و شام توصیه شده است. اهل بهشت نیز که در دار السلام، جاوید هستند، در همین دو وعده غذا می خورند: «وَلَهُم رِزقهُم فِیهَا بُکرَة وَ عَشِیا؛ و در بهشت، هر صبح و شام، روزی آنان آماده است»(مریم : آیه62) ب. رهنمودهای اسلام درباره خوردن غذا رعایت دستورات بهداشتی در خوردن و آشامیدن، یکی از مهم ترین عوامل سلامت، شادابی و طول عمر است. اگر مردم بدانند که چه باید بخورند، چه اندازه بخورند و چگونه بخورند و نیز دانسته ی خود را به کار ببندند، بی تردید، بیشتر بیماری ها از جامعه بشری دور خواهند شد و انسان لذت و طراوت زندگی را خواهد چشید. نخستین نکته برای رعایت دستورهای بهداشتی درباره خوردن، توجه به این حقیقت لازم است که در نظام آفرینش، «خوردن»، ابزاری برای زندگی است، نه آن که زندگی، ابزاری برای خوردن؛ چنان که در حکمتی منسوب به امام علی(ع) آمده است: «لا تطلبِ الحَیاةَ لِتأکلَ، بَل اطلُبِ الاکل لِتحیا؛ زندگی را برای خوردن مخواه، بلکه خوردن را برای زندگی بخواه». بسیاری از مردم ـ اگر نگوییم بیشتر آنهاـ سلامت، شادابی و زندگی خود را فدای شکم خود می کنند. از این رو، هیچ گاه به فکر این نیستند که چه بخورند، چگونه بخورند و چه اندازه بخورند. پس، هر چه را مزه بهتری دارد، به هر اندازه که میل دارند و به هر شکلی که پیش بیاید، مصرف می کنند و بدین سان، گرفتار انواع بیماری ها می شوند، چنان که امام علی(ع) می فرماید: «مَن غَرَسَ فی نَفسِهِ مَحَبَة انواع الطعام، اجتَنی ثِمارش فُنونِ الاسقام؛ هرکس در دل خود، درخت علاقه به انواع غذاها را بکارد، میوه ی انواع بیماری ها را از آن می چیند». رهنمودهای اسلام در این زمینه، فوق العاده مهم و ارزشمندند و با در نظر گرفتن عصر صدور آنها، معجزه علمی پیشوایان دین، محسوب می شوند. در این باره، ابتداء توجه به دو نکته، دارای اهمیت است: الف- رهنمودهای اسلام درباره خوردن، تنها سلامت جسم را تضمین نمی کند، بلکه تضمین کننده سلامت جسم و روح انسانها است. ب- از آن جا که عقل و علم، به همه رازهای آفرینش احاطه ندارند، چه بسا حکمت برخی از رهنمودهای اسلام برای دانش امروز، مجهول باشد، ولی بی تردید این به معنای بی دلیل بودن آن رهنمودها نیست، چنان که فلسفه تعدادی از احکام اسلام، در گذشته ناشناخته بود و امروزه علم به راز آنها پی برده است. و اینک، اشاره ای کوتاه به آن رهنمودها: حلال بودن غذا : نخستین و مهم ترین رهنمود اسلام درباره مواد غذایی مورد مصرف، این است که «حلال» باشند، بدین معنا که: اولا: آنچه انسان مصرف می کند، باید از راه مشروع تهیه شده باشد. غذایی که از راه نامشروع و تجاوز به حقوق دیگران تهیه گردد، هر چند ممکن است برای سلامت جسم، ضرر نداشته باشد، اما بی تردید برای سلامت روان، زیانبار است. ثانیا: غذای انسان باید از طیبات(آنچه پاک است) تهیه شده باشد. بر اساس این رهنمود، انسان نباید غذاهایی را که طبع توده مردم از آن نفرت دارد، یا اسلام خوردن آن را ممنوع دانسته(مانند: گوشت مردار یا گوشت حیوانات حرام گوشت) مصرف کند، هر چند که تجاوز به حقوق دیگران نباشد. ثالثا: غذا برای کسی که مصرف کننده است، نباید زیانبار باشد. توضیح این که ممکن است غذایی برای یک نفر مفید باشد، اما برای دیگری به دلیل آن که بیماراست، زیانبار باشد. رابعا: غذا برای روح انسان یا جامعه مَفسده نداشته باشد. توضیح این که ممکن است غذایی حلال باشد و برای جسم هم زیانبار نباشد، لیکن چگونگی مصرف آن، برای روح یا جامعه مفسده داشته باشد؛ مانند غذا خوردن در ظروف طلا و نقره، یا غذا خوردن از سفره ای که مشروبات الکلی در آن قرار دارد. خوردن این گونه غذاها نیز در اسلام، ممنوع شناخته شده است. دو وعده غذا خوردن در شبانه روز: (که در ابتدای بحث ذکر شد) توصیه به کم خوری : پیشوایان دین، ضمن تأکید بر کم خوری، منافع فراوانی برای آن ذکر کرده اند؛ مانند: تداوم سلامت بدن، صفای اندیشه، نورانیت دل، رهایی از دام شیطان، بهره گیری از ملکوت هستی، نزدیکی به خداوند متعال و استفاده بهتر از عبادت پروردگار. خطر پُرخوری: برعکس، پُرخوری از منظر احادیث، به شدت نکوهیده است. پُرخوری از سلامت می کاهد، بدن را بدبو می کند و زمینه را برای انواع بیماری های جسمی و روحی فراهم می سازد. پُرخوری، جوهر نفس را تباه می کند، به نیروی تقوا (پرهیزگاری) و ورع (خویشتن داری) ضربه می زند، حجاب تیزهوشی است و دل را سخت و تاریک می سازد. مقدار غذای مفید : برای پیشگیری از زیان های پُرخوری و بهره گیری از منافع کم خوری، پیشوایان اسلام توصیه کرده اند که انسان تا زمانی که احساس گرسنگی نکرده، چیزی نخورد و قبل از آن که کاملا سیر شود، از خوردن غذا دست بکشد: «کُل وَ انتَ تشتهی، وَ امسِک وَ انتَ تَشتهی». برترین خوراکی و بهترین سفره: از منظر روایات اسلامی، برترین غذاها، غذایی است که دارای چند ویژگی باشد: اول آن که از دست رنج خودِ فرد تهیه شده باشد؛ دوم آن که خانواده ی او آن را دوست داشته باشند؛ سوم این که بوی آن موجب آزار دیگران نباشد. بهترین سفره ها نیز پاکیزه ترین، حلال ترین و ساده ترین آنهاست و انواع غذاهای رنگارنگ و گران قیمت ـ که اهل بیت(ع) از مصرف آنها پرهیز می کردند ـ بر آن چیده نشده باشد. آداب سُفره: آدابی که پیشوایان اسلام برای حضور بر سفره غذا توصیه کرده اند، عبارت اند از : بودن سبزیجات در سفره، شستن دست ها، نشستن بر سر سفره با فروتنی، گرامی داشتن نان، سهیم کردن ناظر(اعم از انسان و حیوان) در غذا و آخرین ادب، صدقه دادن از آن غذا یا همانند آن. مأخذ: سایت طعام اسرار . منابع جهت مطالعه بیشتر در مورد سلامت، بهداشت، درمان و تغذیه در اسلام: - پژوهش در اعجاز علمی قرآن، دکتر محمد علی رضایی اصفهانی، ج 2، انتشارات مبین - آموزه های تندرستی در قرآن، حسن رضا رضایی، انتشارات عطرآگین - اولین دانشگاه و آخرین پیامبر، ج 4 و 5 و 6، دکتر پاک نژاد - طب در قرآن، عبدالحمید دیاب، احمد قرقوز، موسسه علوم قرآنی، ترجمه علی چراغی - بهداشت روان- مسائل درمانی و طب روحانی- دکتر عبدالکریم بی آزار شیرازی. - اسلام و بهداشت روانی، جمعی از نویسندگان، دفتر نشر معارف . - قرآن کریم از نظر موازین بهداشتی جدید، سید اسماعیل اعرابی واعظ، نشر تابان. - اللاسلام و طب الحدیث، عبدالعزیز پاشا، ترجمه غلامرضا سعیدی، انتشارات برهان - قرآن و علم پزشکی و بهداشت، دکتر رضایی اصفهانی، دانش مهر - تغذیه در قرآن، دکتر محمدرضا نوری. - امام علی (ع) و بهداشت و درمان، محمد دشتی. - ن‍گ‍رش‍ی به رهنمودهای قرآن کریم در راب‍طه با خ‍وراک آدم‍ی، ام‍ی‍ر ف‍ره‍ی، نشر : تهران: ام‍ی‍ر ف‍ره‍ی، ۱۳۸۰. - باده صحت، رضا جلیلی، نشر: قم: مستجار . - بهداشت روح و جسم و ارت‍ب‍اط آن با تغذیه م‍ن‍ص‍وره ل‍ب‍ی‍ب‍ی ران‍ک‍وه‍ی، نشر : تهران: ام‍ی‍ر م‍س‍ت‍ع‍ان، ۱۳۷۷. - پانزده روز تا سلامتی، جمشید خدادادی، نشر : تهران: سازمان فرهنگی‌هنری شهرداری تهران،موسسه نشر شهر ، ۱۳۸۸. - تغذیه، ف‍رن‍گ‍ی‍س ن‍طاق، نشر : ت‍ب‍ری‍ز: ن‍اطق، ۱۳۸۰. - تغذیه از دیدگاه اسلام و دانش پزشکی، ح‍س‍ی‍ن ف‍ت‍اح‍ی م‍ع‍ص‍وم، نشر : م‍ش‍ه‍د: آستان قدس رضوی، شرکت به نشر ، ۱۳۸۳. - تغذیه از دیدگاه قرآن و حدیث، محمد بیستونی، نشر: قم: بیان جوان، ۱۳۸۶. - چهل حدیث تغذیه‌ای از پیامبر اعظم صلی‌الله علیه و سلم همراه با بحث علمی، محمد صادق مروی، مشخصات نشر : تهران: حکایتی‌دیگر ، ۱۳۸۷. - خوراک‌های حلال و حرام آثار و پیامدهای آنها از منظر قرآن و روایات، مژگان پورقاسم میانجی، نشر : تهران: سازمان تبلیغات اسلامی،شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، ۱۳۸۸. - سلامتی و طول عمر، غلامرضا ب‍ه‍رام‍ی، نشر : قم: انتظار سبز ، ۱۳۸۷. - شفاء المعصومین : درمان با میوه‌‌ها و گیاهان در کلام ائمه معصومین علیهم‌السلام، رضا فهیمی، نشر : قم : تولی ، ۱۳۸۸. - غذا وتغذیه درآموزه های دینی ویافته های علمی، م‍ص‍طف‍ی آخ‍ون‍دی، نشر : قم : زمزم هدایت ، ۱۳۸۸ . - چکیده مقالات همایش سیمای سلامت در جهان اسلام ... ، نشر : اصفهان: دانشگاه اصفهان، ۱۳۸۵ . - سلامت ت‍ن و آرام‍ش روان در اسلام، ص‍ف‍در ص‍ان‍ع‍ی، نشر : ص‍ف‍در ص‍ان‍ع‍ی، ۱۳۶۶.
.
پرسمان دانشگاهیان
ارسال نظر
سوالات مشابه
📌 تاریخ :1402/02/28 - برای مدیریت خود برتربینی در خود و دیگران، چ...
📌 تاریخ :1402/02/28 - مدتی است در طهارت و عبادت، مبتلا به وسواس ش...
📌 تاریخ :1402/02/28 - نظر حضرتعالی راجع به زیارت مکرر و پی در پی...
📌 تاریخ :1402/02/28 - با اینکه از همسر فعلی خود کاملا راضی هستم،...
📌 تاریخ :1402/02/28 - آیا متعه کردن که در اسلام و تشیع حلال است ب...
📌 تاریخ :1402/02/28 - فرزندان بنده گاهی دستم را می بوسند و متقابل...
📌 تاریخ :1402/02/28 - معنای دعای ذیل چیست؟ این فراز از دعای وارد...
📌 تاریخ :1402/02/28 - از یک بزرگواری شنیده ام که قبر حضرت زینب سل...
📌 تاریخ :1402/02/28
